Շերվուդ Վոշբըրն

Շերվուդ Լարընդ Վոշբըրն (նոյեմբերի 26, 1911(1911-11-26), Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ - ապրիլի 16, 2000(2000-04-16), Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), մականունը՝ «Շերրի», ամերիկյան ֆիզիկական մարդաբան և ռահվիրա էր պրիմատոլոգիայի բնագավառում։ Բացահայտել է բնական միջավայրում պրիմատների ուսումնասիրությունը։ Նրա հետազոտությունն ու ազդեցությունը պրիմատների վարքագծի և մարդու ծագման համեմատական վերլուծության տեսություններում մարդու էվոլյուցիայի բնագավառում ուսումնասիրության նոր ընթացքի հիմք են հանդիսացել։

Շերվուդ Վոշբըրն
Ծնվել է	նոյեմբերի 26, 1911(1911-11-26) Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Մահացել է	ապրիլի 16, 2000(2000-04-16) (88 տարեկան) Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	հնագետ, մարդաբան, նախապատմության ուսումնասիրող և հնեամարդաբան
Հաստատություն(ներ)	Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի
Անդամակցություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Հարվարդի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Էռնեստ Հյութըն
Եղել է գիտական ղեկավար	Վինսենթ Սարիչ

Կենսագրություն

Նա ծնվել և մեծացել է Մասաչուսեթսի Քեմբրիջ քաղաքում, տեղի Եպիսկոպոսական աստվածաբանական դպրոցի դեկան Հենրի Բրեդֆորդ Վոշբըրն Ավագի և Էդիթ Բաքինգհեմ Հոլլի ընտանիքում։ Նա Հենրի Բրեդֆորդ Վոշբըրնի կրտսեր եղբայրն էր։ Պատանեկության տարիներին Վոշբըրնին շատ էր հետաքրքրում բնության պատմության բնագավառը և դպրոցական արձակուրդների ընթացքում աշխատում էր Հարվարդի Համեմատական կենդանաբանության թանգարանում ցուցանմուշների և հավաքածուների հետ։

Վոշբըրնը 1935 թվականին Սամմա քում լոուդիով՝ բարձրագույն պատվով ավարտել է Հարվարդի համալսարանը մարդաբանության բակալավրի աստիճանով, որին 1940 թվականին հետևել է փիլիսոփայության դոկտորի աստիճանը։ Միառժամանակ Վոշբըրնը նպատակադրել էր կենդանաբանության դոկտորանտուրան իսկ ավարտական դպրոցի առաջին տարում Ասիական պրիմատների արշավախմբի հետ Հարավային Ասիայում աշխատել է որպես օգնական։ Նրա՝ որպես շրջանավարտ ուսանողի աշխատանքը համեմատական անատոմիայում, համեմատական հոգեբանությունում, կենդանիների տեղաշարժման մեխանիկայի և պալեոնտոլոգիայի մեջ, նպաստել է նրա մոտ էվոլյուցիոն ծագման ուսումնասիրության ուղղությամբ բազմաառարկայական հեռանկարի ձևավորմանը։ Վոշբըրնն ամուսնացել է Հենրիետտա Փիզի հետ 1938 թվականին, ունեցել են երկու զավակ՝ Շերվուդ «Թաքը» և Սթենը։ Այնուհետև նրանք բնակվել են Նյու Յորքում, Չիկագոյում, Իլինոյսում և Կալիֆոռնիայում՝ Բերկլիում, որտեղ Շերվուդը զբաղեցրել է համալսարանական պաշտոններ։ Վոշբըրնը մահացել է 2000 թվականին Բերկլիում, 88 տարեկան հասակում։

Հարվարդ

Վոշբըրնն ընդգրկվել է Հարվարդի շրջանավարտների ծրագրում կենդանաբանության դոկտորանտուրայի նպատակադրմամբ։ Նրա հետաքրքրությունը փոխվել է դեպի մարդաբանություն այն բանից հետո, երբ նրան դրդել են մասնակցելու տվյալ թեմայի վերաբերյալ ներածական սեմինարին, որը վարում էր նրա սկսնակ խորհրդական և ընտանիքի մտերիմ ընկեր Ալֆրեդ Թազըրը։ Գտնելով հնագիտության, ծեսերի և մարդու էվոլյուցիան խթանելու համադրումը, նա ընդգրկվել է Էռնեստ Հյութընի գլխավորած ֆիզիկական մարդաբանության ծրագրում, կարողանալով ներառել համեմատական անատոմիայի և պալեոնտոլոգիայի կենդանաբանական իր հետազոտությունը մարդկային էվոլյուցիայի ուսումնասիրման իր մոտեցման մեջ։ Հարվարդի ֆիզիկական մարդաբանության ծրագրի դոկտորանտները չեն սահմանափակվել մարդաբանության ֆակուլտետով անհրաժեշտ պատրաստություն ապահովելու համար, ինչը Վոշբըրնը համարել է բախտորոշ, քանի որ փորձը նրան օժտել է խորը գնահատանքով առ այն, թե որքան ավելին կարելի է սովորել, երբ վերլուծության մեջ բազմառարկայական ջանք է կիրառվում։

