Վիքիպեդիա

Մառլեն Դյումա

հարավաֆրիկացի նկարիչ
(Վերահղված է Մարլեն Դյումաից)

Մառլեն Դյումա (աֆրիկաանս՝  և հոլ.՝ Marlene Dumas, օգոստոսի 3, 1953(1953-08-03)[1][2][3][…], Քեյփթաուն, ՀԱՀ[4][5]), հարավաֆրիկացի արվեստագետ և նկարիչ, որը ներկայումս բնակվում է Նիդերլանդներում[8][9]։

Մառլեն Դյումա
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 3, 1953(1953-08-03)[1][2][3][…] (70 տարեկան)
ԾննդավայրՔեյփթաուն, ՀԱՀ[4][5]
Քաղաքացիություն Նիդերլանդների Թագավորություն և  ՀԱՀ[6]
ԿրթությունՄայքելիս գեղարվեստի դպրոց (1975), De Ateliers և Ամստերդամի համալսարան (1980)
ԵրկերՎերջին ընթրիք և Ում համար է հնչում զանգը
Մասնագիտություննկարչուհի, գծանկարիչ, արվեստագետ, վիզուալ արտիստ, վիմագրող, գծագրող, collagist և կոնցեպտուալ արվեստագետ
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԳեղարվեստի թագավորական ակադեմիա
Կայքmarlenedumas.nl
 Marlene Dumas Վիքիպահեստում

Կյանք և աշխատանք խմբագրել

Դյուման ծնվել է 1953 թվականին Հարավային Աֆրիկայի Քեյփթաունում, մեծացել է Արևմտյան Կապի Կուիլս գետի ափին, որտեղ նրա հայրը խաղողի այգի է ունեցել[10]։ Դյուման մանկության տարիներին ականատես է եղել ապարտհեյդ համակարգին։ Դյուման սկսել է նկարել 1973 թվականին և ցույց տվել իր քաղաքական մտահոգությունները և մտորումները Հարավային Աֆրիկայում աֆրիկաանս ծագումով սպիտակամորթ կնոջ ինքնության վերաբերյալ[11][12]։ 1972-1975 թվականներին Քեյփթաունի համալսարանում ուսանել է արվեստ, այնուհետև Հարլեմի Ateliers 63-ում, որն այժմ գտնվում է Ամստերդամում[13]։ 1979 և 1980 թվականներին Ամստերդամի համալսարանում սովորել է հոգեբանություն[8]։ Ապրում և ստեղծագործում է Նիդերլանդներում և հանդիսանում է երկրի ամենաբեղուն արվեստագետներից մեկը[14]։

Դյուման նկարահանվել է նաև որոշ ֆիլմերում՝ Miss Interpreted (1997), Alice Neel (2007), Kentridge and Dumas in Conversation (2009), The Future is Now! (2011) և Screwed (2017): Մի քանի գրքերում ներառված են նաև Դյումայի նկարազարդումները` Myths and Mortals, Venus and Adonis (Մառլեն Դյումա), 25 Years (Դեյվիդ Զվիրներ), Against the Wall, Sweet Nothings, The Image as Burden, Measuring Your Own Grave, Experiments with Truth: Gandhi and Images of Violence (Մառլեն Դյումա)[15]։

Դյուման հաճախ օգտագործում է իր ընկերների և սիրահարների պոլարոիդ լուսանկարների տեղեկատու նյութերը, մինչդեռ նա հղում է անում նաև ամսագրերին և պոռնոգրաֆիկ նյութերին։ Նա նաև նկարում է երեխաների դիմանկարներ և սիրային տեսարաններ՝ ժամանակակից արվեստի աշխարհի վրա ազդելու համար։ Դյուման ասել է, որ իր գործերն ավելի լավ են գնահատում որպես բնօրինակներ, քանի որ իր փոքր սեռական գործերից շատերը շատ ինտիմ են[16]։ Իր բազմաթիվ նկարներում նա պատկերում է իր ընկերներին, մոդելներին և ականավոր քաղաքական գործիչներին[17]։

Դյումայի աշխատանքները դիմանկարներ են, որոնք ներկայացնում են ոչ թե մարդկանց, այլ հուզական վիճակ, որում կարելի է լինել։ Նրա արվեստը կենտրոնանում է ավելի լուրջ խնդիրների և թեմաների վրա, ինչպիսիք են սեքսուալությունը և ռասան, մեղքն ու անմեղությունը, բռնությունն ու քնքշությունը[18]։

 
Narutowicz. the President, 1922, Մառլեն Դյումա, 2012

Դյումայի ոճը ավելի հին ռոմանտիզմի ավանդույթ է։ Նա օգտագործում է ազատ վրձնահարվածներ՝ երբեմն իր արվեստն աղավաղելով, բայց նաև մեծ մանրամասներ ավելացնելու համար[19]։ Դյուման սիրում է օգտագործել թաց-թաց տեխնիկան, որը համատեղում է ներկի բարակ շերտերը հաստ շերտերի հետ[20]։ Նրա նախընտրած միջոցը կտավի վրա յուղաներկ և թղթի վրա թանաքն է, թեմաները տատանվում են նորածին երեխաներից, մոդելներից, մերկապարուհիներից և ժողովրդական մշակույթի շատ գործիչներից[21]։

