Պանամայի փաստաթղթեր (Հարավային Ամերիկա)

Պանամայի փաստաթղթերը 11,5 միլիոն արտահոսած փաստաթղթեր են, որոնք մանրամասնում են ֆինանսական և փաստաբանական-հաճախորդների մասին տեղեկությունները ավելի քան 214,488 օֆշորային կազմակերպությունների համար[1][2]։ Փաստաթղթերը, որոնց մի մասը թվագրվում է 1970-ականներին, ստեղծվել և վերցվել են պանամական իրավաբանական ընկերության և կորպորատիվ ծառայություններ մատուցող Mossack Fonseca-ի կողմից[3] և 2015 թվականին հրապարակվել են անանուն աղբյուրի կողմից[4]։

2016 թվականի ապրիլի 15-ի արտահոսքի մեջ ներգրավված քաղաքական գործիչներ, պետական պաշտոնյաներ կամ մերձավոր գործընկերներ ունեցող երկրներ (2016 թվականի մայիսի 19-ի դրությամբ)

Արգենտինա

խմբագրել

Մաուրիսիո Մաքրի

խմբագրել
 
Արգենտինայի նախագահ Մաուրիսիո Մաքրին

Արգենտինայի նախագահ Մաուրիսիո Մակրին նշված է որպես Բահամյան կղզիներում տեղակայված առևտրային ընկերության ղեկավար, որը նա չի բացահայտել Բուենոս Այրեսի քաղաքապետի պաշտոնում գտնվելու ընթացքում, պարզ չէ, թե այդ ժամանակ Արգենտինայի օրենսդրությամբ պահանջվել է արդյոք ոչ բաժնային տնօրենների բացահայտում[5]։

2016 թվականի ապրիլի 7-ին դաշնային դատախազ Ֆեդերիկո Դելգադոն պաշտոնական հետաքննություն է սկսել Մակրիի մասնակցության վերաբերյալ Fleg Trading Ltd.-ի հետ, որը գրանցված է Պանամայում և որի նախագահ Մակրին նշված է եղել որպես տնօրեն։ Դատավոր Սեբաստիան Կազանելոյին խնդրել են սկսել գործը հետաքննության վերաբերյալ[6]։ Նախնական միջնորդությունը ներկայացրել է Նեուկենի ներկայացուցիչ Դարիո Մարտինեսը։ Մարտինեսը պնդել է, որ Մակրին կարող է մեղավոր լինել սուտ վկայության մեջ՝ իր երդվյալ հայտարարության մեջ բացթողումների պատճառով[7]։ Մարտինեսը նաև հղում է կատարել մեկ այլ օֆշորային ընկերության՝ Kagemusha SA-ին (անունը ստացել է Ակիրա Կուրոսավայի 1980 թվականի ֆիլմի պատվին), որը ստեղծվել է 1981 թվականին և որի հետ նախագահ Մակրին նույնպես կապեր է ունեցել[8][9]։

Դանիել Մունյոզ

խմբագրել

Դանիել Մունյոզը՝ Արգենտինայի նախկին նախագահ Նեստոր Կիրշների անձնական քարտուղարը և վստահելի անձն է եղել, հետագայում նաև երկու տարի ծառայել է որպես Նեստոր Կիրշների կնոջ՝ Քրիստինա Ֆեռնանդես դե Կիրշների օգնականը, որը Արգենտինայի նախագահն է եղել 2007-2015 թվականներին։ Մունյոզը և նրա կինը կապված են եղել Gold Black Limited ընկերության հետ, որը հիմնադրվել էր Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում 2010 թվականին՝ ԱՄՆ անշարժ գույքում ներդրումներ կատարելու համար։ Ընկերության միջոցների ծագումը նշված է եղել որպես «անձնական խնայողություններ»։ 2010 թվականից մինչև 2015 թվականի սկիզբը ընկերության սեփականությունը եղել է բաժնետոմսերի միջոցով, այն ֆինանսական գործիք է, որը կարող է օգտագործվել սեփականատիրոջ ինքնությունը թաքցնելու համար։ Ռեժիսորներից մեկը՝ Սերխիո Տադիսկոն, ասել է, որ ICIJ-ի գործընկեր Քենըլ Թրեյսիին, որ ինքը պարզապես գործիչ է, որն ասել է, որ համաձայն է, որ իր անունը օգտագործվի 2011 թվականին՝ Մունյոսի և նրա կնոջ հետ ունեցած ընկերության պատճառով։ 2015 թվականի հունվարին Մունյոսը և նրա կինը դարձել են բաժնետերեր՝ 50-ական տոկոս ունենալով։ Այդ ժամանակ Mossack Fonseca-ն դարձել է Gold Black-ի գրանցված գործակալը։ Այնուամենայնիվ ընդամենը երեք շաբաթ անց՝ նրա համապատասխանության բաժինը առաջարկեց հրաժարական տալ, քանի որ Մունյոսը հայտնաբերվել էր Կիրշների կառավարությունների հետ կապված։ Հրաժարականն ուժի մեջ է մտել 2015 թվականի հունիսին[10][11][12]։

