Ուոլթ Ուիթմեն

Ուոլթ Ուիթմեն
Ծննդյան անուն	անգլ.՝ Walter Whitman
Ծնվել է	մայիսի 31, 1819
Ծննդավայր	Լոնգ Այլենդ, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Վախճանվել է	մարտի 26, 1892 (72 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Camden, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ
Մասնագիտություն	բուժքույր, բանաստեղծ, վիպասան, լրագրող, ակնարկագիր և գրող
Լեզու	անգլերեն
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Խոտի տերևներ
Պարգևներ	Նյու Ջերսիի փառքի սրահ
	Ներշնչվել է
	Ուոլթ Ուիթմեն Վիքիքաղվածքում
	Walt Whitman Վիքիպահեստում

Ուոլթ Ուիթմեն (անգլ.՝ Walt Whitman, մայիսի 31, 1819(1819-05-31)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7], Լոնգ Այլենդ, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[8] - մարտի 26, 1892(1892-03-26)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7], Camden, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ^[9]), ամերիկացի խոշոր բանաստեղծ, ամերիկյան ժամանակակից պոեզիայի հիմնադիրը։

Գրել է պատմվածքներ, հոդվածներ, բանաստեղծություններ։ 1846 թ.-ին խմբագրել է «Բրուքլին Իգլ» («Brooklyn Eagle») թերթը։ 1855 թ.-ին տպագրվել է նրա «Խոտի տերևներ» գիրքը։ 1861 - 1865 թթ.-ի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ աշխատել է որպես սանիտար։ Պատերազմական իրադարձություններին են նվիրված «Թմբկահարություն» (1865) և «Երբ այս գարնանը բակում տան առջև ծաղկում էր եղրևանին» (1865) ժողովածուները։ 1873 թ.-ին Ուիթմենը կաթված է ստացել։

«Խոտի տերևներ» (անգլ.՝ Leaves of Grass) գրքի հիմնական գաղափարները կապված են տրանսցենդենտալիզմի ուսմունքի հետ։

Ուիթմենին հաճախ անվանում են համաշխարհային դեմոկրատիայի երգիչ։ Բանաստեղծը միաժամանակ մերկացրել է հենց իր երգած դեմոկրատիայի արատները, որը պատմականորեն բուրժուականի կերպարանք է ստացել։ Նրա քնարերգության մեջ կարևոր տեղ է գրավում արդյունաբերության թեման, որի մշակումով նա դարձել է այսպես կոչված ուրբանիստական պոեզիայի նախակարապետը։

Շատ երկրներում Ուիթմենը ընկալվում է որպես հեղափոխական բանաստեղծ (շնորհիվ իտալական, ավստրիական, ֆրանսիական ապստամբներին ձոնված հիմներգերի), սակայն նա ամերիկյան իրականության նկատմամբ ռեֆորմիստական ձգտումներից այն կողմ չի անցել։

Ուիթմենը նորարար բանաստեղծ էր։ Նրա գրչի տակ ազատ և անհանգ ոտանավորը ձեռք է բերել ճկունություն և առաձգականություն։ Դեռևս Ուիթմենի կենդանության օրոք նրա հռչակը հասել է Եվրոպա։

Ուիթմենի որոշ բանաստեղծություններ տարբեր ժամանակներում թարգմանվել են հայերեն։ Հատկանշական են Եղիշե Չարենցի թարգմանությունները («Մեր Օրերը», «Եվրոպա»)։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 International Music Score Library Project — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6593009"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q523660"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 Discogs — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118807153 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Уитмен Уолт // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ LIBRIS — 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ուիթմենի «Եվրոպա» բանաստեղծությունը Ե. Չարենցի հայերեն թարգմանությամբ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119291430_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741">[http://global.britannica.com/biography/Walt-Whitman_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q31964">Internet_Broadway_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q15633582_citetype_Q43229_citetype_Q59825643"_data-entity-id="Q523660">International_Music_Score_Library_Project<span_class="wef_low_priority_links">_—_2006.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6593009"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q523660"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 International Music Score Library Project — 2006.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6593009"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q523660"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q59825643_citetype_Q847959"_data-entity-id="Q504063">Discogs<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 Discogs — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q1789476"_data-entity-id="Q2629164">Internet_Speculative_Fiction_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a></div>-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284_citetype_Q340169"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիայի_ազգային_գրադարան|German_National_Library]],_[[:Բեռլինի_պետական_գրադարան|Berlin_State_Library]],_[[:en:Bavarian_State_Library|Bavarian_State_Library]]_et_al.</i>_[http://d-nb.info/gnd/118807153/_Record_#118807153]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118807153 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q17537576"_data-entity-id="Q17378135">Уитмен_Уолт_//_[[:d:Q17378135|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:Ալեքսանդր_Պրոխորով|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:Սովետսկայա_էնցիկլոպեդիա_(հրատարակչություն)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a></div>-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Уитмен Уолт // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638"_data-entity-id="Q1798125">[https://libris.kb.se/katalogisering/c9prsmnw1dtcbkh_LIBRIS]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a></div>-10] LIBRIS — 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]