Սոլոմոն Քիշնևսկի

Սոլոմոն Յակովլևիչ Քիշնևսկի (ուկրաիներեն՝ Соломон Якович Кишині́вський, կեղծանունը՝ Բենվենուտո, 1862, Օդեսա, Խերսոնի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - 1941 կամ 1942, Օդեսա), ուկրաինացի խորհրդային նկարիչ, մանկավարժ։ Հարավային ռուսական գեղանկարչության դպրոցի նշանավոր ներկայացուցիչ, Ուկրաինայի հեղափոխական արվեստի ասոցիացիայի Օդեսայի մասնաճյուղի հիմնադիրներից։

Սոլոմոն Քիշնևսկի
Ծնվել է	1862
Ծննդավայր	Օդեսա, Խերսոնի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	1941 կամ 1942
Մահվան վայր	Օդեսա
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Օդեսայի գեղարվեստական ուսումնարան (1883) և Մյունխենի գեղարվեստի ակադեմիա (1888)
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ժանր	դիմապատկեր, բնանկար, ժանրային նկարչություն և նատյուրմորտ
Ուսուցիչ	Լուիջի Իորինի և Լյուդվիգ ֆոն Հերտերիխ
Աշակերտներ	Վլադիմիր Ստրելնիկով
Անդամակցություն	Հյուսիսային ռուսական նկարիչների ընկերություն և Ուկրաինայի հեղափոխական արվեստի ասոցիացիա
Solomon Kishinovskiy Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Սոլոմոն Յակովլևիչ Քիշնևսկին ծնվել է 1862 թվականին, Օդեսայում։ 1879 թվականին ընդունվել է Գեղարվեստի ընկերության Օդեսայի նկարչական դպրոց, որտեղ նրան դասավանդել են Օդեսայի նկարիչ-մանկավարժների առաջին սերնդի ներկայացուցիչներ քանդակագործ Լուիջի Դոմինիկովիչ Իորինին և բնանկարիչ Բաուերը։ Նկարչության դպրոցում սովորելիս ստացել է երեք մեդալ։ 1883 թվականին ավարտել է դպրոցը և հրեական հավատքի համար այն ժամանակ գործող սահմանափակումների և Ռուսաստանի մայրաքաղաքում ուսումը շարունակելու անհնարինության պատճառով, իր ուսումնական ընկեր Լեոնիդ Օսիպովիչ Պաստեռնակի հետ ուսումը շարունակել է Մյունխենի գեղարվեստի ակադեմիայում (1884-1888) գեղանկարիչներ Լյուդվիգ ֆոն Հերտերիխի և Ա. Լիցեն-Մայերի մոտ։ Սովորել և աշխատել է նաև Հռոմում և Փարիզում։ 1888 թվականին վերադարձել է Օդեսա և ներգրավվել գեղարվեստական ​​կյանքին։ 1888 թվականից ակտիվորեն աշխատել և մասնակցել է Գեղարվեստական շրջիկ ցուցահանդեսների ընկերության (1893-1898, ընդհատումներով), Հարավռուսական նկարիչների ընկերության (1890-1918, ընդհատումներով), Անկախների ընկերության, Մոսկվայի արվեստասերների ընկերության (1899-1905, ընդհատումներով), Սանկտ Պետերբուրգի նկարիչների ընկերության (1901, 1905) բազմաթիվ ցուցահանդեսների։

Քիշնևսկին աշխատել է որպես կենցաղանկարիչ, դիմանկարիչ և բնանկարիչ։ Որոշ ժամանակ նրան հետաքրքրել է գերմանական և իտալական կլասիցիզմը, այնուհետև ֆրանսիական իմպրեսիոնիզմը, բայց նրա առաջին լուրջ գործերը (առօրյա էսքիզներ, տեսարաններ քաղաքային աղքատների կյանքից) ստեղծվել են «պերեդվիժնիկների», հատկապես Վլադիմիր Մակովսկու ուժեղ ազդեցության ներքո։ Սոլոմոն Յակովլևիչը, որպես նկարիչ, առանձնացել է շրջապատող իրականության հատուկ ընկալմամբ, բուռն դիտողականությամբ և ուշադրություն էր դարձնում «փոքր մարդու» առօրյա գոյությանը։

