Վիքիպեդիա

Սաադեթ Աբդուլաևա

Սաադեթ Աբութալիբ քըզի Աբդուլաևա (ադրբ.՝ Səadət Abutalıb qızı Abdullayeva, հունվարի 18, 1940(1940-01-18), Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - մարտի 12, 2017(2017-03-12), Բաքու, Ադրբեջան), ադրբեջանցի երաժշտագետ, գիտնական, ազգագրագետ և մանկավարժ, արվեստի պատմության դոկտոր, պրոֆեսոր։

Սաադեթ Աբդուլաևա
ադրբ.՝ Səadət Abutalıb qızı Abdullayeva
Ծնվել էհունվարի 18, 1940(1940-01-18)
ԾննդավայրԲաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել էմարտի 12, 2017(2017-03-12) (77 տարեկան)
Մահվան վայրԲաքու, Ադրբեջան
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ադրբեջան
ԿրթությունԲաքվի երաժշտական ակադեմիա
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանարվեստագիտության դոկտոր
Մասնագիտությունգիտնական և երաժշտագետ
ԱշխատավայրԲաքվի երաժշտական ակադեմիա
Ծնողներհայր՝ Աբդուլայեվ Աբուտալիբ

Կենսագրություն

խմբագրել

Ծնվել է 1940 թվականի հունվարի 18-ին, Բաքու քաղաքում։ Աբութալիբ Աբդուլաևի դուստրն է։

1947-1957 թվականներին սովորել է Ադրբեջանի պետական կոնսերվատորիային կից երաժշտական դպրոցում (այժմ՝ Բյուլբուլի անվան երաժշտական հատուկ միջնակարգ դպրոց)։

1957 թվականին ընդունվել է Ադրբեջանի պետական կոնսերվատորիա (այժմ՝ Բաքվի երաժշտական ակադեմիա)։

1962 թվականին ավարտել է կոնսերվատորիան` «Ադրբեջանական ժողովրդական երաժշտություն» մասնագիտացմամբ։

1962-1971 թվականներին աշխատել է Արբեջանի մշակույթի նախարարության Ադրբեջանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Ճարտարապետության և արվեստի ինստիտուտի «Երաժշտություն» բաժնում որպես կրտսեր գիտաշխատող։

1965-1967 թվականներին սովորել է ինստիտուտում գործող ասպիրանտուրայի բաժնում։

1968 թվականին նրան շնորհվել է արվեստագիտության թեկնածուի կոչում։

1971-1979 թվականներին աշխատել է որպես դասախոս, ավագ դասախոս, 1979-1992 թվականներին եղել է Ադրբեջանի պետական կոնսերվատորիայի Ադրբեջանական ժողովրդական երաժշտության պատմության և տեսության ամբիոնի դոցենտ։

1992-2017 թվականներին եղել է նույն ամբիոնի պրոֆեսոր։

1978 թվականին ընտրվել է ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության անդամ։

2004 թվականին նրան շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում, 2006 թվականին՝ արվեստագիտության դոկտորի կոչում։

Մահացել է 2017 թվականի մարտի 12-ին, Բաքվում։

Գիտական գործունեություն

խմբագրել

Գիտական հետազոտությունները կապված են պատմության, կառուցվածքի, ձայնի և օգտագործման առանձնահատկությունների ուսումնասիրության, թյուրքական տարածքում նմանատիպ գործիքների հետ դրանց համեմատության, ինչպես նաև` հետագա զարգացման հետ:Ժամանակակից ադրբեջանական երաժշտական գործիքագիտության հիմնադիրներից մեկն է։ Իր աշխատություններում նա առաջ է քաշել Ադրբեջանի տարածքում լայնորեն օգտագործված, այնուհետև` գործածությունից դուրս եկած երաժշտական գործիքների վերականգնման խնդիրը։