2009 թվականին Մունյոսի նկատմամբ հետաքննվել է ապօրինի հարստացման մեղադրանքը, որը հետագայում հանվել է։ 2013 թվականին արգենտինական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ Մունյոսն օգնել է նախագահ Նեստոր Կիրշներին պատկանող «փողերի պարկերը» Արգենտինայի մայրաքաղաք Բուենոս Այրեսից տեղափոխել Սանտա Կրուս՝ Կիրշների հայրենի նահանգ։ Այս առնչությամբ մեղադրանքները հանվել են 2015 թվականի հուլիսին՝ ապացույցների բացակայության պատճառով[13]։ 2016 թվականի մայիսի 25-ին նա մահացել է քաղցկեղից, որն ուներ վերջին չորս տարիներին[14]։

Լիոնել Մեսսի

խմբագրել

«Բարսելոնայի» արգենտինացի ֆուտբոլիստ Լիոնել Մեսսիի ընտանիքը հայտարարել է, որ իրենք բողոք են ներկայացնելու այն բանից հետո, երբ լուրեր են տարածվել, որ Mossack Fonseca-ն 2012 թվականին նրա համար ստեղծել է Mega Star Enterprises Inc. ընկերությունը[15]։ Նրանք ասել են, որ «Պանամական փաստաթղթերում» նշված ընկերությունը անգործուն է և որ Մեսսին հրապարակլել է իմիջի իրավունքից ստացված բոլոր եկամուտները Արգենտինայի հարկային գործակալության հետ վարույթից առաջ և հետո[16][17]։ Մեսսին իր հոր՝ Խորխեի հետ միասին կանգնել է դատարանի առաջ 2016 թվականի մայիսին հարկերից խուսափելու երեք հոդվածներով[18]։ Իսպանացի դատախազները ասում են, որ նա փորձել է խուսափել 4,1 միլիոն եվրոյի հարկերից իր իմիջի իրավունքներից՝ դրանք հատկացնելով Բելիզի և Ուրուգվայի ֆրոնտային ընկերություններին[19][20]։ 2016 թվականի հուլիսի 6-ին Մեսսին և նրա հայրը երկուսն էլ մեղավոր են ճանաչվել հարկային խարդախության մեջ և դատապարտվել 21 ամսվա պայմանական ազատազրկման և համապատասխանաբար վճարել 1,7 և 1,4 միլիոն եվրո տուգանք[21]։ Այնուամենայնիվ մինչև 2017 թվականը՝ դրանք հետագայում կրճատվել են համապատասխանաբար մինչև 252,000 եվրո և 180,000 եվրո՝ նրանց պատժաչափերի վերացման հետ մեկտեղ[22]։

