Մովսես Տեր-Գրիգորյան

	Մովսես Տեր-Գրիգորյան(ց)
	Թիֆլիսի քաղաքագլուխ
	Թիֆլիսի քաղաքագլուխ
1845 - 1846
Նախորդող	Ստեփան Գաբրիելյան Խատիսյան
Հաջորդող	Հովհաննես Սիմոնյանց Շադինյան
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ և հասարակական գործիչ
Գործունեություն՝	Պետական ; Հասարակական ; Հրատարակչական
Ծննդյան օր	անհայտ
Վախճանի օր	1850
Վախճանի վայր	Թիֆլիս
Թաղված	Թիֆլիս
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն

Մովսես Տեր-Գրիգորյան(ց) (անհայտ - 1850, Թիֆլիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն), հայազգի պետական, հասարակական գործիչ, Թիֆլիսի քաղաքագլուխ, հրատարակիչ^[1]։

Մ.Տեր-Գրիգորյանի կենսագրական քիչ տեղեկություններ են հայտնի։ 1845-1846 թվականներին եղել է Թիֆլիսի քաղաքագլուխ^[1]։ Նրա պաշտոնավարման ընթացքում՝ 1845 թվականի սեպտեմբերի 20-ին բացվել է Թիֆլիսի ռուսական առաջին թատրոնը, որը ներկայումս գործում է «Թբիլիսիի օպերայի և բալետի թատրոն» անունով^[2]։ 1846 թվականի մարտին բացվում է ձիարշավարանը, իսկ սեպտեմբերի 3-ից սկսում է գործել դպրոցը^[3]։ 1846 թվականին արքունի թատրոնի կառուցման վերաբերյալ պատրաստված փաստաթղթի տակ, ի թիվս ճարտարապետ Սկուդիերիի, Բելոյի, աշխատանքների ղեկավար ինժեներ-գնդապետ Սոնինի, ստորագրել է նաև Մ. Տեր-Գրիգորյանը^[4]։ 1846 թվականից հայերեն և ռուսերեն լեզուներով սկսում է հրատարակվել «Կովկաս» թերթը^[5]։ Նույն թվականի մայիսի 5-ին Կանացի բարեգործական ընկերության կողմից բացվում է Սուրբ Նինայի անվան ուսումնական հաստատությունը^[5], իսկ սեպտեմբերի 3-ին հիմնադրվում է Կովկասյան Հողաչափական դպրոցը^[1]^[5]։

Քաղաքագլխի պաշտոնից հեռանալուց հետո Մ. Տեր-Գրիգորյանի հիմնական գործունեության առարկան եղել է «Միքայելյան» կամրջի շինարարությունը։ 1848 թվականի հունվարի 17-ին Կովկասի փոխարքա Մ. Վորոնցովի համաձայնությամբ Մ. Տեր-Գրիգորյանը Իվան Խուբովի և պարսկահպատակ ուստա Մեհթի-Աղա-Հյուսեին օղլու հետ՝ որպես կապալառու, պայմանագրով ստանձնում է կամրջի շինարարությունը^[6]։ Գործերի ընթացքը այնպես է դասավորվում, որ արդեն 1849 թվականին շինարարության պատասխանատվությունը ամբողջությամբ փոխանցվում է Մ. Տեր-Գրիգորյանին^[1]^[7]։

1850 թվականին Մ. Տեր-Գրիգորյանը վախճանվում է^[7]։ Թաղված է եղել Թբիլիսիի նախկին հայկական Բեթղեհեմի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու արևմտյան մուտքի առջև՝ Տեր-Գրիգորյանցների տոհմական գերեզմանոցում^[1]։ 1980-ական թվականների վերջերին Բեթղեհեմի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու վրացականացման ժամանակ Մ.Տեր-Գրիգորյանի գերեզմանը ոչնչացվել է^[1]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Թիֆլիսի ռուսական առաջին թատրոնի շենքը, որը կառուցվել է Մ.Տեր-Գրիգորյանի պաշտոնավարման ժամանակ։ Լուս.՝ 1870-ական թթ.։
Թիֆլիսի ռուսական առաջին թատրոնի շենքը, որը կառուցվել է Մ.Տեր-Գրիգորյանի պաշտոնավարման ժամանակ։ Լուս.՝ 2006թ.։
«Միքայելյան» կամուրջը, որը կառուցվել է Մ.Տեր-Գրիգորյանի պաշտոնավարման ժամանակ։ Լուս.՝ 1870-ական թթ.։
«Միքայելյան» կամուրջը, որը կառուցվել է Մ.Տեր-Գրիգորյանի պաշտոնավարման ժամանակ։ Լուս.՝ 2015թ.։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Սամվել Կարապետյան, «Թիֆլիսի քաղաքագլուխները», գիրք Ե։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, Երևան 2003թ. ISBN 5-8080-0520-5. (հայ.) Արխիվացված 2019-02-07 Wayback Machine (ռուս.)
↑ “Кавказский Календарь на 1892 г.”, Тифлис, 1891, ст. 27.
↑ “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том X, Тифлис, 1885, ст. 830
↑ “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том XII, Тифлис, 1904, ст. 885.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 “Кавказский календарь на 1850 г.”, Тифлис, 1849, ст. 27.
↑ “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том XI, Тифлис, 1888, ст. 822.
↑ ^7,0 ^7,1 “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том XI, Тифлис, 1888, ст. 824-825.

[ՍԿԹՔԳ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Սամվել Կարապետյան, «Թիֆլիսի քաղաքագլուխները», գիրք Ե։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, Երևան 2003թ. ISBN 5-8080-0520-5. (հայ.) Արխիվացված 2019-02-07 Wayback Machine (ռուս.)

[“Кавказский_Календарь_на_1892_г.”,_Тифлис,_1891,_ст._27.-2] “Кавказский Календарь на 1892 г.”, Тифлис, 1891, ст. 27.

[“Акты_собранные_Кавказскою_археографическою_коммиссиею”,_том_X,_Тифлис,_1885.-3] “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том X, Тифлис, 1885, ст. 830

[“Акты_собранные_Кавказскою_археографическою_коммиссиею”,_том_XII,_Тифлис,_1904,_ст._885.-4] “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том XII, Тифлис, 1904, ст. 885.

[“Кавказский_календарь_на_1850_г.”,_Тифлис,_1849,_ст._27.-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 “Кавказский календарь на 1850 г.”, Тифлис, 1849, ст. 27.

[“Акты_собранные_Кавказскою_археографическою_коммиссиею”,_том_XI,_Тифлис,_1888,_ст._822-6] “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том XI, Тифлис, 1888, ст. 822.

[“Акты_собранные_Кавказскою_археографическою_коммиссиею”,_том_XI,_Тифлис,_1888,_ст._824-825.-7] 7,0 ^7,1 “Акты собранные Кавказскою археографическою коммиссиею”, том XI, Тифлис, 1888, ст. 824-825.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]