Սոֆյա Նալեպինսկա-Բոյչուկ

Սոֆյա Նալեպինսկա-Բոյչուկ
Ծնվել է	հուլիսի 30, 1884
Ծննդավայր	Լոձ, Piotrków Governorate, Warsaw general-governorate, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 11, 1937 (53 տարեկան)
Մահվան վայր	Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	նկարչուհի
Աշակերտներ	Զորյա Գալինա Դենիսիվնա, Կոնստանտին Կոզլովսկի, Q115314630?, Q12157871? և Q20067508?
Ամուսին	Միխայիլ Բոյչուկ
	Sofiya Nalepinska-Boychuk Վիքիպահեստում

Սոֆյա Օլեքսանդրիվնա Նալեպինսկա-Բոյչուկ ( ուկր. ՝ Софія Олександрівна Налепинська-Бойчук^[2]. հուլիսի 30, 1884(1884-07-30), Լոձ, Piotrków Governorate, Warsaw general-governorate, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 11, 1937(1937-12-11), Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ)^[3] ), ծնունդով Լեհաստանից և լեհական ծագումով ուկրաինացի նկարչուհի, ով առավել հայտնի է իր փայտափորագրություններով։

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է Լեհաստանում։ Հայրը երկաթուղային ճարտարագետ էր, մայրը՝ դաշնակահարուհի։ 1890 թվականին հոր հետ տեղափոխվել է Սանկտ Պետերբուրգ, որտեղ էլ ստացել է կերպարվեստի առաջին դասերը՝ աշակերտելով լեհ նկարիչ Յան Ցիգլինսկուն։ Հետագայում նա մասնավոր դասեր է առել Մյունխենում՝ հունգարացի նկարիչ Սիմոն Հոլյոսից^[3]։ Իր ուսումնառությունն ավարտել է 1909 թվականին Փարիզում, Ռանսոնի ակադեմիայում, որտեղ աշխատել է Ֆելիքս Վալոտոնի և Մորիս Դենիսի հետ^[4]։ Այստեղ էլ ծանոթացել է ուկրաինացի նկարիչ Միխայլո Բոյչուկի հետ։ Նրա և մի ընկերոջ հետ Իտալիայում շրջագայելուց հետո վերադարձել է Գալիցիա և ներգրավվել տեղի արվեստագետների համայնքում։

Բոյչուկի հետ նրա հարաբերությունները գնալով խորացել են, և 1917 թվականին նրանք Կիևում ամուսնացել են։ Սոֆյան սովորել է ուկրաիներեն և արագ յուրացրել մշակույթը։ Նրանք 1918 թվականին որդի են ունեցել։ 1919-1922 թվականներին Սոֆյան աշխատել է Միրգորոդի արվեստի դպրոցում, այնուհետև դարձել է Կիևի պլաստիկ արվեստի ինստիտուտի քսիլոգրաֆիայի արհեստանոցի վարիչը (1924 թվականից հետո՝ Կիևի արվեստի ինստիտուտ, այժմ ՝ Վիզուալ արվեստների և ճարտարապետության ազգային ակադեմիա )։ Նա այնտեղ աշխատել է մինչև 1929 թվականը^[4]

1936 թվականին նա և իր ամուսինը ձերբակալվել են լրտեսության և հակահեղափոխական գործունեության մեղադրանքով։ Հաջորդ տարի նրանց գնդակահարել են. համապատասխանաբար՝ դեկտեմբերին և հուլիսին։

Սոֆյա Նալեպինսկա-Բոյչուկի աշխատանքների մեծ մասը գրքի նկարազարդման համար նախատեսված փայտափորագրություններ են, այդ թվում՝ Տարաս Շևչենկոյի, Դմիտրի Մամին-Սիբիրյակի և Ստեպան Վասիլչենկոյի ստեղծագործությունների թեմաներով։ Ուկրաինայի անկախության պատերազմի ժամանակ նա նախագծել է թղթադրամների և պետական արժեթղթերի նմուշօրինակներ։ Դրանք 1932 թվականին ցուցադրվել են, բայց երբեք չեն օգտագործվել^[3]։

1988 թվականին նա արդարացվել է։ 1996 թվականին նրա անունը տեղ է գտել բռնաճնշումների ենթարկված քառասուն արվեստագետների հուշարձանին, որ գտնվում է ազգային ակադեմիայում^[5]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Internet Encyclopedia of Ukraine / O. Havrylyshyn, F. Sysyn, M. Moser, M. R. Stech, R. Sawycky — CIUS, 2001.
↑ There are variants of the surname Нелепинська-Бойчук and Налепінська-Бойчук.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Дмитрієнко М. Ф. Налепинська С. О. // Encyclopedia of Ukrainian History: Т. 7: Мі-О / Редкол.: V.A. Smolii (ed.) and in НАН України. Institute of Ukrainian History. — К.: В-во «Наукова думка» (Scientific Thought), 2010. — 728
↑ ^4,0 ^4,1 D.O. Gorbachov; "Налепинська-Бойчук Софія Олександрівна" // Ukrainian Soviet Encyclopedia
↑ Galyna Sklyarenka; "Пам'ятник репресованим митцям" // Collection of Historical and Cultural Monuments of Ukraine: Кн. 1, ч. 2.: М-С. — с. 866—867

Գրականություն խմբագրել

M.F. Dmitryenko;; Налепинська-Бойчук Софія Олександрівна
Serhii Bilokin; Смерть Софії Налепінської-Бойчук
Выставки советского изобразительного искусства : Справочник. Т. 1. — М., 1965. — С. 439;
Выставки советского изобразительного искусства : Справочник. Т. 2. — М., 1967. — С. 446;
Словник художників Украіни. — Киів, 1973. — С. 158;
Степанян Н. Искусство России XX века : Взгляд из 90-х. — М. : Эксмо-Пресс, 1999. — С. 139.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոֆյա Նալեպինսկա-Բոյչուկ» հոդվածին։

[_0441c59ff5caf8b3-1] Internet Encyclopedia of Ukraine / O. Havrylyshyn, F. Sysyn, M. Moser, M. R. Stech, R. Sawycky — CIUS, 2001.

[2] There are variants of the surname Нелепинська-Бойчук and Налепінська-Бойчук.

[ЕІУ-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Дмитрієнко М. Ф. Налепинська С. О. // Encyclopedia of Ukrainian History: Т. 7: Мі-О / Редкол.: V.A. Smolii (ed.) and in НАН України. Institute of Ukrainian History. — К.: В-во «Наукова думка» (Scientific Thought), 2010. — 728

[УРЕ-4] 4,0 ^4,1 D.O. Gorbachov; "Налепинська-Бойчук Софія Олександрівна" // Ukrainian Soviet Encyclopedia

[5] Galyna Sklyarenka; "Пам'ятник репресованим митцям" // Collection of Historical and Cultural Monuments of Ukraine: Кн. 1, ч. 2.: М-С. — с. 866—867

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

Սոֆյա Նալեպինսկա-Բոյչուկ

Ծնվել է	հուլիսի 30, 1884(1884-07-30)
Ծննդավայր	Լոձ, Piotrków Governorate, Warsaw general-governorate, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 11, 1937(1937-12-11) (53 տարեկան)
Մահվան վայր	Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	նկարչուհի
Աշակերտներ	Զորյա Գալինա Դենիսիվնա, Կոնստանտին Կոզլովսկի, Q115314630?, Q12157871? և Q20067508?
Ամուսին	Միխայիլ Բոյչուկ^[1]
Sofiya Nalepinska-Boychuk Վիքիպահեստում