Ռուբեն Ավանեսով

հայ լեզվաբան

Ռուբեն Իվանի Ավանեսով (փետրվարի 1 (14), 1902[1], Շուշի, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1] - մայիսի 1, 1982(1982-05-01), Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), հայտնի լինգվիստ, ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից-անդամ (1957)։ Եղել է Մոսկվայի պետական համալսարանի պրոֆեսոր (1937), ԽՍՀՄ ԳԱ լեզվի պատմության և բարբառագիտության ինստիտուտի գիտական խորհրդի ներկայացուցիչ։ Գրել է «Ժամանակակից ռուսաց լեզվի քերականություն»-ը, ինչպես նաև ռուսաց լեզվի հնչյունաբանությանն ու բարբառագիտությանը նվիրված մի շարք աշխատություններ։ ԽՍՀՄ պետական մրցանակի դափնեկիր։

Ռուբեն Ավանեսով
Ծնվել էփետրվարի 1 (14), 1902[1]
Շուշի, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1]
Մահացել էմայիսի 1, 1982(1982-05-01) (80 տարեկան)
Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն,  Խորհրդային Ռուսաստան և  ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունլեզվաբան, բառարանագիր, բարբառագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Մոսկվայի բարբառագիտական հանձնաժողով, Մոսկվայի Վ. Պ. Պոտյոմկինի անվան քաղաքային մանկավարժական ինստիտուտ, Մոսկվայի փիլիսոփայության, գրականության և պատմության ինստիտուտ, Մոսկվայի պետական համալսարան[1] և ՌԱԱ Ռուսաց լեզվի ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտլեզվաբանություն, հնչույթաբանություն, բարբառագիտություն, Լեզվի ծագման տեսություններ, հնչյունաբանություն, Ուղղախոսություն, ուղղագրություն, բարբառագրություն, սլավիստիկա, բառարանագրություն և Russian linguistics?
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա[1], Չեխիայի գիտությունների ակադեմիա, Վարշավայի համալսարան, Մայնցի գիտությունների և գրականության ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա և Համասլավոնական լեզվաբանական ատլաս
Ալմա մատերԼազարյան ճեմարան և Մոսկվայի պետական համալսարանի հասարակական գիտությունների ֆակուլտետ
Կոչումպրոֆեսոր և Q4516937?
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր (1948)
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն և ռուսերեն[2][3]
Գիտական ղեկավարԴմիտրի Ուշակով և Afanasy Selishchev?
Եղել է գիտական ղեկավարGalina Bogatova?, Lidia Zhukovskaya?, Olga Knyazevskaya?, Varvara Orlova?, Valery Ivanov?, Sofia Pozharitskaya? և Igor Dobrodomov?
Հայտնի աշակերտներVarvara Orlova?, Olga Knyazevskaya? և Nadezhda Pshenichnova?
Պարգևներ
Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան
և ԽՍՀՄ պետական մրցանակ[1]
Ամուսին(ներ)Լիդիա Պոլյակ

Անդամակցություն

խմբագրել
  • ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից-անդամ, 1958
  • Չեխոսլովակիայի ԳԱ լեզվաբանական ընկերության պատվավոր անդամ, 1965
  • Միջազգային հնչյունաբանական ընկերության փոխնախագահ, 1967
  • Վարշավայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր, 1973
  • Լայպցիգի Սակսոնյան ԳԱ արտասահմանյան անդամ, 1987
  • Մայնցի գիտությունների և գրականության ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ

Աշխատություններ

խմբագրել

Աշխատությունները վերաբերում են ռուսերենի բարբառագիտությանը, լեզվաբանական աշխարհագրությանը, հնչույթաբանությանն ու հնչյունաբանությանը, կացութային ու պատմական քերականությանը, ուղղագրությանն ու ուղղախոսությանը («Ռուս բարբառագիտության ուրվագծեր», մաս 1,1949, «Շեշտը ժամանակակից ռուսաց գրական լեզվում», 2 հրատարակություն ՝ 1958, «Հնչյունաբանությունը ժամանակակից ռուսաց գրական լեզվում», 1956, բոլորը՝ ռուսերեն)։ Նրա ղեկավարությամբ ու խմբագրությամբ կազմվել է «Մոսկվայից արևելք ընկած կենտրոնական մարզերի ռուսերենի ժողովրդական խոսվածքների ատլասը» (մաս 1-2, 1957)[4]։

  • Лингвогеография, диалектология и история языка
  • Вопросы словообразования и лексикологии древнерусского языка
  • Вопросы теории лингвистической географии
  • Диалектография русского языка
  • Очерк грамматики современного русского литературного языка. Ч. I, совм. с В. Н. Сидоровым. 1945.
  • Очерки диалектологии рязанской мещеры // Материалы и исследования по русской диалектологии. Т. 1. М.-Л., 1949.
  • Очерки русской диалектологии. Ч. 1. 1949.
  • Фонетика современного русского литературного языка. М., 1956.
  • Русское литературное произношение. М., 1950 (3 изд., М., 1958; 4 изд., М., 1968; 5-е изд., 1972).
  • Русская литература и диалектная фонетика. М.. 1974.
  • Ударение в современном русском литературном языке. 2 изд. М., 1958.
  • Орфоэпический словарь русского языка. Произношение, ударение, грамматические формы. Русский язык. 1989.

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. CONOR.Sl
  4. «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր առաջին, գլխ. խմբ. Հովհ. Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երևան, 2007։
 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռուբեն Ավանեսով» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 605