Վիքիպեդիա

Սուրբ ծնունդը Ճապոնիայում

Սուրբ ծնունդը Ճապոնիայում (ճապ.՝ クリスマス, от անգլ.՝ Christmas), արևմտյան մշակույթի ազդեցության հետ կապված ոչ պետական տոն Ճապոնիայում, սակայն ճապոնացիների մեծամասնության համար զուրկ է կրոնական բովանդակությունից և հայտնի է որպես ռոմանտիկ ընտանեկան տոն և սիրահարների օր: Նշվում է դեկտեմբերի 25-ին՝ ըստ Գրիգորյան օրացույցի:

Սուրբ ծնունդը Ճապոնիայում

Տեսակամենամյա միջոցառում, aspect in a geographic region? և observance of Christmas by country?
Ենթադաստոնածառի լեգենդը
ԱմսաթիվԴեկտեմբերի 25
Տոնվում է Ճապոնիա

Ստուգաբանություն

խմբագրել

Մինչև 1912 թվականը Սուրբ Ծննդյան միակ ճապոնական անվանումը Սեյթանսայ էր[1][2] (ճապ.՝ 聖誕祭, «սուրբ ծննդյան տոն»), այնուհետև այն փոխարինվեց «Կուրիսումասու» բառով՝ անգլերեն «Christmas» («Սուրբ ծնունդ») բառի՝ ճապոնական հնչյունաբանության հետ հարմարեցված արտասանությամբ։ Ներկայումս Կուրիսումասու բառը գրելու համար օգտագործվում է կատականայի այբուբենը[3]։

Պատմություն

խմբագրել
 
1914 թվականի ճապոնական Սուրբ Ծննդյան բացիկ:
 
1967 թվական Սուրբ Ծննդյան նախօրեին Տոկիոյի Տոմիզակա եկեղեցում՝ ավետարանական պատմության հերոսների՝ հովիվների և ոչխարների հագուստով։

Ճապոնիայում առաջին գրանցված Սուրբ Ծննդյան քրիստոնեական ծառայությունը տեղի է ունեցել 1552 թվականին պորտուգալացի միսիոներ-իեզուիտների կողմից Յամագութի պրեֆեկտուրայում: Ոմանք կարծում են, որ պաշտոնապես չգրանցված տոնակատարությունները տեղի են ունեցել այս ամսաթվից առաջ՝ սկսած 1549 թվականից, երբ սուրբ Ֆրանցիսկոս Քսավիերը վայրէջք է կատարել ճապոնական հողի վրա։ Այս պատմական փաստը ուշադրության կենտրոնում է հայտնվել 1991 թվականին, երբ Յամագութիում Սուրբ Քսավերիան եկեղեցին ոչնչացվեց հրդեհից և վերակառուցվել մինչև 1998 թվականը, ինչի պատվին 1997 թվականի Սուրբ Ծննդյան տոնին անցկացվել է փառատոն, որն այդ ժամանակվանից դարձել է ավանդական: 1999 թվականին գետի մոտ տնկվել են եղևնիներ՝ որպես ճապոնական Սուրբ Ծննդի հայրենիքի խորհրդանիշ։ 2009 թվականի դեկտեմբերից Յամագուտի քաղաքը ստացել է երկրորդ՝ անգլերեն «Christmas City» (Սուրբ Ծննդյան քաղաք) անվանումը։

1612 թվականին քաղաքական պատճառներով քրիստոնեությունը արգելվել էր ամբողջ Ճապոնիայում։ Այնուամենայնիվ, «Կակուրե Կիրիսիտան» («Գաղտնի քրիստոնյաներ») փոքրիկ անկլավը շարունակեց Սուրբ Ծննդյան գաղտնի ծառայություններ կատարել հաջորդ 250 տարիների ընթացքում՝ մինչև քրիստոնեությունը կրկին օրինականացվեց: Սակայն հալածանքը չէր վերաբերում հոլանդացիներին, և նրանք Սուրբ Ծնունդը նշում էին իրենց շրջապատում՝ իրենց բնակության վայրերում՝ Նագասակիի հյուսիսում գտնվող Ուրակամիի շրջանում և Դեձիմա փոքրիկ կղզում, որտեղ տեղացիներն այն անվանել են «հոլանդական Նոր տարի»[4]։