Մանկավարժական գործունեություն

խմբագրել

Ս. Աբդուլաևան 1971-2017 թվականներին դասախոսություններ է կարդացել «Ադրբեջանական ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործություն», «Գործիքավորում» մասնագիտացված առարկաների, «Ադրբեջանական ժողովրդական երաժշտության հիմունքներ» ընդհանուր դասընթացի վերաբերյալ, ուսանողների հետ անցկացրել է անհատական և կամընտրական դասընթացներ գործիքավորման վերաբերյալ։ Ղեկավարել է ուսանողների գիտական զեկույցները, դիպլոմներն ու ավարտական աշխատանքները։ Նա մեթոդական հիմք է մշակել ադրբեջանական ժողովրդական գործիքների նվագախմբի համար։ Նրա ղեկավարությամբ 15 հոգի կատարել են դիսերտացիոն աշխատանքներ և ստացել փիլիսոփայության դոկտորի կոչում արվեստագիտությունից։

Մրցանակներ

խմբագրել

2000 թվականին նրան շնորհվել է Ադրբեջանի կրթության նախարարության պատվավոր դիպլոմ՝ երաժշտագետների պատրաստման գործում արդյունավետ գիտական և մանկավարժական գործունեության համար։

2013, 2015, 2016 թվականներին պարգևատրվել է «Նախագահի կրթաթոշակով», որը նախատեսված է Ադրբեջանի կոմպոզիտորների միության անդամների համար։

Նրա մասին

խմբագրել
  • Союз композиторов Азербайджана. Справочник (декабрь 1973 — июнь 1979 гг.). Баку, Ишыг, 1979, с. 123.
  • Союз композиторов СССР. Справочник. Москва, Сов. комп., 1981, с. 260.
  • Союз композиторов Азербайджана. Справочник (сентябрь 1979 г. — июль 1984 г.). Баку, Ишыг, 1985, с. 242.
  • Əfəndiyeva İ. «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzeti, 1990, № 48, 7 dekabr.
  • Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı. Məlumat kitabçası (1990—2001). Bakı: 2002, s. 13-14.
  • Rzayev N. «Həqiqət bürcü» qəzeti, 2003, № 1, 11-18 yanvar; «Mədəniyyət» qəzeti, 2003, № 05, 01 fevral;
  • Seyidova S., Əfəndiyeva İ. «Musiqi dünyası», 2005, № 1-2, s. 123—125;
  • Əfəndiyeva İ. «Mədəni-Maarif» jurnalı, 2005, № 7, s. 33-34;
  • Muğam ensiklopediyası. Heydər Əliyev Fondu. Bakı, 2008, s. 11.
  • Azərbaycan milli ensiklopediyası, c. 1. Bakı, 2009, s. 39.
  • Энциклопедия азербайджанского мугама. Баку, 2012, c. 34.
  • Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı. Məlumat kitabçası. Bakı, 2012, s. 17-20.
  • Кафаров С. Газета «Зеркало», 2013, № 126, 26 января.
  • Qafarov S. Səadət Abdullayeva. Bakı, Şərq-Qərb, 2014, 32 s.
  • Şamaxı ensiklopediyası. Bakı, 2015, s. 19-20.
  • Hidayətqızı S. Muğam qəsri. Bakı, Apostol, 2016, s. 555.
  • Azərbaycan bəstəkarları və musiqişünasları. http://abm.musigi-dunya.az
  • Həsənova C. «Musiqi dünyası», 2017, 1/70, s. 74-75.
  • Hüseynova L. «Konservatoriya». Elmi jurnal, 2017, № 1 (35), s. 4.
  • Багирова C. Газета «Каспий», 2018, 14 марта, с. 10.
  • Rəhmanov R. Çalğı alətlərilə bağlı yaradıcılıq ömrü (Səadət Abdullayevanın xatirəsinə)

