Յուկոն (գետ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Յուկոն (այլ կիրառումներ)
Յուկոն (անգլ.՝ Yukon), գետ Կանադայում և Ալյասկայում։
Անվան ստուգաբանություն խմբագրել
Գուիչի ցեղի լեզվով «Յուկոն» նշանակում է «Մեծ գետ» կամ «Սպիտակ ջրով գետ»։ Գետի ստորին հոսանքները կոչվում էին «Քուիքփակ», ինչը էսկիմոսերենից նույն նշանակությունն ունի[3][4][5][6][7]։ Յուկոն և Քուիքփակ գետերի մեկ գետ լինելը հաստատվել է 1863 թվականին, իսկ Յուկոն անունը տարածվել է գետի ամբողջ երկարության վրա՝ 1867 թվականին, Ռուսաստանի Ալյասկան վաճառելուց հետո։ Գետերի նախկին անվանումը՝ Մարշ լճից մինչև Ֆորտ Սելքիրքի մոտ Պելլի գետի հատումը, «Լյուիսի գետ» (անգլ.՝ Lewes River) է եղել։
Աշխարհագրական տվյալներ խմբագրել
Երկարությունը 3700 կմ է, ավազանը՝ 855 հզ․ կմ2։ Լյուիս ակունքով սկիզբ է առնում Կորդիլիերաներից, հոսում Յուկոն սարավանդով և, առաջացնելով դելտա, թափվում Բերինգի ծովի Նորտոն ծոցը։
Վտակներ խմբագրել
Գլխավոր վտակներն են Տանանան, Պելլին, Պորկյուպայնը։
Սնումը հիմնականում ձնային է։ Վարարում է մայիս-հունիսին։ Ծովային մակընթացությունները տարածվում են գետաբերանից մինչև 160 կմ։ Նավարկելի է մայիսից սեպտեմբեր։ Խոշոր նավահանգիստներն են Տանանան (Ալյասկա), Ուայթ- հորսը, Դոուսոնը (Կանադա)։
Կամուրջներ խմբագրել
-
Յուկոն գետը Կանաս քաղաքին միացնող կամուրջը -
-
Յուկոն գետը Դոուսոն քաղաքից -
Գետը նկարված վերևից
.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Canadian Geographical Names Data Base, base de données toponymiques du Canada, Canadian Geographical Names Database — Natural Resources Canada.
- ↑ 2,0 2,1 Canadian Geographical Names Data Base, base de données toponymiques du Canada, Canadian Geographical Names Database — Natural Resources Canada.
- ↑ Coates, Kenneth S.; William R. Morrison (1988). Land of the Midnight Sun: A History of the Yukon. Hurtig Publishers. էջ 21. ISBN 0-88830-331-9. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
{{cite book}}: Invalid|name-list-style=yes(օգնություն) - ↑ Peter, Katherine (1979). Dinjii Zhuh Ginjik Nagwan Tr'iłtsąįį: Gwich'in Junior Dictionary (PDF). Univ. of Alaska. էջեր ii (ą, į, ų are nasalized a, i, u), xii (adjectives follow nouns), 19 (nitsii or choo [big]), 88 (ocean = chųų choo [water big]), 105 (han [river]), 142 (chųų [water]), 144 (gąįį [white]). Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- ↑ Peter (1979). Dinjii Zhuh Ginjik Nagwan Tr'iłtsąįį.
- ↑ Kari, James; և այլք: (1978). Holikachuk Noun Dictionary (PDF). Univ. of Alaska Fairbanks. էջ 19 (xin [river], too [water]). Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.(չաշխատող հղում); Zagoskin; Michael (1967). Lieutenant Zagoskin's Travels.Hargus, Sharon (2008). Vowel quality and duration in Deg Xinag (PDF). Univ. of Washington. էջ 29 (note 33: Holikachuk chux [big]). Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- ↑ Orth (1967). Dictionary of Alaska Place Names.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուկոն (գետ)» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 131)։ 
|