Շախմատային օլիմպիադա 1930

Շախմատի III օլիմպիադա
Վայր	Համբուրգ
Մասնակից երկրներ	18
Պարտիաների քանակ	612
Բացման արարողություն	հուլիսի 13, 1930
Փակման արարողություն	հուլիսի 27, 1930
Հաղթող (տղամարդիկ)	Լեհաստան
Շախմատային օլիմպիադա 1928	Շախմատային օլիմպիադա 1931

Շախմատի 3-րդ օլիմպիադան կայացել է Համբուրգում հուլիսի 13-ից մինչև քուլիսի 27-ը 1930 թվականին, 18 երկրների մասնակցությամբ։ Խաղարկվել է 612 պարտիա։ Լավագույն պարտիա է ճանաչվել՝ Գ. Շտալբերգի — Ալ.Ալեխին^[1]։ Մրցանակներով են պարգևատրվել նաև նշված է հանդիպման ժամանակ Ռիխտերը — Աբրամավիչյուսը^[2], Վուազենը — Դ.Նոտեբոմը^[3] և Ի. Կէժդեն — Ս. Ֆլոր^[4]։

Համբուրգում ընտրվեց շախմատի միջազգային կազմակերպություն, հաշվի առնելով այն, որ Համբուրգի շախմատի ակումբի 100-ամյակն էր։ Մրցաշարին եկել էին գրեթե բոլոր աշխարհի ուժեղագույն շախմատիսները։ Բացակայում էին միայն Էմ.Լասկերը և Խ. Ռ. Կապաբլանկը։ Առաջինը՝ մրցումներին այդ ժամանակ չխաղաց, իսկ երկրորդը, որ Կուբան չէր պատրաստվում ընդունել օլիմպիական խաղերը։

Հանդիսատեսը ուշադրության էր արժանացնում աշխարհի չեմպիոն Ա.Ալեխինին, ով գլխավորում էր մրցաշարը։ Ամբողջ մրցաշարի ընթացքում նրա սեղանը միշտ շրջապատված էր մեծ թվով հանդիսատեսներով և մասնակիցներով։ Ալեխինը ցույց տվեց հարյուր տոկոսանոց արդյունք (9-ից 9-ը)։

Չնայած նրան, որ յուրաքանչյուր երկիր փորձում էր ցուցադրել իր լավագույն կազմը, Լեհաստանի թիմը ներկայացնում էր Ա.Ռուբինշտեյնին, Ս. Տարտակովերին և Դ. Պշեպյուրային, սկզբնական շրջանում համարվում էին ֆավորիտները։ Հունգարիայի թիմը գլխավորում էր օլիմպիադայի կրկնակի չեմպիոն Գ.Մարոցինը։ Առաջին իսկ մրցաշարից այս երկու թիմերին էլ ստիպված են եղել խաղալ միմյանց հետ։ Սպասվում էր հավասար պայքար, բայց համոզիչ խաղի շնորհիվ՝ խաղն ավարտվել է լեհ շախմատիստների հաղթանակով (4-ից 3½-ը)։ Չնայած շատերը համոզված էին, որ Հունգարիայի թիմը դուրս կմնա հետագա պայքարից, բայց մի քանի տուրից նրանք կրկին միացան պայքարելու առաջին տեղի համար։

Մրցաշարի ընթացքում ԱՄՆ-ի թիմը գլխավորում էր աղյուսակը, 13-րդ տուրի ժամանակ ավստրացիները 4 ։ 0 հաշվով պարտության մատնեցին, զրկելով մրցանակային տեղի հնրարավորությունից։ Մինչև խաղի ավարտը ոչ մի թիմի չհաջողվեց խույս տալ։ 15-րդ տուրում հունգարիայի թիմին հաղջղությունը Ժպտաց, 60-ամյա Մարոցին խաղաց թագուհին, նորվեգացի Օ.Օլսենոմի հետ խաղալիս և չկարողացավ շարունակել խաղը սրտի կաթվածի պատճառով։