Բրազիլիա

խմբագրել

Բրազիլիայից հինգ միլիարդատերեր, երկու բրազիլացի միլիարդատերերի որդիներ և չորս նախկին միլիարդատեր բրազիլացի ընտանիքներ հայտնվել են Պանամայի փաստաթղթերի արտահոսքի մեջ, ըստ Forbes-ի։ Բրազիլական UOL լրատվական կայքը հասանելիություն ունի արտահոսած փաստաթղթերին և հրապարակել է հոդված և ցուցակ։ «Ընդհանուր առմամբ, ոչ մի անօրինական բան չկա օֆշորային ընկերություն ունենալու մեջ և իրականում միջազգային բիզնեսը շատ հաճախ այն ստեղծում է գործարքներ կատարելու և համատեղ ձեռնարկություններ ստեղծելու համար, երբ դրանք տեղի են ունենում և միջազգային բիզնեսները շատ հաճախ դա անում են, որպեսզի գործարքներ կնքեն և համատեղ ձեռնարկություններ ստեղծեն դրանց տեղի ունենալու ժամանակ»։ Իրավաբանական ընկերության գործընկեր Մարչելո Հալլեյքը Jones Day-ին տված հարցազրույցում ասել է՝ «Մենք Բիզնես ենք անում ամբողջ աշխարհում»[23]։

Այնուամենայնիվ Կոնգրեսի տասը անդամներից վեցն այժմ ենթարկվում է այս կամ այն քրեական հետաքննությանը[24]։ Շինարարության բարձրաստիճան ղեկավարները և սենատորը Պետրոբասի սկանդալում ձերբակալված 84 մարդկանց թվում են[24], մի թիվ, որն արտացոլում է 1988 թվականի դատավորների և դատախազների Սահմանադրության աշխատատեղերի պաշտպանությունը[24]։

Երեք տղամարդ (Մարսել Հերման Տելլեսը, Կառլոս Ալբերտո Սիկուպիրան և Խորխե Ֆելիպե Լեմանը, իրենց վաղեմի բիզնես գործընկեր Խորխե Պաուլո Լեմանի որդին՝ Բրազիլիայի ամենահարուստ մարդը և Anheuser-Busch InBev-ի վերահսկիչ բաժնետերը) Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում հիմնել են երեք օֆշորային ընկերություններ և Բահամյան կղզիները կապել են մասնավոր բաժնետոմսերի 3G ընկերության և գարեջրի AmBev ընկերության հետ, որը Anheuser-Busch Inbev-ի մասն է՝ ըստ UOL-ի։ Ընկերություններից երկուսն այլևս ակտիվ չեն, իսկ տղամարդիկ երրորդի հետ կապված չեն։ Նրանք UOL-ին ասել են, որ ընկերությունները հրապարակայնորեն բացահայտվել և գրանցվել են։ Փաստաթղթերում Լեմանին նկարագրվում էր որպես բրազիլական Sao Carlos ընկերության խորհրդական։ Նրա հայրը և հոր բիզնես գործընկերները վերահսկիչ փաթեթ ունեն[23]։

Պանամական փաստաթղթերը ցույց են տալիս, որ Գերագույն դատարանի նախկին դատավոր Խոակիմ Բարբոսան[25] բնակարան է գնել Մայամիի կենտրոնում[26]։

Ոստիկանությունը 2016 թվականի հունվարին ներխուժել է Mossack Fonseca-ի Սան Պաուլոյի գրասենյակները՝ փնտրելով օֆշորային ընկերությունների մասին գրառումներ, որոնք ընկերությունը բացել է Petróleo Brasileiro SA-ի երկու նախկին ղեկավարների համար, որոնք 2015 թվականին դատապարտվել են կոռուպցիայի և փողերի լվացման համար։ Ոստիկանությունն ասում է, որ ընկերությունները օգտագործվել են ապօրինի կերպով ուղղորդված միջոցները թաքցնելու համար[27]։

Car Wash օպերացիա

խմբագրել

2016 թվականի հունվարին՝ դեռ Պանամական փաստաթղթերի հրապարակումից առաջ Բրազիլիայի դաշնային ոստիկանությունը եղել է որպես կոռուպցիոն հետաքննության մաս, որը հայտնի է որպես Car Wash օպերացիա, արդեն մեղադրել էր Mossack Fonseca-ի իրավաբանական ընկերությանը կասկածյալներին օգնելու համար՝ օֆշորային կազմակերպություններ ստեղծելու և կոռումպացված փողերը թաքցնելու համար։ Նրանք պնդել են, որ ընկերությունը օգտագործել է անշարժ գույքի ընկերություն՝ Petrobras-ի հետ կապված սխեմայից ստացված հանցավոր եկամուտները թաքցնելու համար[28]։