Դյումայի Jule-die Vrou (1985) աշխատանքի վաճառքը Դյումային դասակարգել է որպես երեք կենդանի կին արվեստագետներից մեկը, ում ստեղծագործության վաճառքը կազմել է ավելի քան 1 միլիոն դոլար[22]։

Դյուման դասավանդել է Թիլբուրխի Academie voor Beeldende Vorming (ABV)-ում, Էնսխեդեի Academie voor Kunst en Industrie (AKI)-ում, Ամստերդամի Rijksakademie Van Beeldende Kunsten-ում և De Ateliers-ում[23]։

Դյումայի աշխատանքները գտնվում են Ժամանակակից արվեստի թանգարանի[24] և Դորդրեխտսի թանգարանների հավաքածուներում[25]։ Նրա աշխատանքն ընդգրկվել է 2022 թվականին Ֆորտ Ուորթի ժամանակակից արվեստի թանգարանում՝ «Կանայք նկարում են կանանց» ցուցահանդեսում[26]։

Կրթություն խմբագրել

Դյումային շնորհվել է Անտվերպենի համալսարանի պատվավոր կոչում։ Նա նաև ստացել է աստիճաններ Քեյփթաունի համալսարանից, Հարլեմի 63 Սեմինարից և Ամստերդամի համալսարանի հոգեբանության ինստիտուտից[27]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Discogs — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://vocab.getty.edu/page/ulan/500093895
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Կերպարվեստի արխիվ
  6. ↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
  7. ↑ http://www.marlenedumas.nl/biography/
  8. ↑ 8,0 8,1 Johnson, Cecile (2003). «Dumas, Marlene». Oxford Art Online. doi:10.1093/gao/9781884446054.article.T024001. ISBN 978-1-884446-05-4.
  9. ↑ «Marlene Dumas Pushes the Limits of Portraiture». artnet News (ամերիկյան անգլերեն). 2015 թ․ փետրվարի 4. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 1-ին.
  10. ↑ Deborah Solomon (15 June 2008). Figuring Marlene Dumas. The New York Times Magazine. Accessed July 2018.
  11. ↑ Phaidon (2019). Great women artists. Phaidon Press. էջ 127. ISBN 978-0714878775.
  12. ↑ «Marlene Dumas Biography, Life & Quotes». The Art Story. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.
  13. ↑ Kino, Carol (2005 թ․ մարտի 27). «Marlene Dumas's Number Comes Up». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 1-ին.
  14. ↑ «Who is Marlene Dumas?». Tate (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.
  15. ↑ «David Zwirner Books · Marlene Dumas». David Zwirner Books. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.
  16. ↑ Robert Ayers (29 November 2006), Marlene Dumas, ARTINFO, Վերցված է 2008-04-23-ին
  17. ↑ «Marlene Dumas | artnet». artnet.com. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.
  18. ↑ Mary Horlock (1997 թ․ հունիսի 11). «Artist biography; Marlene Dumas». Tate. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 20-ին.
  19. ↑ Kit-Messham-Muir (2015 թ․ փետրվարի 20). «'You start with the image'; Marlene Dumas at the Tate Modern». The Conversation. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 20-ին.
  20. ↑ Michalska, Magda (2018 թ․ փետրվարի 7). «Intimate But Estranging Portraits By Marlene Dumas». DailyArtMagazine.com - Art History Stories (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.
  21. ↑ Tate. «Who is Marlene Dumas?». Tate (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.
  22. ↑ Sarah Thornton (2009 թ․ նոյեմբերի 2). Seven days in the art world. New York. ISBN 9780393337129. OCLC 489232834.
  23. ↑ «Biography of Marlene Dumas» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.
  24. ↑ «Marlene Dumas». The Museum of Modern Art (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 14-ին.
  25. ↑ «Marlene Dumas» (հոլանդերեն). Dordrechts Museum.
  26. ↑ «Women Painting Women». Modern Art Museum of Fort Worth (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 14-ին.
  27. ↑ «Marlene Dumas». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 29-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Selma Klein Essink, Marcel Vos and Jan Debbaut, Miss Interpreted, exhibition catalogue, Van Abbemuseum, Eindhoven, 1992
  • Jonathan Hutchinson, Chlorosis, exhibition catalogue, The Dougles Hyde Gallery, Dublin, 1994
  • Catherine Kinley, Marlene Dumas, exhibition broadsheet, Tate Gallery, London, 1996
  • Gianni Romano, Suspect, Skira, Milan, 2003
  • Cornelia Butler, Marlene Dumas: painter as witness, Museum of Contemporary Art, Los Angeles, 2008
  • Ilaria Bonacossa, Dominic van den Boogerd, Barbara Bloom and Mariuccia Casadio, Marlene Dumas, Phaidon Press, London, 2009
  • Neal Benezra and Olga M. Viso, Distemper: Dissonant Themes in the Art of the 1990s. Hirshhorn Museum, Washington, D.C. 1996

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մառլեն Դյումա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մառլեն_Դյումա&oldid=9264618» էջից