Ինչի՞ մասին է նա պատմում. - «Խնդիրք», «Կարող էր մարդ լինել», «Փողոցային երեխաներ», «Հրեական կենցաղ» և այլն։ Առանց հատուկ իրադարձությունների. աղքատ մարդու սովորական առօրյա գոյություն։ Բայց այդ մասին ինչ-որ բան հուզում է հանդիսատեսին... Դա հուզում է քեզ, քանի որ դու նկարչի հետ միասին տեսնում ես փոքրիկ մարդկանց անպաշտպանությունը։ Նրանք արդեն այնքան ցածր են իջել, այնքան հաշմանդամ են (երիտասարդից մինչև ծերունի), որ նրանց հնարավոր չէ բարձրացնել։ Այդ իրողությունը բխում է չեխովյան տխրությունից։ Հենց պտտահողմի նման, հանկարծ, ջարդի սարսափելի դրամա։ Շմիդտի և Մատյուշենկոյի մահապատիժը. Խոշտանգված և հաշմանդամ մարդիկ. Ամբողջ կյանքը չկատարված ամբողջության բեկորներ է... Մարդկությունն ու անկեղծությունը նկարչի ստեղծագործության հիմքն են»,- հրաշալի նկարիչ Մ. Ժուկի այս խոսքերը իր արվեստակից եղբոր մասին շատ ճշգրիտ են բնորոշում Քիշնևսկու ստեղծագործությունը։ Տարիների ընթացքում նրա նկարներում աղոտ, «պերեդվիժնիկի» գունապնակը փոխարինվել է ավելի պայծառ, ավելի հագեցած գունապնակով։ Օդեսացի քննադատները նշել են․ «Համեմատաբար ոչ երիտասարդ նկարիչ Քիշնևսկին աչքի էր ընկնում իր խիզախությամբ... Այդ նկարիչը հեռացել է անցյալի «պերեդվիժնիկական» ազդեցությունից՝ աղոտ ու շագանակագույն գույներից դեպի լուսապայծառ գույներ և միացել իմպրեսիոնիստներին» («Հարավային» Միտք», 1916, 7 դեկտեմբերի)։

«Խնդրագիր» «Խնդրագիր»   «Մաքսային հրապարակ» «Մաքսային հրապարակ»   «Թղթախաղ խաղացող ենթավարպետները» «Թղթախաղ խաղացող ենթավարպետները»   «Սինագոգում» «Սինագոգում»

1893 թվականին Պավել Տրետյակովը շրջիկ ցուցահանդեսից ձեռք է բերել Քիշնևսկու «Խնդիրքը» (1889) աշխատանքը։ Սոլոմոն Յակովլևիչը որպես նկարիչ և քննադատ (Բենվենուտո կեղծանունով) համագործակցել է «Օդեսյան նորություններ», «Թատրոն», «Հարավային տեսություն» պարբերականների և «Սկիզբ» ամսագրի հետ։ 1898 թվականից եղել է Օդեսայի գրական-գեղարվեստական ​​ընկերության անդամ։ 1899 թվականին ակտիվորեն մասնակցել է Կերպարվեստի քաղաքային թանգարանի (այժմ՝ Օդեսայի գեղարվեստի թանգարան) ստեղծմանը։

1896-1902 թվականներին Քիշնևսկին կազմակերպել է չորս «գարնանային ցուցահանդեսներ», որոնց մասնակցել են ոչ միայն տեղացի, այլև մայրաքաղաքային նկարիչներ (ինչպես Սանկտ Պետերբուրգից, այնպես էլ Մոսկվայից)։ Ավելի ուշ նա կազմակերպել է իր «մշտական ​​հանրամատչելի» ցուցահանդեսը, որը ցուցադրվել է կարճ ընդմիջումներով և տարբեր շինություններում 1906-1908 թվականներին։ 1910 թվականին տեղի է ունեցել նկարչի անհատական ​​ցուցահանդեսը։ Հետագայում Օդեսայում կազմակերպվել է ևս երկու մեծածավալ ցուցահանդես՝ նվիրված նրա գեղարվեստական ​​գործունեության 40 և 50-ամյակին, համապատասխանաբար 1929 և 1938 թվականներին։ Երկրորդ ցուցահանդեսը տեղի է ունեցել Ռուսական և ուկրաինական արվեստի թանգարանում, որտեղ ներկայացել են շուրջ 200 աշխատանքներ պետական ​​և մասնավոր հավաքածուներից։