Իմփիչմենտ

խմբագրել

Տեղեկատվության արտահոսքը բարդացրել է առանց այդ էլ անկայուն քաղաքական իրավիճակը Բրազիլիայում, որտեղ տնտեսական անկումը հանգեցրել է նախագահի իմպիչմենտի կոչերի՝ Դիլմա Ռուսեֆի քաղաքական կոռուպցիայի բազմաթիվ բացահայտումների ֆոնին։ Երբ սկսվել է իմպիչմենտի ընթացակարգը՝ պարզ է դարձել, որ հաջորդ երկու անձինք, ըստ իրավահաջորդության ներգրավված են եղել սկանդալի մեջ։ Ըստ O Estado de São Paulo տվյալների «Պանամայի փաստաթղթերում» հայտնվել է մի ընկերություն, որը պատկանում է Էդուարդ Կունյեին՝ օրենսդիր մարմնի ստորին պալատի խոսնակին և իմպիչմենտի շարժման առաջնորդին[29]։ Ինքը՝ Ռուսեֆը թերթերում չի հիշատակվում[30]։

Բրազիլիայի յոթ տարբեր քաղաքական կուսակցությունների քաղաքական գործիչներն անվանվել են որպես Mossack Fonseca-ի հաճախորդներ։ Արտահոսած ֆայլերում հիշատակվում են Բրազիլիայի ամենամեծ կուսակցության՝ Դեմոկրատական շարժման քաղաքական գործիչները, որոնք 2016 թվականին դուրս են եկել նախագահ Դիլմա Ռուսեֆի կոալիցիայից։ Արտահոսքերում հիշատակվել են նաև շարժման մեջ երկրի ամենահայտնի ընդդիմադիր կուսակցության քաղաքական գործիչները, ինչպես նաև այլոք այլ կուսակցություններից։ Ռուսեֆի կուսակցությունից ոչ մի քաղաքական գործիչ չի հիշատակվել արտահոսքի մեջ[31]։

ՖԻՖԱ-ի կաշառք

խմբագրել

Trouw օրաթերթի մի խումբ հոլանդացի լրագրողներ ապացույցներ են գտել Պանամական փաստաթղթերում, որոնք ցույց են տալիս, որ TV Globo-ն «բազմիցս» վկայակոչվել է De Nederlandsche Bank-ի փողերի լվացման հետաքննության մեջ, որը պարզել է, որ լրատվամիջոցը տարիներ շարունակ իրականացրել է «անկանոն ֆինանսական գործարքներ» հարկային դրախտների միջոցով, որպեսզի վճարեն Լիբերտադորեսի գավաթի հեռարձակման իրավունքները։

Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ կազմակերպության Չիլիի մասնաճյուղի ղեկավարը, որը պայքարում է կորպորատիվ գաղտնիության դեմ, հրաժարական է տվել, երբ նրա անունը կապված է եղել հարկային դրախտներում գտնվող հինգ ընկերությունների հետ՝ բացահայտված փաստաթղթերով[32]։

Կոլումբիա

խմբագրել

Հարկային և մաքսային ազգային տնօրինությունը հետաքննություն է սկսել Mossack Fonseca Colombia-ի բոլոր 850 հաճախորդների նկատմամբ՝ Mossack Fonseca-ի դուստր ձեռնարկությունը, որը ստեղծվել է 2009 թվականին[33]։ 2014 թվականին Կոլումբիան Պանաման մտցրել է հարկային դրախտների իր սև ցուցակում[34]։ Արտահոսած փաստաթղթերը նաև ստիպել են Պանաման առաջ շարժվել Կոլումբիայի հետ հարկային տեղեկատվության փոխանակման շուրջ շարունակվող բանակցություններում[35]։

