Զորա Ռշտունի
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ռշտունի ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Զորա Ռշտունի (գրաբ.՝ Զօրայ Ռշտունի, 3-րդ դար, Աղթամար, Ռշտունիք, Վասպուրական, Մեծ Հայք - 347), հայ նախարար և զորավար Մեծ Հայքում, Վասպուրական աշխարհի Ռշտունիք գավառի տանուտերը, Մանաճիհր Ռշտունու որդին, Մեհենդակ Ռշտունու եղբայրը, Ռշտունիների նախարարական տոհմից[1]։
| Զորա Ռշտունի գրաբ.՝ Զօրայ Ռշտունի | |||
| |||
| |||
|---|---|---|---|
| 338 - 347 | |||
| Նախորդող | Մանաճիհր Ռշտունի | ||
| Հաջորդող | Մեհենդակ Ռշտունի | ||
| |||
| 338 - 347 | |||
| Նախորդող | Մանաճիհր Ռշտունի | ||
| Հաջորդող | Սաղամութ Անձտեցի | ||
| Մասնագիտություն՝ | ռազմական գործիչ | ||
| Ծննդյան օր | 3-րդ դար | ||
| Ծննդավայր | Աղթամար, Ռշտունիք, Վասպուրական, Մեծ Հայք | ||
| Վախճանի օր | 347 | ||
| Դինաստիա | Ռշտունիներ | ||
| Քաղաքացիություն |  Մեծ Հայք
| ||
| Հայր | Մանաճիհր Ռշտունի | ||
Կենսագրություն խմբագրել
Զորա Ռշտունին հաջորդել է հորը՝ Մանաճիհր Ռշտունուն, եղել է Ռշտունյաց տանուտեր։ Հոր մահից հետո՝ 338 թվականին, Մեծ Հայքի արքա Տիրան Բ-ի (339-350) հրամանով նշանակվում է Մեծ Հայքի հարավային զորավարության սպարապետ[1]։ Մովսես Խորենացին հաղորդում է, որ Տիրան Բ-ն համաձայնվում է օգնել և զորք ուղարկել Հուլիանոս Ուրացողին (հետագայում՝ Հռոմի կայսր 361-363)՝ Սասանյան Պարսկաստանի շահնշահ Շապուհ Բ-ի (309-379) դեմ իր արշավում, որի համար Տիրան Բ-ն օգնական է ընտրում Զորա Ռշտունուն։ Բայց, Զորան հրաժարվում է գնալ օգնության, քանի որ Տիրան Բ-ն սպանել էր Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Հուսիկ Ա Պարթևին, իսկ Հուլիանոսն ուրացել էր քրիստոնեությունը։ Նա կարողանում է համոզել իր զորքին հետևել իրեն, և ամրանում է Վանա լճից հարավ և Տիգրիս գետից արևելք ընկած` Կորճայք աշխարհի Տմորիք գավառում[1][2][3][4]։
Հուլիանոսի սուրհանդակները նամակ են ուղարկում Տիրանին՝ տեղեկացնելով կատարվածի մասին։ Արքան Հայր մարդպետին հրամայում է Զորային իր մոտ կանչել։ Բանակը տեսնելով որ նախարարները չեն միաբանվում Զորայի շուրջ, ցրվում են ու վերադառնում իրենց տները։ Մնալով մենակ, Զորան գնում է արքայի մոտ։ Տիրանը բռնում է նրան, հարքունիս գրավում Աղթամարի ամրոցը և Ռշտունիք գավառը ու կոտորել տալիս անհնազանդ Ռշտունիների տոհմը։ Կոտորածից ողջ է մնում միայն մի մանուկ, Զորայի Մեհենդակ եղբոր որդին՝ Տաճատը, որին նրա դայակ Մամիկոնյանները փախցնում են Տայք։ Տիրան Բ-ի հրամանով Զորայի փոխարեն Հարվային զորավարության սպարապետ է նշանակվում Սաղամութ Անձտեցին[1][2]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 2, Ցուցակ 1, Էջ 220․
- ↑ 2,0 2,1 «Պատմութիւն Հայոց», Մովսես Խորենացի, Գիրք Գ, գլուխ ժե․
- ↑ «Հնախօսութիւն Հայաստանի», Մանուէլ Քաջունի, Ս. Ղազար, 1855, էջ 117-118
- ↑ «Հնախօսութիւն աշխարհագրական Հայաստանեայց աշխարհի», Ղուկաս Ինճիճյան, Հատոր Բ․