Քիշնյովսկիների ընտանիքը տուժել է 1871թվականի ջարդից, նկարիչը իր ամբողջ կյանքի ընթացքում կրել է դրա մասին ծանր հիշողությունները։ Երկար տարիներ նկարիչը մշակել է ջարդերի թեման, բայց դրա մասին մեծ աշխատանք այդպես էլ չի հայտնվել։ Բազմաթիվ պահպանված և ցուցադրված էսքիզներն ու ուրվանկարները պատկերացում են տալիս այն մասին, թե ինչպես էր նախատեսված դրանք իրականացնել։ Նկարների էսքիզները պահվում են Կիևի, Օդեսայի և Խերսոնի հեղափոխության թանգարաններում։ Նկարիչը սկսել է աշխատել այդ նկարների վրա 1910-ականներին։ Էտյուդներում պատկերել է հրեա կանանց, ծերերին, ուսանողներին ինքնապաշտպանական ջոկատներից։ 1938 թվականի ցուցահանդեսում ներկայացվել են «Ջարդ»-ի թեմայով մի շարք էտյուդներ, որոնք ստեղծվել են 1929-1938 թվականներին։ Այդտեղ կարելի է տեսնել նաև նախկինում ստեղծված մի շարք դիմանկարներ և տեսարաններ հրեական կյանքից՝ «Կարդացող հրեան» (1904), «Մորգուլիսի դիմանկարը» (1904), «Աղոթող հրեան» (1905), «Երկու հրեաներ և հրեուհին» (1905), «Հրեա դերձակը» (1905), «Ռաբբին» (1911)։ 1913 թվականի նոյեմբերի 17-ի (30) «Օդեսայի նորություններ»-ը հաղորդել է, որ նկարիչ Քիշնյովսկին աշխատել է տխրահռչակ «Բեյլիսի գործերի» հիշատակին նվիրված հուշարձանի նախագծի վրա։

«Ծերունին» «Ծերունին»   «Ստարոպորտոֆրանկովսկայայում» «Ստարոպորտոֆրանկովսկայայում»   «Տիկինը կատվի հետ» «Տիկինը կատվի հետ»   «Վարսավիրանոցում» «Վարսավիրանոցում»

Խորհրդային տարիներին Քիշնևսկին շարունակել է ակտիվորեն աշխատել։ 1925 թվականին դարձել է Ուկրաինայի հեղափոխական արվեստի ասոցիացիայի հիմնադիրներից մեկը։ 1927 թվականին մասնակցել է Ուկրաինայի հեղափոխական արվեստի ասոցիացիայի (ՈՒՀԱԱ) առաջին համաուկրաինական ցուցահանդեսին։ 1927 թվականին դարձել է Օդեսայում հրեական մշակույթի թանգարանի ստեղծման նախաձեռնողներից մեկը, որտեղ հանձնել է իր աշխատանքների մի մասը։ Մինչև Հայրենական մեծ պատերազմի սկիզբը, մասնակցել է բոլոր խաշոր ցուցահանդեսներին, շատ ժամանակ և ջանքեր է հատկացրել ուսուցմանը։

Պատերազմի և օկուպացիայի սկզբում Քիշնևսկին մնացել է Օդեսայում։ Ըստ բանավոր վկայությունների, մահացել է Օդեսայի հրեական առանձնացված թաղամասում 1941 թվականի վերջին կամ 1942 թվականի սկզբին։

Հրեական առանձնացված թաղամաս մեկնելուց առաջ Սոլոմոն Յակովլևիչը ընկերներին է հանձնել իր հուշերի ձեռագիրը, որոնք դեռևս չեն հրապարակվել (բացառությամբ փոքր հատվածների)։ Քիշնևսկու աշխատանքները գտնվում են բազմաթիվ թանգարանային հավաքածուներում, այդ թվում Պետական Տրետյակովյան պատկերասրահում, Ռուսական պետական թանգարանում, Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանում, Նիկոլաևի Վ․ Վերեշչագինի անվան գեղարվեստի թանգարանում և այլ թանգարաններում։