1854 թվականին Ճապոնիայի սահմանները բացվեցին օտարերկրացիների համար, և ԱՄՆ-ի ազդեցության ներքո Սուրբ Ծննդյան տոնը սկսեց նշել բացահայտ։ 1860 թվականին Սուրբ Ծննդյան գիշերը նշվել է Պրուսիայի դեսպանի նստավայրում, իսկ 1873 թվականին չեղարկվել է ճապոնացիների կողմից քրիստոնեության ազատ կիրառման արգելքը։ 19-րդ դարի վերջին Մարուձեն ունիվերմագը ներկայացրեց նոր ծառայություն` ամանորյա նվերների և տոնածառի զարդերի վաճառք զբոսաշրջիկների և օտարերկրյա աշխատակիցների համար, բայց հենց ճապոնացիների շրջանում այս վաճառքները նույնպես մեծ հռչակ ձեռք բերեցին: Առաջացավ տորթեր թխելու և արհեստական ​​տոնածառեր պատրաստելու ավանդույթ։ 1920-ականների սկզբին Տոկիոյի զբոսայգիներում և «Տեյկոկու» հյուրանոցում դեկտեմբերի 25-ին սկսեցին կազմակերպվել զանգվածային երեկույթներ[5]:

1930-ական և 1940-ական թվականներին ռազմատենչ ճապոնական կառավարության կողմից Սուրբ Ծննդյան տոնակատարությունների կարճատև արգելքից հետո Սուրբ Ծնունդը նշելու ավանդույթը դարձյալ հայտնի դարձավ 1950-ական և 1960-ական թվականներին՝ շնորհիվ աճող տնտեսության և ամերիկյան հեռուստատեսության ազդեցության, և 1970-ականներին այն դարձավ լայնորեն տարածված ընտանեկան տոն՝ ռոմանտիկ շրջադարձով[6]։

Տոնակատարության ժամանակակից ավանդույթներ

խմբագրել

Աշխարհիկ

խմբագրել

Երեխաների համար Սուրբ Ծննդյան թեման կապված է մանուկ Հիսուսի պատմության պատկերների նկատմամբ հետաքրքրության հետ[7], երիտասարդների համար դա սիրահարների տոն է՝ ժամադրությունների օր, որը նորաձև է նշել հյուրանոցում ռոմանտիկ ընթրիքի շուրջ[8][9][10], իսկ ավագ սերնդի և տարեց զույգերի համար Սուրբ Ծնունդը միմյանց հանդեպ երախտագիտության արտահայտման օր է, որն անցնում է նվերների փոխանակման միջոցով[7][10], կամ էլ ռեստորանում կազմակերպվում է համերգային մի թանկարժեք երեկո, որտեղ ելույթ են ունենում հայտնի արտիստներ[8]։

1989 թվականից մինչև 2019 թվականը Ճապոնիայի կայսրը եղել է Ակիհիտոն, ում ծննդյան օրը եղել է Սուրբ Ծննդյան նախօրեին (դեկտեմբերի 23): Այն պատճառով, որ կայսեր ծննդյան օրը երկրում հանգստյան օր է, որոշ ընկերություններ փակվում էին դեկտեմբերի 22-ին և վերսկսում էին իրենց աշխատանքը միայն հունվարի 3-ից հետո, ուստի իրենց աշխատակիցների համար Սուրբ Ծնունդը հանգստյան օր է, իսկ մյուսների համար՝ աշխատանքային օր:

Տարեվերջն այն ժամանակն է, երբ շատ ընկերություններ իրենց աշխատակիցներին տալիս են մեծ պարգևավճարներ, որոնց չափը հասնում է մի քանի ամսվա աշխատավարձի[8]։ Ճապոնիայում Սուրբ Ծննդյան տոնակատարությանը նվիրված նվերների և քաղցրավենիքների վաճառքը աշխույժ է

