Մերի Բիրդի Երկիր (անգլ.՝ Marie Byrd Land), արևմտյան Անտարկտիդայի տարածքի մի մաս՝ փռված խաղաղօվկիանոսյան հատվածի Հարավային օվկիանոսի ափերին՝ արևելքում գտնվող օֆշորային Ռոսի սառույցի և արևմուտքում Էլսուորթի Երկիր միջև (մոտավորապես 103 և 158 աստիճան արևմտյան երկայնություն)։ Սառույցի հաստությունը միջինը 1000-2000մ է, որոշ տեղերում՝ մինչև 4000մ։ Սառցե ծածկոցի հիմքը հաճախ ընկնում է ծովի մակարդակից ցածր։ Ամենաբարձր կետը Սիդլի լեռն է (4181մ)։ Մերի Բիրդի Երկիրը ողողվում է Ամունդսեն ծովի ջրերով[1][2]։

Մերի Բիրդի Երկիր
Տեսակտարածաշրջան
ՄայրցամաքԱնտարկտիդա
ՎարչատարածքԱնտարկտիկայի համաձայնագրի տարածք
Մակերես1 610 000 կմ²
Աշխարհագրական տեղադրությունԱրևմտյան Անտարկտիդա
Անվանված էMarie Donaldson Ames?
Քարտեզ
Քարտեզ

Երկիրն իր անունը ստացել է 1929 թվականին՝ ի պատիվ Ռիչարդ Բյորդի կնոջ։ Ափի մասերը կոչվում են Ափեր (Սանդերսի Ափ, Ռուբերտի ափ, Հոբսի Ափ, Բաքուտիսի Ափ, Ուոլգրենի Ափ)։

1951 թվականին Անտարկտիկայում Ճապոնիայի տարածքային պահանջների լուծարումից հետո[3] (80 արևմտյան երկայնությունից մինչև 150° արևմուտք երկայնությամբ հատված) Մերի Բիրդի Երկիրը պարզվեց, որ այդ մայրցամաքի միակ «ոչ մեկի երկիրն» է, այսինքն՝ միակը, որ ոչ մի երկրի պաշտոնական պահանջների առարկա չէ։ ԱՄՆ-ն ցանկանում էր դա անել, բայց ժամանակ չուներ մինչև 1959 թվականը, երբ ստորագրվեց Անտարկտիկայի պայմանագիրը՝ անժամկետ սառեցնելով պահանջները ցանկացած հողի նկատմամբ 60° S լայնության վրա[4]։

Մերի Բիրդի Երկրի տարածքում ամենահայտնի հետազոտական կայաններն են ռուսական «Ռուսկայա» կայանը և ամերիկյան «Բյորդ» կայանը։

Ծանոթագրությունն խմբագրել

  1. Земля Мэри Бэрд // Большая советская энциклопедия
  2. Земля Мэри Бэрд // Географическая энциклопедия
  3. Претензии Японии Архивная копия от 30 июля 2014 на Wayback Machine
  4. Антарктида: история официального дележа