Մարկոս Ավրելիոս

Մարկոս Ավրելիոս
Ծնվել է՝	ապրիլի 26, 121
Ծննդավայր	Հռոմ, Հռոմէական Իտալիա, Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է՝	մարտի 17, 180 (58 տարեկան) բնական մահով
Վախճանի վայր	Վինդոբոնա, Վերին Պանոնիա, Հռոմեական կայսրություն
	Սուրբ Հրեշտակի ամրոց
Երկիր	Հին Հռոմ
Տոհմ	Nerva–Antonine dynasty?, Antonines? և Aurelies?
	քաղաքական գործիչ, փիլիսոփա, գրող և միապետ
Հայր	Մարկո Աննիոս Վերոս և Անտոնինոս Պիոս
Մայր	Դոմինիտա Լուսիլա
Երեխաներ	Կոմմոդոս, Marcus Annius Verus Caesar?, Annia Aurelia Galeria Faustina?, Fadilla?, Lucilla?, Annia Cornificia Faustina Minor?, Vibia Aurelia Sabina?, Titus Aurelius Fulvus Antoninus? և Domitia Faustina?
Հավատք	հին հռոմեական կրոն

Մարկոս Ավրելիոս Անտոնինոս (լատին․՝ Marcus Aurelius Antoninus, ապրիլի 26, 121^[1], Հռոմ, Հռոմէական Իտալիա, Հռոմեական կայսրություն - մարտի 17, 180^[2]^[1], Վինդոբոնա, Վերին Պանոնիա, Հռոմեական կայսրություն), Հռոմի կայսր Անտոնինոսների հարստության ներկայացուցիչ, ուշ ստոիկյան դպրոցին պատկանող փիլիսոփա, Էպիկտետոսի հետևորդ, «Խորհրդածություններ» երկի հեղինակ։

Կենսագրություն խմբագրել

Հաջորդել է Անտոնինոս Պիոսին։ 162-166 թթ. հռոմեա-պարթևական պատերազմում հաղթել է պարթևներին, որոնց հետ 166 թ. կնքած պայմանագրով Հռոմեական կայսրությանն է անցել Միջագետքի արևմտյան մասը, Հայաստանը ճանաչվել է անկախ, որտեղ, սակայն, թագավորելու էին Հռոմի դրածոները։

166-180 թթ. պատերազմում պարտության է մատնել գերմանական ցեղերին և սարմատներին։ 172 թ. ճնշել է Եգիպտոսում բռնկված «բուկոլոսների» (հովիվների) ապստամբությունը։

Լինելով ստոիկյան դպրոցի հետևորդ՝ Մարկոս Ավրելիոսը իր «Խորհրդածություններ» (հունարեն վերնագիրը՝ «Ինքն իրեն/Ինքն իր համար» (հուն․՝ Τὰ εἰς ἑαυτόν), հայերեն թարգմանվել է նաև «Գիրք ոսկեղենիկ» անվամբ) փիլիսոփայական աշխատության մեջ (բաղկացած է 12 «գրքերից» կամ գլուխներից) արտահայտել է ինքնակատարելագործման ձգտում, հոռետեսորեն է վերաբերվել քաղաքական կարգի կատարելագործման հնարավորությանը։

Մարկոս Ավրելիոսի «Խորհրդածություններ» աշխատությունը թարգմանվել է հայերեն հին հունարենից Արամ Թոփչյանի և Գոհար Մուրադյանի կողմից և հրատարակվել 2018 թ.^[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Любкер Ф. Antoninus (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 107.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Марк-Аврелий, Антонин (ռուս.) // Военная энциклопедия — СПб.: Иван Дмитриевич Сытин, 1914. — Т. 15. — С. 201.
↑ Rohden P. v. Annius 91 (գերմ.) // Kategorie:RE:Band I,2 — 1894.
↑ Խորհրդածություններ | Մարկուս Ավրելիուս

Գրականություն խմբագրել

Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատ. 7, Երևան, 1981, էջ 324։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարկոս Ավրելիոս» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարկոս Ավրելիոս» հոդվածին։

[_d53ba438d571f9f0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Любкер Ф. Antoninus (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 107.

[_198334a56f3dfe53-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Марк-Аврелий, Антонин (ռուս.) // Военная энциклопедия — СПб.: Иван Дмитриевич Сытин, 1914. — Т. 15. — С. 201.

[_b6da9167ea6a772e-3] Rohden P. v. Annius 91 (գերմ.) // Kategorie:RE:Band I,2 — 1894.

[4] Խորհրդածություններ | Մարկուս Ավրելիուս

[1]

[2]

[3]

[4]

Մարկոս Ավրելիոս

Ծնվել է՝	ապրիլի 26, 121^[1]
Ծննդավայր	Հռոմ, Հռոմէական Իտալիա, Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է՝	մարտի 17, 180^[2]^[1] (58 տարեկան) բնական մահով
Վախճանի վայր	Վինդոբոնա, Վերին Պանոնիա, Հռոմեական կայսրություն
Սուրբ Հրեշտակի ամրոց
Երկիր	Հին Հռոմ
Տոհմ	Nerva–Antonine dynasty?, Antonines? և Aurelies?
քաղաքական գործիչ, փիլիսոփա, գրող և միապետ
Հայր	Մարկո Աննիոս Վերոս^[3] և Անտոնինոս Պիոս
Մայր	Դոմինիտա Լուսիլա
Երեխաներ	Կոմմոդոս, Marcus Annius Verus Caesar?, Annia Aurelia Galeria Faustina?, Fadilla?, Lucilla?, Annia Cornificia Faustina Minor?, Vibia Aurelia Sabina?, Titus Aurelius Fulvus Antoninus? և Domitia Faustina?
Հավատք	հին հռոմեական կրոն