Ավանդական ճապոնական Սուրբ Ծննդյան տորթը սպիտակ բիսկվիթ է, որը պատված է կրեմով և զարդարված ելակով[10]։ Որպես կանոն, տոնական տորթը գնում է ընտանիքի գլխավոր անդամը դեկտեմբերի 25-ի երեկոյան՝ աշխատանքից տուն վերադառնալու ճանապարհին, կամ, նրա բացակայության դեպքում՝ կինը։ Այդ օրը խանութներում վաճառվում է զեղչով, քանի որ եթե տորթերը չվաճառվեն մինչև դեկտեմբերի 26-ը, ապա դրանց պահանջարկը կվերանա: Այս առումով Ճապոնիայում «Սուրբ Ծննդյան տորթ» արտահայտությունն օգտագործվում է ամուսնության տարիքի աղջիկների համար, քանի որ 25 տարի անց ճապոնուհու համար ամուսնանալը շատ խնդրահարույց է դառնում[8][11]։

1970-ական թվականներին ամերիկյան «KFC» ռեստորանային ցանցի հաջող գովազդային արշավը հավի ուտեստներից բաղկացած ճաշկերույթը դարձրեց Սուրբ Ծննդյան ազգային սովորույթ։ Այս ռեստորանները այնքան հայտնի են դառնում նախաամանորյան շրջանում, որ դրանք ամրագրվում են մի քանի ամիս առաջ[12]:

ԱՄՆ-ից եկած մեկ այլ սովորություն է Սանտա Կլաուսի (ճապ.՝ サンタクロース սանտա կուրո: սու) կողմից երեխաներին նվերներ տալը։ Սանտայի հագուստը հիմնականում հագնում է Արևմուտքից Ճապոնիա տեղափոխված օտարերկրացիները[9]: Ճապոնացիները «Սանտա Կուրոսուին» ասոցացնում են երջանկության յոթ աստվածներից մեկի՝ լեգենդար վանական Հոտեյի հետ, ով նաև նվերներով պարկ էր կրում։ Հենց այդ պատճառով էլ Սուրբ Ծնունդը երբեմն համարվում է հենց այդ կերպարի ծննդյան օրը[7]:

Կրոնական

խմբագրել

Ճապոնացի քրիստոնյաները (մոտ 1,4 մլն), որոնց մեծ մասը կաթոլիկներ են, Սուրբ Ծննդյան տոներին սովորություն ունեն կատարել հնարավորինս շատ բարի գործեր, այդ թվում՝ օգնություն կարիքավորներին և անօթևաններին, այցելություններ հիվանդանոցներ և միայնակներին, նվիրատվություններ բարեգործության համար[13][14][15]։

Ուղղափառ դավանանքի ճապոնական ծխերը, ինչպես հաստատվել է ճապոնական ուղղափառ եկեղեցու ղեկավարության կողմից, Սուրբ Ծնունդը նշում են դեկտեմբերի 25-ին: Տոնական ծառայությանը ընդունված է գալ ազգային հագուստով, այս ավանդույթը պահպանվում է այն ժամանակներից, երբ Սուրբ Նիկոլայ Ճապոնացին առաքելական ծառայություն էր իրականացնում, և արևմտյան ոճի հագուստը դեռևս տարածված չէր հասարակ ժողովրդի շրջանում: Տաճարային հիմնական ծառայությունից հետո քահանաները շրջում են Եկեղեցու անդամների տներով՝ «փառաբանություն» կատարելու[16]։

  •  
    Հիրուդզու Ռոպպոնգիի գիշերային լուսարձակները
  •  
    Ճապոնացին Սանտա Կլաուսի հագուստով
  •  
    Տոնածառերի պողոտա Տոկիոյի Կունիտատի շրջանում
  •  
    Սուրբ Ծննդյան զարդարված խանութ

Զարդարանքներ

խմբագրել

Սուրբ Ծննդյան լույսերով, ծաղկաշղթաներով և զանգերով մունիցիպալիտետները նախօրոք զարդարում են քաղաքները, բնակչությունը զարդարված տոնածառեր է դնում բնակելի տարածքներում, իսկ ընկերությունների սեփականատերերը՝ առևտրի կենտրոններում։ Անտառի պահպանման նկատառումներից ելնելով՝ բնական տոնածառեր չեն օգտագործվում՝ փոխարինվելով տարբեր գույների արհեստական ​​ծառերով (բացառությամբ սովորական կանաչի՝ սպիտակ, կարմիր, կապույտ)[17][18][19][20]։

Տոնի մյուս ատրիբուտները, կապված նրա ռոմանտիկ երանգի հետ, ներառում են սրտերի բազմազան պատկերներ և կուպիդոնների ու հրեշտակների արձանիկներ[21][20]։ Ձմեռային մթնոլորտ ստեղծելու համար բնական ձյան բացակայության դեպքում դրա փոխարինողը կարող է վաճառվել խանութներում[22]։