Աշխատանքներ

խմբագրել

Գրքեր

խմբագրել

Ընտրված հոդվածներ

խմբագրել
  • Çalğı alətlərimizin sorağı ilə [Расспрашивая наши музыкальные инструменты] // «Qobustan» sənət toplusu, 1971. — № 1 (9). — S. 69-70.
  • Rübabın izi ilə [По следам рубаба] /Azərbaycan musiqisi: tarix və müasir dövr. — Bakı: 1994. — S. 82-88.
  • Rud, bərbət və ud çalğı alətləri haqqında mühakimələr [Суждения о музыкальных инструментах руд, барабат и уд] / Ekologiya, fəlsəfə, mədəniyyət. Elmi məqalələr məcmuəsi, 7-ci buraxılış. — Bakı: Təbib, 1995. — S. 67-70.
  • Musiqişünaslığımızda əks olunmayan xalq çalğı alətlərimiz [Музыкальные инструменты, не отраженные в нашем музыковедении] / Azərbaycan şifahi xalq və professional musiqinin problemləri. Elmi məqalələr toplusu. — Bakı: 2002. — S. 5-13.
  • «Глашатай» радостей и побед народа // İrs-Наследие. — 2002. — № 4. — C. 52-53.
  • Мелодия из глубины веков // İrs-Наследие. — 2003. — № 5. — C. 40-41;
  • Чарующие звуки балабана // İrs-Наследие. — 2003. — № 8. — С. 48-49.
  • Роль композиторского творчества в становлении и развитии оркестра азербайджанских народных музыкальных инструментов / Bəstəkar və zaman (Azərbaycan bəstəkarlarının yubileylərinə həsr olunmuş konfrans materialları və elmi məqalələr toplusu). — Bakı: Adiloğlu, 2003. — S. 42-50.
  • Türk məkanında xalq çalğı alətlərinin müqayisəli öyrənilməsinin ilkin nəticələri [Первичные результаты по сравнительному изучению народных музыкальных инструментов в тюркском пространстве ] / «Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə». II Uluslararası folklor konfransının materialları". — Bakı: 2004. — S. 333—338.
  • Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatında çalğı alətləri [Музыкальные инструменты в азербайджанском устном народном творчестве] // Musiqi dünyası. — 2004. — 3-4/21. — S. 170—177.
  • «Koroğlu» dastanında aşıq sənəti, çalğı alətləri, eyniadlı hava və instrumental silsilələri [Ашыгское искусство, музыкальные инструменты, одноименные песенные и инструментальные циклы в эпоcе «Кёроглу»] // Musiqi dünyası. — 2006. — 3-4/29. — S. 91-96.
  • Mövsüm və məişət mərasim şənliklərində çalğı alətlərimiz [Музыкальные инструменты в календарных и семейно-обрядовых увеселениях] / Bəstəkar və zaman, III buraxılış. — Bakı: Adiloğlu, 2008. — S. 254—270.
  • Dədə Qorqud və qopuz [Деде Горгуд и гопуз] / Folklor və etnoqrafiya.-2008. — № 3-4. — S. 61-69.
  • Azərbaycan musiqi ifaçılığı təsviri sənətdə /Азербайджанское музыкальное исполнительство в изобразительном искусстве / Konservatoriya. — 2009. — № 1. — S. 127—136.
  • Muğam və təsviri sənət [Мугам и изобразительное творчество] / «Muğam aləmi» Beynəlxalq elmi simpoziumun materialları, 18-20 mart 2009-cu il. — Bakı: Şərq-Qərb, 2009. — S. 26-39;
  • Азербайджанское инструментоведение: достижение и перспективы / Международный симпозиум «Музыкальные инструменты тюркских народов». — Баку: 2010. www.musicmuseum.az/turksoy2010/tstez01.doc
  • Музыкальный инструмент мирового значения // İrs-Наследие. — 2011. — № 1(49). — C. 44-49.
  • Самый певучий среди инструментов // İrs-Наследие. — 2011. — № 2 (50). — C. 54-58;
  • Саз — неотъемлемый инструмент азербайджанских ашугов // İrs-Наследие. — 2011. — № 3 (51). — C. 58-63;
  • Азербайджанский канун // İrs-Наследие. — 2011. — № 4 (52). — C. 56-59;
  • Чарующий слух музыкальный инструмент // İrs-Наследие. — 2011. — № 5 (53). — C. 28-33.
  • Çalğı alətlərimizin yayılma hüdudları [Границы распространения наших музыкальных инструментов] / Tarixi yaşadan unudulmuş musiqi alətləri. Milli musiqinin tədqiqi. Elmi məqalələr toplusu. — Bakı: Mütərcim, 2011. — S. 27-45.
  • Пастушья свирель звучит в оркестрах // İrs-Наследие. — 2012. — № 1 (55). — C. 40-45.
  • Под ритмы нагары, гавала и гоша-нагары // İrs-Наследие. — 2012. — № 5 (59). — C. 28-34.
  • Azərbaycan instrumental muğam ifaçılığı — ənənələrinin varisliyi kontekstində [Инструментальное исполнение мугамов в контексте преемственности традиций] / «Muğam aləmi». III Beynəlxalq elmi simpoziumunun materialları, Bakı, 12-15 mart, 2013. — Bakı: 2013. — S. 3-9.
  • Древние азербайджанские музыкальные инструменты. // İrs-Наследие. — 2013. — № 2 (62). — C. 34-40.
  • Nizami Gəncəvinin etik və estetik görüşləri «musiqili» misralarda [Этно-эстетические взгляды Низами Гянджеви в «музыкальных» строфах]// Konservatoriya. — 2016. — № 3 (33). — S. 21-27.
  • Dahi bəstəkar və korifey musiqişünas [Гениальный композитор и корифей музыковедения] / Üzeyir Hacıbəyli müasirlərin düşüncəsində. I cild. Müəllif və tərtibçi Səadət Təhmirazqızı. — Bakı, 2016, — S. 90-99.
  • Nizami Gəncəvinin əsərlərində musiqili səhnələr [Музыкальные сцены в произведениях Низами Гянджеви] // Konservatoriya. — 2017. — № 1 (35). — S. 5-13.
  • Azərbaycan çalğı alətləri haqqında qaynaqları araşdırarkən… [Изучая первоисточники по азербайджанским музыкальным инструментам...]// Musiqi dünyası. — 2016. — 4 (69). — S. 11- 16.
  • Nizami Gəncəvinin əsərlərində musiqi və rəqs ifaçıları [Исполнители музыки и танца в произведениях Низами Гянджеви] / Türksoylu xalqların musiqi mədəniyyətinin tədqiqi problemləri. XVI Beynəlxalq elmi-praktiki konfransın materialları. — Bakı: 2017. — S. 13-18.
  • Nizami Gəncəvinin əsərləri orta əsr çalğı alətləri haqqında əsas mənbə kimi [Произведения Низами Гянджеви как основной источник по средневековым музыкальным инструментам] // Konservatoriya. — 2018. — № 1 (39). — S. 69-78.

