Ջուր-Ջուր
Ջուր-Ջուր (ռուս.՝ Джур-Джур), Ղրիմի ամենաջրառատ ջրվեժը, որը գտնվում է Ալուշտայի քաղաքային խորհրդի տարածքում՝ Գեներալսկոյե գյուղի մոտակայքում, Խապխալի կիրճում։ Գտնվում է Ուլու Ուզեն Արևելյան գետի վրա։ Ծովի մակարդակից բարձրությունը կազմում է 468 մետր[2]։ Ուլու Ուզեն Արևելյան գետը 15 մետր բարձրությունից թափվում է ներքև՝ առաջացնելով այս ջրվեժը։ Դրա միջին տարեկան ծախսը կազմում է 270 լիտր/վայրկյան[2]։ Նույնիսկ ամենաչորային տարիներին ջրի հոսքը չի փոփոխվում։
| Ջուր-Ջուր | |
|---|---|
| Джур-Джур | |
 | |
| Տեսակ | ջրվեժ |
| Երկիր |  Ուկրաինա[1] |
| Վարչատարածքային միավոր | Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետություն[1] |
| Վայր | Ղրիմի լեռներ |
| Մասն է | Ուլու Ուզեն Արևելյան |
| Ջրածախս | 0,27 մ³/վայրկյան |
| Բարձրություն (ԲԾՄ) | 468 մ |
| Հարաբերական բարձրություն | 15 մետր |
Անվան ստուգաբանություն խմբագրել
Ջրվեժին անվանում են նաև «Շառաչող»[3][4][5], պատճառը արագահոս լինելն է[6]։ Ըստ վարկածի այն առաջացել է հայերեն ջուր[7][8], կամ պարսկերեն «ջուր»՝ շառաչող անվանումից[9]։
Ջրվեժի շրջակայք խմբագրել
Խախպալի կիրճը և Ջուր-Ջուր ջրվեժը 1974 թվականին հայտարարվել են արգելոց։ Խախպալի արգելոցի ընդհանուր տարածքը 250 հեկտար է։
Գեներալսկոյե գյուղի մոտ ամֆիթատրոնաձև բարձրանում են Դեմերջի յայլայի լեռները հյուսիս-արևմուտքից և Կարաբի յայլայի լեռները՝ հյուսիս-արևելքից։ Սրանց միջև ձգվում են Թիրքեի լեռները։ Տարածքը խիտ անտառապատ է՝ հարուստ գետային կասկադներով։
Այստեղէ գտնվում նաև Ջուր-Ջուր քարանձավը՝ 750 մետր երկարությամբ։ Քարնձավը անտառապատ է։ Այստեղ բնորոշ ծառատեսակներից են՝ բոխի, հաճարենի, կաղնի, լորենի, արոսենի, տիզենի, հոնի, կաղնի ոսկեգույն, սոճի ղրիմյան։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ 2,0 2,1 Ена В. Г. Заповедные ландшафты Крыма, Симферополь «Таврия», 1989, с. 83
- ↑ Все о Крыме. Стр. 287 // «Каравелла», 1998.
- ↑ Крым; путеводитель. Стр. 150 // Моисей Яковлевич Олинский. Крым, 1966.
- ↑ Примечательные природные ландшафты СССР и их охрана. Стр. 90 // Лев Константинович Шапошников. Наука, 1967.
- ↑ Исиков В.П., Литвинов П.А., Литвинова Г.Б. Атлас достопримечательностей Крыма (издание второе, дополненное) Судак, Сталкер 2008 464 с. ISBN 966-572-806-7, стр 178
- ↑ Абраамян Г. С., Мурзаев Э. М. Армянская географическая терминология // Вопросы ономастики. — Свердловск: [УрГУ], 1982. — В. 15. — С. 81.
- ↑ Эд. Мурзаев / Словарь народных географических терминов, 1984 стр. 154Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)
ДЖУР - вода (арм.), также и в значении "река". Коренное арм. слово из первоначальной формы yuro. Можно ли сопоставить с перс. и тадж. джу, джуй - "ручей", "речка", "арык"? ◊ Р. Севджур и Ташраджур, Джраберд, Ачаджур, Джрарат (обильное водами) в Армении; р. Богындзорынджур в Азербайджане; водопад Джур-Джур близ г. Демерджи у Алушты в Крыму. См. джрвеж, джу.
- ↑ Ахаев А. Н. «Имена Крыма (Этимологический словарь топонимов Крыма)»: Джур-Джур иран. джур — журчание бегущей воды. Джурла иран. джурла — бегущая вода
Գրականություն խմբագրել
- Ена В. Г. Заповедные ландшафты Крыма, Симферополь «Таврия», 1989
- Крюкова И. В. «Ботанические экскурсии по горному Крыму». Киев: Стилос, 2005
- Крым: Книга рекордов/авторы-составители А. А. Прусаков, Е. Д. Козлов.-Симферополь: «СОНАТ», 1999.-288 с, ил.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- К водопаду Джур-Джур Արխիվացված 2013-10-01 Wayback Machine
- Водопад Джур-Джур. Фото галерея
- 4Krim.ru: Джур-Джур водопад Արխիվացված 2019-03-03 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջուր-Ջուր» հոդվածին։ |