Նշաններ և հավատալիքներ

խմբագրել

Երջանիկ նախանշան է համարվում ապագա ամուսնու կամ կնոջ հետ ծանոթությունը հենց Սուրբ Ծննդյան նախօրեին[23]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.
  2. ↑ Валерий Иванов «Курисумасу или Рождество по-японски Архивная копия от 24 ноября 2012 на Wayback Machine», — www.ivanov-v.ru (15.12.2010)
  3. ↑ А. Лазарев «Рождество в Японии. Искусство дарения Архивная копия от 4 октября 2012 на Wayback Machine» // Журнал «Япония сегодня», № 12 2003
  4. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.
  5. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.
  6. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Валерий Иванов «Курисумасу или Рождество по-японски Արխիվացված է Նոյեմբեր 24, 2012 Wayback Machine-ի միջոցով:», — www.ivanov-v.ru (15.12.2010)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 А. Лазарев «Рождество в Японии. Искусство дарения Արխիվացված է Հոկտեմբեր 4, 2012 Wayback Machine-ի միջոցով:» // Журнал «Япония сегодня», № 12 2003
  9. ↑ 9,0 9,1 «Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-16-ին. Վերցված է 2013-01-02-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 (անգլ.) Shizuko Mishima «[gojapan.about.com/cs/christmasinjapan/a/chrismasinjapan.htm Christmas in Japan] [web.archive.org/web/20110707075145/gojapan.about.com/cs/christmasinjapan/a/chrismasinjapan.htm «Источник»]. Արխիվացված է [gojapan.about.com/cs/christmasinjapan/a/chrismasinjapan.htm օրիգինալից] 2011-07-07-ին. Վերցված է 2013-01-02-ին. {{cite web}}: Check |archive-url= value (օգնություն); Check |url= value (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)», Japan travel section of About.com., 27.1.2010
  11. ↑ Рождество в Японии Архивная копия от 27 мая 2013 на Wayback Machine, — www.openjapan.ru
  12. ↑ (անգլ.) Whipp, Lindsay «All Japan wants for Christmas is Kentucky Fried Chicken Արխիվացված է Մարտ 21, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:». Financial Times, 19.12.2010
  13. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.
  14. ↑ Валерий Иванов «Курисумасу или Рождество по-японски Архивная копия от 24 ноября 2012 на Wayback Machine», — www.ivanov-v.ru (15.12.2010)
  15. ↑ Рождество в Японии Архивная копия от 27 мая 2013 на Wayback Machine, — www.openjapan.ru
  16. ↑ Православное Рождество в Японии Արխիվացված է Հունվար 19, 2013 Wayback Machine-ի միջոցով:, интервью со священником Николаем Дмитриевым (25.12.2011)
  17. ↑ Валерий Иванов «Курисумасу или Рождество по-японски Архивная копия от 24 ноября 2012 на Wayback Machine», — www.ivanov-v.ru (15.12.2010)
  18. ↑ Shizuko Mishima «[gojapan.about.com/cs/christmasinjapan/a/chrismasinjapan.htm Christmas in Japan] [web.archive.org/web/20110707075145/gojapan.about.com/cs/christmasinjapan/a/chrismasinjapan.htm Источник]. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано из [gojapan.about.com/cs/christmasinjapan/a/chrismasinjapan.htm оригинала] 7 июля 2011 года.», Japan travel section of About.com., 27.1.2010
  19. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.
  20. ↑ 20,0 20,1 Рождество в Японии Արխիվացված է Մայիս 27, 2013 Wayback Machine-ի միջոցով:, — www.openjapan.ru
  21. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.
  22. ↑ Валерий Иванов «Курисумасу или Рождество по-японски Архивная копия от 24 ноября 2012 на Wayback Machine», — www.ivanov-v.ru (15.12.2010)
  23. ↑ Как принято праздновать Рождество в Японии, традиции: как отмечают Рождество в Японии. Дата обращения: 2 января 2013. Архивировано 16 января 2013 года.

Հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրբ ծնունդը Ճապոնիայում» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սուրբ_ծնունդը_Ճապոնիայում&oldid=10172283» էջից