Ստեղծագործություններ

• «Այգում» (1883) (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Ամառանոց Բորգեզում։ Էտյուդ»։ (1885) (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Երգեհոնահարը» (1889),
• «Քանդակագործի արվեստանոցում» (1889),
• «Կարող էր մարդ լինել ...» (1891) (Ռուսաստանի թանգարանի հավաքածու),
• «Խնդիրք» (1893) (Պետական Տրետյակովյան պատկերասրահի հավաքածու),
• «Անհայտ դիմանկար» (1893)։ (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Բանտախցիկ» (1895),
• «Վեճ» (1902),
• «Արտիստ Վլադիմիր Նիկոլաևիչ Դավիդովի դիմանկարը (Իվան Նիկոլաևիչ Գորելովի 1849-1925 դիմանկարը)»։ (1902)։ (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Փարիզ։ Լյուքսեմբուրգյան այգի» (1904)(Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Նկարչի արվեստանոցում»։ (1905)։ (Օդեսայի արվեստի թանգարանի հավաքածուի մեջ),
• «Քարտախաղ» (1906),
• «Ձյունը հալվում է»։ (1910) (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• Էսքիզներ, նվիրված 1905-07 թվականների հեղափոխությանը։ «Խռովություն «Պոտյոմկին» զրահակրի վրա», «Մատյուշենկոյի վերջին րոպեները», «Լեյտենանտ Շմիդտի հրաժեշտը որդուն» (1927-29),
• «Վարսավիրանոցում» (1917),
• «Լճակ» (1929),
• «Կուլիկովոյի դաշտ» (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Անհայտի դիմանկար ինտերերում» (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Մաքսային հրապարակ»։ (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Երեք գլուխներ։ Էտյուդ»։ (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու),
• «Նավահանգստի էստակադա»։ (Օդեսայի գեղարվեստի թանգարանի հավաքածու)։

Աղբյուրներ

• Барковская Ольга. «Художник Соломон Кишиневский.» — статья в журнале «МИГДАЛЬ TIMES» № 13, август 2001, Одесса.
• Государственная Третьяковская галерея. Каталог живописи XVШ-начала XX века (до 1917 года). — Москва: Изобразительное искусство, 1984.Արխիվացված 2014-01-05 Wayback Machine
• Русский музей представляет: Портретная галерея Русского музея. Лица России / Альманах. Вып. 359 — СПб: Palace Editions, 2012.
• Митковицер П. В. «С. Я. Кишинёвский.» — Одесса, 1929. — с ч/б ил.
• Котляр М. С. «Соломон Яковлевич Кишинёвский. 50-летие художественной деятельности, 1888—1938.» — Одесса: Тип. «Черноморская Коммуна», 1938. — 24 с.: ил.
• Соломон Кишинёвский «Мои натурщики» (републикацияԱրխիվացված 2014-01-05 Wayback Machine подготовлена Натальей Полищук, Всемирные Одесские новости, № 2 (79), август 2011.)
• Российская Еврейская ЭнциклопедияԱրխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
• Деменюк Е. Л. «Одесское Общество изящных искусств, интернационал и евреи.» — Иудаика в Одессе: сборн. статей по итогам работы прогр. по иудаике и израилеведению ОНУ им. И. И. Мечникова / ред. кол.: Голубович И. В., Довгополова О. А., Мартынюк Э. И., Петриковская Е. С. — Вып.2. — Одесса: Фенікс, 2013. — 218 с.Արխիվացված 2017-09-26 Wayback Machine
• Каталог Всеукраїнської ювілейної виставки «10 років Жовтня». — Харків — Київ — Одеса, 1927.
• Жук М.І. «Художня творчість С. Я. Кишиньовського.» — С. Я. Кишиньовський: матеріали до монографії… — Одеса, 1929.
• Савицька Л. Л. Художнє життя Одеси на початку ХХ століття // Мистецтвознавство України: Зб. наук. пр. — К., 2000. — Вип. І. — С. 85-97.
• Товарищество южнорусских художников: биобиблиографический справочник. I. Литература о деятельности Товарищества / сост. О. М. Барковская; ІІ. Участники выставок Товарищества / сост.: В. А. Афанасьев, О. М. Барковская; рец. В. А. Абрамов; консультант С. З. Лущик; ред.: Г. Д. Зленко, И. С. Шелестович. — Одесса, 2000. — 300 с.: ил. (29,84 уч.-изд. л.). — 300 экз.