Եզրափակիչ փուլում գավաթի խաղարման ճակատագիրը որոշվեց, հունգարական թիմը կես միավորով առաջ անցավ Լեհաստանի թիմից, բայց նրանք պետք է հանդիպեին Նիդերլանդիայի ուժեղագույն թիմի հետ, լեհերը խաղում էին Ֆինլանդիայի դեմ։

Վստահորեն հաղթելով 3½ : ½ հաշվով, լեհական թիմը նվաճեց գավաթը և ոսկե մեդալները։ Նրանց մեջ հատկապես առանձնացավ 47-ամյա Ա.Ռուբինշտեյն, որը նախկինում համարվում էր աշխարհի չեմպիոնի գլխավոր շախմատի հավակնորդը։ Նա բաց է չի թողել ոչ մի խաղ և 17-ից հավաքել է 15 միավոր։ Երկրորդ տեղը զբաղացրլ է Հունգարական թիմը, հիմնական կազմը, խաղացել է հավասար, աչքի է ընկել միայն պահեստային Կ. Խավաշինը, նա ունեցել է 10 հաղթանակ և 4 ոչ ոքի։ Երրորդ տեղը զբաղեցրել է Գերմանիայի թիմը, որն առանց պարտությունների անցկացրել է ողջ մրցաշարը, բացառությամբ ԱՄՆ-ի հավաքականի դեմ խաղում։ Նիդերլանդների թիմը անհավասար խաղ խաղացին, չնայած այն հանգամանքին, որ նրանք հաղթել էին բոլոր երեք մրցանակակիրներին, պարտություն է հասցվել ավելի թույլ թիմերին։

Օլիմպիադայում ի հայտ եկան նոր անուններ. 17-ամյա Է.Էլիսկազես Ավստրիա, 20-ամյա Նոտեբըմա Նիդերլանդներ և 21-ամյա Ս.Ֆլորա Չեխոսլովակիա ։ Վերջինս 14 հաղթանակ է տարել։ Հետագայում Էլիսկազեսը և Ֆլորաը եղել են Գրոսմայստերներ շախմատից, իսկ Նոտեբոոմը մահացել է 22 տարեկան հասակում։

Ամենահայտնի դեմքերից մեկը օլիմպիադայում եղել է 25-ամյան հնդիկ շախմատիստ Մ.Սուլթան-Խանը, որը մասնակցում էր Անգլիայի թիմից։ Նա ժամանել է Անգլիա իր տիրոջ հետ։ Մասնակցություն է ունեցել աշխարհի առաջնությանը և անհայտ մեկ շախմատիստ՝ գրավել է առաջին տեղը։ Դեբյուտը միջազգային ասպարեզում հաջող է անցել (17 պարտիաներից 9-ը հաղթանակ, 4 ոչ-ոքի և 4 պարտություն)։