Էկվադոր

խմբագրել
 
Նախագահ Ռաֆայել Քորեան

Էկվադորցի լրագրողները հրապարակել են երեք ներկայիս պետական պաշտոնյաների անուններ և Պանամական փաստաթղթերը նաև ցույց են տալիս, որ 2012 թվականին Պանամայի կառավարությունը կարծում էր, որ Mossack Fonseca ընկերությունը, որը հետաքննում էր հակակոռուպցիոն դատախազը յուրացրել է նախագահ Ռաֆայել Կորրեային: Դելգադոն և նրա եղբայր Ֆաբրիսիո Կորեան 2006 թվականին[36] Mossack Fonseca-ին խնդրել էին բաժնետերերի մասին տեղեկություն, բայց չեն ունեցել այն և այդ պատճառով կապվել է Legalsa & Asociados իրավաբանական ընկերության հետ Գուայաքիլում, որը ստեղծել էր օֆշորը հաճախորդի համար[36]։ Կարճ ժամանակ անց ընկերությունը լքել է օֆշորը՝ տեղեկատվության պակասի պատճառով[36]։

Կորրեայի զարմիկը՝ Պեդրո Դելգադո Կամպանան, որը հեռակա դատապարտվել է Էկվադորում յուրացման համար՝ Mossack Fonseca ընկերության միջոցով տուն է գնել Հյուսիսային Մայամի Բիչում իր կնոջ հետ, որն այդ ժամանակ Մայամիում Էկվադորի հյուպատոսն է եղել[37]։

«El Comercio»-ի հետաքննող խմբագիր Արտուրո Տորեսը Knight Center-ին ասել է, որ իր թերթը հրապարակել է երկու պատմություն՝ կապված Պանամական փաստաթղթերի հետ.

  • Grupo Ortega Trujillo օֆշորային ընկերություններ Պանամայում
  • չինական ընկերություն՝ պետական պայմանագրերով և կապեր ունեցող ընկերությունների հետ, որոնք գործում են հարկային դրախտներում

Նա և Էկվադորից մնացած վեց լրագրողները հայտնում են, որ իրենք ստացել են կանչեր և ծանուցումներ քիչ հայտնի հակակոռուպցիոն գործակալությունից՝ Քաղաքացիական մասնակցության և սոցիալական վերահսկողության խորհուրդից (CPCCS)՝ պահանջելով բոլոր փաստաթղթերը։ Ապրիլի 16-ին տեղի ունեցած երկրաշարժի պատճառով նշանակված դատական նիստը հետաձգվել է՝ Ազգային ժողովի արդարադատության հանձնաժողովը նույնպես հետաքննություն է սկսել[38]։

El Universo-ից Մոնիկա Ալմեյդան ասաց, որ կառավարությունը Պանամական փաստաթղթերի լուսաբանումն ընդունել է որպես հարձակում իր դեմ։ Էկվադորյան ԶԼՄ-ների հաղորդագրություններում նշվում է գլխավոր դատախազ Գալո Չիրիբոգան . Պեդրո Դելգադո Կամպանա, Էկվադորի Կենտրոնական բանկի նախկին նախագահ և Կորրեայի զարմիկը և Խավիեր Մոլինան՝ հետախուզության նախարարության նախկին խորհրդական և Կիտոյում Mossack Fonseca-ի հիմնադիրներից մեկը[39]։

Առաջատար թեկնածու Կեյկո Ֆուխիմորիի երկու կողմնակիցները չհայտարարված շահեր ունեն Mossack Fonseca ընկերությունների նկատմամբ, ըստ ICIJ-ի գործընկեր OjoPúblico-ի, որը նաև ասում է, որ երեք հայտնի խոհարարներ և Պերուի փայտանյութի ամենամեծ ընկերությունը նույնպես ներգրավված են այդ գործում[29]։

Մարիո Վարգաս Լյոսան, որը նույնպես իսպանական քաղաքացիություն ունի և իր կնոջ հետ օֆշորային ընկերություն են գնել Mossack Fonseca-ի միջոցով։ Երևում է, որ զույգը կապված է դրա հետ 2010 թվականի սեպտեմբերի 1-ից մինչև նույն տարվա հոկտեմբերի 6-ը՝ Լյոսայի գրականության Նոբելյան մրցանակ ստանալուց անմիջապես հետո։ Երևալուց հետո նրանք հերքել են որևէ հարկային դրախտ օգտագործելը[40]։