Դոկտորանտուրայում ուսանելիս Վոշբըրնը ստացել դաշտային աշխատանքով զբաղվելու առաջին հնարավորությունը։ Նա ծառայել է կենդանաբան Հարոլդ Ջեյ Քուլիջին որպես օգնական 1935–1936 թվականների Ասիական պրիմատների արշավախմբում։ Մալայզիայում նա օգնել է հավաքել կոլոբուս և մակակա կապիկների և օրանգուտանի տարբեր տեսակների նմուշներ։ Շրի Լանկայում և Թաիլանդում նա հավաքել է նաև լարի գիբոնի նմուշներ և դիտարկել նրանց վարքը բնական միջավայրում։ Վերադառնալով Հարվարդ, հավաքածուի վրա այս աշխատանքը երբեմն նա շարունակել է Գեբրիել Լասկերի աջակցությամբ։ Վոշբըրնը հետագայում գնահատել է Լասկերի և իր միջև ընթացող քննարկումների այս ժամանակահատվածը (1938 թվական) իբրև մարդու փոփոխությունների վերաբերյալ նրա տեսակետների ձևավորող։ Վոշբըրնի համար մարդկային փոփոխականությունը պետք է հասկանալ բնակչության գենետիկայի առումով և ոչ թե ըստ ռասայական և բաղկացուցիչ տիպաբանության պայմանների, ինչպես բնութագրում էր նրա դոկտորական խորհրդատու Հյութընը:

Նրա դոկտորական թեզը չափահաս մակակների և լանգուրների կմախքների համամասնությունների չափիչ գնահատման վերաբերյալ էր, շնորհվել էր 1940 թվականին և Հարվարդի մարդաբանության ֆակուլտետում ոչ-մարդանման պրիմատների ուսումնասիրության համար առաջինն էր:

Կարիերա

Ավարտելով Հարվարդը, Վոշբըընն ութ տարի պաշտոնավարել է որպես անատոմիայի դոցենտ Կոլումբիայի համալսարանական բժիշկների և վիրաբույժների քոլեջում։ 1947–1958 թվականներին եղել է Չիկագոյի համալսարանի մարդաբանության պրոֆեսոր, որոշ ժամանակ աշխատելով որպես ամբիոնի վարիչ։ Նա տեղափոխվել է Չիկագոյի համալսարանից Բերկլի՝ Կալիֆոռնիա նահանգում, որտեղ դասախոսել է մինչև 1979 թվականին իր կենսաթոշակի անցնելը։ 1975 թվականին համալսարանը նրան ընտրել է Համալսարանի պրոֆեսոր հանձնաժողովում՝ 35 նման նշանակումներից, որը տրվել էր 1960 թվականին պաշտոնի ստեղծման պահից ի վեր:

Տպագրված աշխատանքներ

• Վաղ մարդկանց սոցիալական կյանքը, Նյու Յորք, Վայքինգ հիմնադրամ, 1961
• Ուսուցչի էվոլյուցիան Մարդաբանության տարեկան գրախոսություն։ 1983.
• "Մարդու էվոլյուցիան", Սայընթիֆիք ըմերիքըն վի239 էն3 փի194–208 1978 սեպտեմբեր
• Մարդկային էվոլյուցիա. Կենսահասարակական հեռանկարներ, Էլիզըբեթ Մքքաունի խմբագրությամբ, Մենլո Փարք, Քալիֆոռնիա. Բենջըմին/Քամմինգզ հրատ. Քօ. 1978
• Կապկից մարդ. Մարդու էվոլյուցիայի ուսումնասիրություն, Բասթըն. Լիթը, Բրաուն։ 1973.

Ծանոթագրություններ

• Howell F. Clark (2004)։ «Sherwood Larned Washburn»։ Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences 84: 348–366 
• «Sherwood Washburn — Famed Anthropologist»։ San Francisco Chronicle։ 20 April 2000։ էջ C5 
• Saxon Wolfgang (19 April 2000)։ «Sherwood Washburn, Pioneer in Primate Studies, Dies at 88»։ The New York Times 
• Tuttle Russell H. (December 2000)։ «Sherwood Larned Washburn (1911–2000)»։ American Anthropologist 102 (4): 865–869։ doi:10.1525/aa.2000.102.4.865 
• Redman Samuel J. (2016)։ Bone Rooms: From Scientific Racism to Human Prehistory in Museums։ Harvard University Press։ ISBN 978-0-674-66041-0 

Արտաքին հղումներ

• Sherwood Washburn interview(չաշխատող հղում), Oral History Collection — University of Florida
• Finding aid to the S. L. Washburn papers, 1932–1996 at The Bancroft Library