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Отзыв: Ramiz Zöhrabov. «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzeti, 1972, № 47, 18 noyabr; Əfəndiyev V. «Qobustan», 1974, № 1, s. 77.
  2. ↑ Rafiq İmranı. «Bakı» qəzeti, 1984, № 223, 26 sentyabr.
  3. ↑ Həsənova-İsmayılova C. «Azərbaycan» qəzeti, 2001, № 143, 28 iyun.
  4. ↑ Представлено в новостях: AzərTAC. «Azərbaycan», «Xalq qəzeti», «Respublika» qəzetləri, 2002, № 295, 24 dekabr; газета «Бакинский рабочий», № 246, 25 декабря; «Respublika» qəzeti, 2003, № 9, 12 yanvar; газета «Эхо», 2003, № 73, 19 апреля; Отзыв: Rzayev N. «Ədalət» qəzeti, 2002, № 230, 10 dekabr; Nəbiyev A. «Min bir mahnı» qəzeti, 2002, № 12, 22 oktyabr; Cavadlı C. «Azərbaycan müəllimi» qəzeti, 2002, № 52, 27 dekabr; Yaqubqızı R. «Mədəniyyət» qəzeti, 2002, № 45, 28 dekabr; Dadaşzadə Z. «Musiqi dünyası», 2003, № 1-2; Abbasxanlı-Aliyeva T. «Tasvir», Ankaranın gazetesi, 2004, 10 nisan; «Türsoy», 2004, № 11, s. 64.
  5. ↑ Отзыв: Həsənova C."Musiqi dünyası", 2007, 3-4/ 33, s. 192—193.
  6. ↑ Həsənova C. «Musiqi dünyası» jurnalı, 2010, № 1-2, s. 203; Qurbanov B. «Sərbəst düşüncə» qəzeti, 2010, № 389, 22 iyul-03 avqust.
  7. ↑ Отзыв: Abduləliyev A. «Musiqi dünyası», 2016, 4/69, s. 76-77.


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սաադեթ_Աբդուլաևա&oldid=9172244» էջից