Ուրուգվայ

խմբագրել

Ապրիլի 22-ին հինգ մարդ է ձերբակալվել՝ մեքսիկական թմրակարտելի համար միջոցների լվացման կասկածանքով[41]։ Ուրուգվայական հետաքննություն է ընթացել, սակայն իշխանությունները որոշել են տեղափոխվել ICIJ-ի գործընկեր Búsqueda շաբաթաթերթի հաղորդագրությունների պատճառով, առ այն, որ Խերարդո Գոնսալես Վալենսիան օգտագործել է Mossack Fonseca ընկերությունները՝ Ուրուգվայում անշարժ գույք գնելու համար։ Լոս Կուինոս կարտելի ղեկավարը՝ նրա եղբայր Աբիգաել Գոնսալես Վալենսիան այժմ բանտարկված է, Մեքսիկայում և Միացյալ Նահանգներում նրան նշանակել են թմրանյութերի արքա, ինչպես նաև նրա եղբորը՝ Նեմեսիո Օսեգերա Սերվանտեսին, որը ղեկավարում է Խալիսկոյի նոր սերնդի կարտելը[41]։

Վենեսուելա

խմբագրել

Բոլիբուրգեսիայից շատերը, Մարդիկ, ովքեր հարստացել են Ուգո Չավեսի և Նիկոլաս Մադուրոյի վարչակազմերի օրոք, ներգրավված են եղել սկանդալի մեջ[42]։

Հանգուցյալ Ուգո Չավեսի օրոք անվտանգության աշխատակցի եղբայր հոսմել Վելասկեսը ձերբակալվել է ապրիլի 15-ին ՝ պանամական փաստաթղթերում հայտնաբերված օֆշորային ընկերության պատճառով երկրից դուրս գալու փորձի ժամանակ։ Նրա մայրը ՝ Ամելիա Ֆիգերոան, նույնպես ձերբակալվել է, բայց նրան թույլ են տվել տուն վերադառնալ առողջական վիճակի պատճառով[43]։ Վենեսուելական լրատվական կայք Armando.info Հաղորդվում է, որ Osոսմելի եղբայրը ՝ Ադրիանը, հանգուցյալ նախագահ Ուգո Չավեսի նախկին օգնականը, Սեյշելյան կղզիներում Mossack Fonseca-ի միջոցով հիմնել է կեղծ ընկերություն ՝ 50,000 ԱՄՆ դոլարի ավանդ ներդնելով։ Նրանց զեկույցը հիմնված էր Պանամայի Mossack Fonseca իրավաբանական ընկերությունից արտահոսած փաստաթղթերի վրա[44]։ Վելասկեսին մեղադրանք է առաջադրվել ապրիլի 20-ին.[44]