Կանոնակարգ

Յուրաքանչյուր երրորդ օրը 2 տուր։

Հավաքականներ

Թիմերի կազմ

Լեհաստան

Ռուբինշտեյն, Տատարակովեր, Պշեոյուրկա,Մակարչիկ, Ֆրիդման

Հունգարիա

Մարոցի,Տակաչ, Վայդա,Խավշի, Շտեյներ

Գերմանիա

Աուէս, Զեմիշ, Կարլս, Ռիխտեր,Վագներ

Ավստրիա

Կմոխ, Մյուլեր,Էլիսկազես, Լոկվենց, Վոլֆ

Չեխոսլովակիա

Ֆլոր,Տրեյբալ, Ռեյֆիրժ, Պրոկեշ, Պոկորնյ

ԱՄՆ

Կէժդեն, Մարշալլ, Ֆիլլիպս, Ստեյներ, Անդերսոն

Նիդերլանդներ

Վենինկ, Վան դեն Բեսխ, Նոտեբոմ, Լանդաու, Սխելֆխաուտ

Անգլիա

Սուլտան-Խան, Եյտս, Տոմաս, Ուինտեր, Տայլոր

Շվեյցարիա

Շտալբերգ, Բերնդտսսոն, Շտոլց, Լունդին, Յակոբսոն

Լատվիա

Ապշենիեկ, Պետրով (շախմատիստ), Ֆեյգին, Տաուբե

Դանիա

Անդերսեն, Ռուբեն, Դեսլեր, Օլսեն, Գամզե

Ֆրանսիա

Ալեխին, Բատբեդեր, Գրոմեր, Դյուշան, Բուազեն

Ռումինիա

Բարաց, Բալոգ, Տիրոլեր, Տաուբման, Գուդյու

Լիտվա

Մախտաս, Շեմբերգաս, Վիստանեցկիս, Աբրամավիչյուս,Կոլոդնաս

Իսլանդիա

Գիլֆեր, Աուսգեյրսսոն, Տորվալդսսոն, Գուդմունդսսոն

Իսպանիա

Մարին, Գոլմայո, Լաֆորա, Ռիբերա, Սոլեր

Ֆինլանդիա

Ռասմուսսոն, Կրոգիուս, Լարսեն, Գաուֆֆին, Ռամ

Նորվեգիա

Օլսեն, Խովինդ, Կավիլե-Յերգենսեն, Կրոգդալ, Խալվորսեն

Թիմային արդյունքներ

Տեղ	Երկիր	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	+	−	=	Միավոր
1	Լեհաստան		3½	2	2	1½	2	1½	3	4	2½	2½	3½	3	2½	4	4	3½	3½	12	2	3	48½
2	Հունգարիա	½		2	2	1½	3	1½	2	2	3	3½	3½	3½	4	4	4	4	3	10	3	4	47
3	Գերմանիա	2	2		3	2	½	1½	3	3	3½	3½	3	2½	3½	2	2½	3	4	11	2	4	44½
4	Ավստրիա	2	2	1	14px	2	4	2	1½	2	3½	3	3	2	3	3½	2	3	4	8	2	7	43½
5	Չեխոսլովակիա	2½	2½	2	2		2	½	2½	3½	1	2	3½	2½	2	4	3	3½	3½	10	2	5	42½
6	ԱՄՆ	2	1	3½	0	2	14px	2½	2	2	2½	2½	1½	2½	3½	3	3	4	4	10	3	4	41½
7	Նիդերլանդներ	2½	2½	2½	2	3½	1½		1½	1½	1½	3	3	3½	1	2½	3	4	2	10	5	2	41
8	Անգլիա	1	2	1	2½	1½	2	2½		2	3	2½	3½	2½	2	2½	3½	3	3½	10	3	4	40½
9	Շվեդիա	0	2	1	2	½	2	2½	2		2	2½	3	3	3½	3½	3	3½	4	9	3	5	40
10	Լատվիա	1½	1	½	½	3	1½	2½	1	2	14px	1	2	3	3	4	3	2	3½	7	7	3	35
11	Դանիա	1½	½	½	1	2	1½	1	1½	1½	3	14px	2	2	1	3	2½	2½	4	5	9	3	31
12	Ֆրանսիա	½	½	1	1	½	2½	1	½	1	2	2	14px	2½	3½	1½	3	3	2½	6	9	2	28½
13	Ռումինիա	1	½	1½	2	1½	1½	½	1½	1	1	2	1½	14px	1	3½	3½	2½	2½	4	11	2	28½
14	Լիտվա	1½	0	½	1	2	½	3	2	½	1	3	½	3		0	1	1	2	3	11	3	22½
15	Իսլանդիա	0	0	2	½	0	1	1½	1½	½	0	1	2½	½	4	14px	1	3½	2½	4	12	1	22
16	Իսպանիա	0	0	1½	2	1	1	1	½	1	1	1½	1	½	3	3	14px	2	1½	2	13	2	21½
17	Ֆինլանդիա	½	0	1	1	½	0	0	1	½	2	1½	1	1½	3	½	2	14px	2	1	13	3	18
18	Նորվեգիա	½	1	0	0	½	0	2	½	0	½	0	1½	1½	2	1½	2½	2	14px	1	13	3	16