Մատենագիտական ​​ցուցիչ

• ЧЛЕНОВА Л. Передвижники и их роль в развитии украинского бытового жанра / Л. Членова // Русско-украинские связи в изобразительном искусстве : сб. ст. — К. : Госиздат изобраз. искусства и муз. лит., 1956. — С. 118—119.
• ГОВДЯ П.I. Передвижники і Україна / П.I. Говдя, О. М. Коваленко. — К. : Мистецтво, 1978. — 118 с. : ілюстр. — С. 41-44, 47, 48-49, 59.
• РЕВОЛЮЦИЯ 1905—1907 годов и изобразительное искусство. Вып. 3. Украина и Молдавия : [альбом] / авт.-сост. Е. П. Демченко. — М. : Изобраз. искусство, 1980. — 136 с. : ил. — С. 16-17.
• ЛОБАНОВСЬКИЙ Б. Б. Українське мистецтво другої половини XIX — початку ХХ ст. / Б. Б. Лобановський, П.І. Говдя. — К. : Мистецтво, 1989. — 206 с. : ілюстр. — (Нариси з історії укр. мистецтва). С. 86-87.
• УКРАЇНСЬКИЙ живопис ХІХ — початку ХХ ст. з колекції Національного художнього музею України : [альбом] / авт. проекту А. Мельник; авт. ст., упоряд. О. Жбанкова; упоряд. кат. : О. Жбанкова, Т. Мустафіна, Л. Толстова. — К. : Артанія Нова ; Хмельницький : Галерея, 2005. — 272 с. : ілюстр. С. 103
• ВЫСТАВКА картин русских и украинских художников второй половины XIX и начала XX вв. из частных собраний г. Одессы : каталог / сост. Л. Н. Калмановская; Одес. гос. картин. галерея. — О., 1958. — 38 с. : ил.
• ВЫСТАВКА рисунка, акварели, пастели и гуаши (конец XIX — начало XX в.) : из собр. Одес. худож. музея : каталог / сост. : Л. Н. Калмановская, В. В. Криштопенко; Упр. культуры Одес. облисполкома, Одес. худож. музей. — Кишинёв : Картя молдовеняскэ, 1967. — 34 с., [24] с. ил
• ВЫСТАВКА к 100-летию Товарищества южнорусских художников : каталог / авт.-сост. Л. Н. Калмановская ; Упр. культуры Одес. облисполкома, Одес. худож. музей. — О. : Ред.- изд. отд. Обл. упр. по печати, 1991. — [31] с. : ил.
• ОДЕСЬКИЙ художній музей. 100 років: кат. вист. / авт. вступ. ст. : Н. С. Поліщук, О. М. Тюрюмін; упоряд. : Л. М. Гурова, Л. А. Єрьоміна, О. М. Тюрюмін. — О., 1999. — 104 с. : ілюстр.
• КАТАЛОГ первой периодической выставки картин, рисунков, акварели, скульптуры. — О., [1890]. — [4] с.
• СИЛУЭТ. Первая выставка южнорусских художников // Одес. новости. — 1890. — 11(23) апр.
• ВУЧЕТИЧ Н. Итоги первой выставки картин южнорусских художников в Одессе // Новорос. телеграф. — О., I890. — 3(15), 5(17) мая.
• КАТАЛОГ 2-й периодической выставки южнорусских художников. — [О., 1891]. — 7 с.
• II ПЕРИОДИЧЕСКАЯ выставка южнорусских художников // Одес. вестн. — 1891. — 21 марта (2 апр.), 22 марта (3 апр.). — Подпись: А.
• KATAЛОГ выставки домоустройства в Одессе / Одес. отд. Имп. Рус. техн. о-ва. — О., 1895. — 32 с.
• КАТАЛОГ XXI выставки картин и скульптуры Товарищества южнорусских художников. — [О.], 1910. — 48 с.
• КАТАЛОГ произведений, принесенных в дар художниками для лотереи в пользу раненых и больных воинов / Т-во южнорус. художников в Одессе. — [О.], 1914.
• XXV ВЫСТАВКА картин Товарищества южнорусских художников 1915 г. : каталог. — О., 1915. — 16 с.
• 1-я НАРОДНАЯ выставка картин, плакатов, вывесок и детского творчества. Июнь 1919 г. : [каталог] / авт. вступ. ст. А. Нюрэн [А. М. Нюренберг] ; Подотдел пластических искусств. — [О., 1919]. — [12] с
• Иллюстрированный каталог выставки картин, этюдов и эскизов С. Я. Кишинёвского. 1906. — О., 1906.
• Иллюстрированный каталог постоянной общедоступной выставки картин, эскизов и этюдов С. Я. Кишинёвского. — О., 1907.
• Иллюстрированный каталог выставки картин, эскизов и этюдов Кишиневского. — О., 1910.
• С. Я. Кишиньовський : матеріяли до монографії з приводу сорокарічного ювілею (1889—1929) / авт. вступ. ст. М.Жук, П.Митковицер. — О., 1929.
• С. Я. Кишинёвский. 50-летие худож. деятельности, 1888—1938 / авт. текста М.Котляр. — О., 1938.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոլոմոն Քիշնևսկի» հոդվածին։