Ֆրանկլին Դյուրանը, որը Վենեսուելայում և Արգենտինայում հայտնի է El maletinazo-ով կամ «ճամպրուկային սկանդալում» իր մասնակցությամբ, որը կապված է Վենեսուելայի նախագահ Ուգո Չավեսի կողմից Քրիստինա Ֆերնանդես դե Կիրշների կողմից Վենեսուելայի պետական նավթային PDVSA ընկերությունից 800,000 ԱՄՆ դոլարի ենթադրյալ ապօրինի նվիրատվության հետ, կարողացել է բացել կեղծ ընկերություն՝ գտնվելով Միացյալ Նահանգների բանտախցում, որտեղ նա պատիժ էր կրում որպես չգրանցված օտարերկրյա գործակալ գործունեություն ծավալելու համար[45]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Giant leak of offshore financial records exposes global array of crime and corruption». OCCRP. The International Consortium of Investigative Journalists. 2016 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 4-ին.
  2. Schmidt, Michael S.; Myers, Steven Lee (2016 թ․ ապրիլի 3). «Panama Law Firm's Leaked Files Detail Offshore Accounts Tied to World Leaders». The New York Times. ISSN 0362-4331. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 25-ին.
  3. Vasilyeva, Natalya; Anderson, Mae (2016 թ․ ապրիլի 3). «News Group Claims Huge Trove of Data on Offshore Accounts». The New York Times. Associated Press. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 4-ին.
  4. Garside, Juliette; Watt, Holly; Pegg, David (2016 թ․ ապրիլի 3). «The Panama Papers: how the world's rich and famous hide their money offshore». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 3-ին.
  5. Fusion Investigative Unit (2016 թ․ ապրիլի 3). «Here are the famous politicos in 'the Wikileaks of the mega-rich'». Fusion. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 3-ին.
  6. «Macri, imputado por las cuentas offshore» [Macri, charged with offshore accounts] (Spanish). Pagina 12. 2016 թ․ ապրիլի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 7-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  7. «Panamá Papers: imputaron a Mauricio Macri por su participación en una sociedad offshore» [Papers Panama: Mauricio Macri charged to its participation in an offshore company]. lanacion.com.ar (Spanish). 2016 թ․ ապրիլի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 7-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  8. «Macri fue director de una sociedad offshore de Bahamas» [Macri was director of an offshore company in the Bahamas]. lanacion.com.ar (Spanish). Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 7-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  9. «Macri offshore: aparece una segunda empresa del presidente en Panamá - Perfil.com» [Macri offshore: appears a second company president in Panama]. Perfil.com (իսպաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 7-ին.
  10. «The Power Players». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 16-ին.
  11. «Quién es Daniel Muñoz, el "valijero" de Kirchner | Revista Noticias». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 16-ին.
  12. «Panama Papers: los Kirchner se desvincularon de la investigación sobre sociedades offshore». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 16-ին.
  13. Clarin.com (2013 թ․ մայիսի 12). «Un piloto confirmó los vuelos con dinero del secretario de Kirchner». clarin.com (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 16-ին.
  14. «Murió Daniel Muñoz, señalado como 'valijero' de Kirchner». Urgente24. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 16-ին.
  15. «Big names implicated in Panama Papers offshore banking leak: Lionel Messi, Jackie Chan, several current and former world leaders among names revealed». CBC News. 2016 թ․ ապրիլի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
  16. «Los Messi dicen que nunca usaron la sociedad panameña» [Messi say they never used the Panamanian society] (Spanish). 2016 թ․ ապրիլի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 4-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  17. «Disgraced FIFA officials, Lionel Messi named in secret offshore files». Australian Broadcasting Corporation. 2016 թ․ ապրիլի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
  18. Much, Mauritius; Obermayer, Bastian (2016 թ․ ապրիլի 5). «The Small Kaiser». Süddeutsche Zeitung. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 10-ին.
  19. Australian Broadcast Corp (2016 թ․ ապրիլի 3). «Panama Papers: FIFA officials, Lionel Messi, Michel Platini named in secret offshore files». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
  20. «Lionel Messi to face tax fraud charges: Judge rejects request to clear Barcelona player». CBC Sport. Associated Press. 2015 թ․ հոկտեմբերի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
  21. «Messi, father guilty of tax fraud, given suspended 21-month sentences». SI.com. 2016 թ․ հուլիսի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 6-ին.
  22. «Lionel Messi tax fraud prison sentence reduced to fine». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2017 թ․ հուլիսի 7. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 21-ին.
  23. 23,0 23,1 Kerry Dolan (2016 թ․ ապրիլի 14). «Billionaires From Brazil And Mexico Named In The Panama Papers Leak». Forbes. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 19-ին.
  24. 24,0 24,1 24,2 John Lyons; David Luhnow (2016 թ․ ապրիլի 22). «Brazil's Giant Problem». Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 24-ին.
  25. Joaquim Barbosa é o primeiro destaque brasileiro no escândalo da Mossack Fonseca. Արխիվացված Ապրիլ 16, 2016 Wayback Machine by Paulo Nogueira in "Diario do Centro do Mundo" newspaper (2016) (pt)
  26. Nehamas, Nicholas (2016 թ․ ապրիլի 3). «Brazil's former top judge hid price he paid for Miami condo». Miami Herald. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 5-ին.
  27. Christopher Harder (2016 թ․ ապրիլի 5). «Panama Leak Involves Firm Probed in Petrobras Scandal — Energy Journal». Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 18-ին.
  28. Blankfeld, Karen (2016 թ․ ապրիլի 4). «Law Firm At Center of Panama Papers Leak Was Implicated In Brazil Corruption Scandal In January». Forbes. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 20-ին.
  29. 29,0 29,1 AFP (2016 թ․ ապրիլի 4). «Officials in Latin America linked to 'Panama Papers'». The Tico Times News. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 29-ին.
  30. Simon Romero (2016 թ․ մարտի 24). «Dilma Rousseff, President of Brazil, Resists Calls for Her Resignation». New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 19-ին.
  31. Cascione, Silvio; Simon, W (2016 թ․ ապրիլի 4). «Brazil politicians linked to offshore companies in Panama leaks: paper». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 20-ին.
  32. «A torrential leak: A huge trove of documents has revealed the secrets of offshore business, presaging tougher times for tax havens». The Economist. 2016 թ․ ապրիլի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 20-ին.
  33. Casa Editorial El Tiempo (2016 թ․ ապրիլի 4). «Colombianos que aparecen en lista de Papeles de Panamá – Sectores – ELTIEMPO.COM». El Tiempo. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 6-ին.
  34. «Lista de paraísos fiscales para Colombia» [List of tax havens for Colombia], Legis Comunidad Contable, 2014 թ․ հոկտեմբերի 23, Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 22-ին, Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 5-ին
  35. «Colombia and Panama to hold new talks on tax info sharing», Reuters, 2016 թ․ ապրիլի 12, Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 18-ին, Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 13-ին
  36. 36,0 36,1 36,2 Kevin G. Hall; Vera Bergengruen; McClatchy Washington Bureau (2016 թ․ ապրիլի 22). «Ecuador's leader demands release of Panama Papers, and learns he's in them». Charlotte Observer. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 23-ին.
  37. David Minsky (2016 թ․ ապրիլի 14). «Panama Papers: Ecuadorian President's Fugitive Cousin Used Shell Firm to Buy North Miami Beach Home». Miami New Times. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 24-ին.
  38. «Comisión de la Asamblea de Ecuador inició análisis del caso Papeles de Panamá». El Universo (Spanish). 2016 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 8-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  39. Silvia Higuera (2016 թ․ ապրիլի 21). «Ecuadorian journalists face 'campaign of harassment' for participating in the investigation of the Panama Papers». Knight Foundation. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 8-ին.
  40. «Panama Papers: Mario Vargas Llosa niega vínculos con empresa offshore». 2019 թ․ մայիսի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 6-ին.
  41. 41,0 41,1 Martha M. Hamilton (2016 թ․ ապրիլի 25). «Cartel-Linked Suspects Arrested After Panama Papers Revelations». Panama Papers. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 30-ին.
  42. Youkee, Mat (2019 թ․ փետրվարի 18). «Panama Papers 'tightened the noose' on offshore assets of Maduro's inner circle». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 18-ին.
  43. «Venezuela Prosecutors Arrest 2 Named in 'Panama Papers' Leak». ABC News. Associated Press. 2016 թ․ ապրիլի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 22-ին.
  44. 44,0 44,1 Corina Rodriguez; Brian Ellsworth (2016 թ․ ապրիլի 20). Andrew Hay (ed.). «Venezuela indicts businessman implicated in Panama Papers». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 1-ին.
  45. Jim Wyss; Nicholas Nahemas (2016 թ․ ապրիլի 14). «Venezuelan convict at center of 'suitcase scandal' didn't raise flags for Panama Papers firm». Miami Herald. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 12-ին.

Գրականություն

խմբագրել
  • Bastian Obermayer; Frederik Obermaier (2016). The Panama Papers: Breaking the Story of How the Rich and Powerful Hide Their Money. Oneworld Publications. ISBN 978-1786070470.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել