Վիքիպեդիա

Մարի-Գաբրիել Կապե

ֆրանսիացի նկարիչ

Մարի-Գաբրիել Կապե (սեպտեմբերի 6, 1761(1761-09-06)[1][2][3][…], Լիոն, Ֆրանսիայի թագավորություն - նոյեմբերի 1, 1818(1818-11-01)[1][2][3][…], Փարիզ), ֆրանսիացի նեոդասական նկարիչ։ Ծնվել է 1761 թվականի սեպտեմբերի 6-ին Լիոնում։ Կապեն համեստ ծագում է ունեցել, և նրա նախկին ծագումն ու գեղարվեստական կրթությունն անհայտ են, սակայն հայտնի է, որ 1781 թվականին նա Փարիզում դարձել է ֆրանսիացի նկարչուհի Ադելաիդա Լաբիլ-Գիարի աշակերտը։ Նա աչքի է ընկել որպես դիմանկարչուհի, և նրա աշխատանքները ներառել են յուղաներկ, ջրաներկ և մանրանկարներ[5]։

Մարի-Գաբրիել Կապե
ֆր.՝ Marie-Gabrielle Capet
Ծնվել էսեպտեմբերի 6, 1761(1761-09-06)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼիոն, Ֆրանսիայի թագավորություն
Վախճանվել էնոյեմբերի 1, 1818(1818-11-01)[1][2][3][…] (57 տարեկան)
Մահվան վայրՓարիզ
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[4]
Մասնագիտություննկարչուհի
Ոճկլասիցիզմ
Ժանրդիմապատկեր
ՄեկենասներPrincess Marie Adélaïde of France? և Princess Victoire of France?
ՈւսուցիչAdélaïde Labille-Guiard?
 Marie-Gabrielle Capet Վիքիպահեստում

Կյանքը խմբագրել

 
Ադելաիդա Լաբիլ-Գիարի ստուդիայում, Ադելաիդա Լաբիլ-Գիար: Ինքնադիմանկար երկու աշակերտների հետ: Աշակերտներն են` Մարի-Գաբրիել Կապեն և Մարի-Մարգարիտ Կարրո դե Ռոզմոնդը
 
Մարի-Գաբրիել Կապեն Ադելաիդա Լաբիլ-Գիարի կողմից

Մարի-Գաբրիել Կապեն ծնվել է 1761 թվականին Լիոնում[6]։ Պատանեկության տարիներին Կապեն հաճախել է Լիոնում գտնվող հանրային նկարչական դպրոց[7]։ Տասնութերորդ դարում Ֆրանսիայում Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիան պատասխանատու է եղել արվեստագետների պատրաստման և Սալոնում արվեստի գործեր ցուցադրելու համար, որոնք փառաբանել են Բուրբոնների միապետության կողմից քարոզվող հերոսական արժեքները։ Մինչև Ֆրանսիական հեղափոխությունը Փարիզի Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիան պաշտոնական գեղարվեստական պրակտիկայի կենտրոնական հաստատությունն է եղել և կին ուսանողների թիվը սահմանափակել է միանգամից չորսով[8]։ 1781 թվականին քսանամյա Կապեն տեղափոխվել է Փարիզ՝ դառնալու Ադելաիդա Լաբիլ-Գիարի (1749–1803) աշակերտը[7], նեոդասական նկարիչ, որն ընդունվել է ակադեմիա 1783 թվականին[9]։

Կապեն իր վաղ աշխատանքները ցուցադրել է 1781 և 1783 թվականներին Exposition de la jeunesse-ում[7], իսկ ավելի ուշ ցուցադրվել է Սալոնում, երբ այն բացվել է բոլոր նկարիչների համար Ֆրանսիական հեղափոխությունից հետո։ Նրա աշխատանքները ներառել են մանրանկարչություն, յուղաներկ և պաստելներ, որոնք գովաբանվել են իրենց վիրտուոզ գծագրության և գույների օգտագործման համար[10]։ Նրա պաստելային նկարներից շատերը դիմանկարներ են եղել, թեև 1808 թվականին նա ինքնին համարվել է պատմության նկարիչ[11][12][13]։ Նա եղել է մի քանի հաճախորդների թվում՝ թագավորական ընտանիքի մի քանի անդամների և փարիզյան հասարակության այլ անդամների, ինչպիսիք են իրավաբան Պիեռ-Նիկոլա Բերիերը և դրամատուրգ Ժոզեֆ Շենիեն[13]։

Կապեն ու Լաբիլ-Գիարը ոչ միայն պրոֆեսիոնալ հարաբերություններ են վայելել, այլև ընտանիքի մտերիմ ընկերներ են եղել։ Կապեն Լաբիլ-Գիարի մահից հետո տեղափոխվել է Լուվրի իր ուսուցչի մոտ[14][15][16]։ Նույնիսկ այն բանից հետո, երբ 1799 թվականին Լաբիլ-Գիարն ամուսնացել է նկարիչ Ֆրանսուա Վինսենթի հետ, Կապեն շարունակել է ապրել նրանց տանը։ Լաբիլ-Գիարի մահից հետո Կապեն ապրել է իր ամուսնու հետ մինչև նրա մահը (1816 թվական)[17]։

Նրա գործերից առավել հայտնի են տիկին Ադելաիդայի և Վիկտորիայի, տիկին Վինսենթի ստեղծագործությունները՝ շրջապատված իր աշակերտներով՝ Մլե Մարսի և Ժան-Անտուան Հուդոնի կողմից։ Այն ժամանակ ակադեմիան սահմանափակած է եղել կին նկարիչների անդամներին միայն չորս կին անդամներով[18][19][20]։ Մահացել է Փարիզում 1818 թվականին[21]։

Աշխատանքներ խմբագրել

Մարի-Գաբրիել Կապեի աշխատանքը պարունակել է մանրանկարչության դիմանկարների մեծ հավաքածու, որոնց մեծ մասը պահվում է Լուվրում։ Այս հավաքածուի մեջ ներառված են տիկին Մարտին դե Լեսեպսի, տիկին Էլիզաբեթի, Լյուդովիկոս XVI-ի քրոջ և Մադմուզել Մարսի դիմանկարները[22]

 
Տիկին Էլիզաբեթի դիմանկարը ենթադրյալ մանրանկարիչ Մարի-Գաբրիել Կապեի կողմից: 18-րդ դար, գտնվում է Լուվրում։

Թեև Կապեի աշխատանքները քիչ են հայտնի, այնուամենայնիվ նրան են վերագրվել որոշ մանրանկարներ, որոնք ենթադրվում է, որ Էլիզաբեթ-Ֆիլիպին-Մարի-Հելեն դե Ֆրանսի մասին է, որը հաճախ կոչվել է տիկին Էլիզաբեթ։ Տիկին Էլիզաբեթը նկարել նաև Լաբիլ-Գիարի կողմից։ Անստորագրված մանրանկարը, որը ենթադրվել է, որ Տիկին Էլիզաբեթինն է, գտնվում է Լուվրի թանգարանում[17]։ Մանրանկարում պատկերված է մի կին՝ սպիտակ, մուսլինե զգեստով և մուգ թևերով։ Կապեի կողմից ստորագրված այլ մանրանկարների գտնվելու վայրերն անհայտ են[17]`

  •  
    Ֆրանսիայի արքայադուստր Մարի Ադելաիդա
  •  
    «Տիկին Վինսենթի արհեստանոցը», 1808 թվականի նկարչություն, այժմ Մյունխենի Neue Pinakothek-ում։
  •  
    Գաբրիել Մարի Կապե: «Սայմոն Չարլզ Միգեր», 1806 թվական

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Marie Gabrielle Capet (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Marie Gabrielle Capet — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  4. ↑ Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
  5. ↑ «Marie-Gabrielle Capet». collection.nmwa.go.jp.
  6. ↑ For a complete monograph on Capet's life, see Arnauld Doria, Gabrielle Capet, Paris: Les Beaux-Arts, 1934.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Perez, Alexandra Michele. «Under the Shadow of Her Teacher: Marie-Gabrielle Capet in the Studio of Adélaïde Labille-Guiard» (PDF). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  8. ↑ Laura Auricchio, "Self-Promotion in Adélaïde Labille-Guiard's 1785 "Self Portrait with Two Students", The Art Bulletin, Vol. 89, No. 1 (March 2007)
  9. ↑ «Brooklyn Museum: Adélaïde Labille-Guiard». www.brooklynmuseum.org. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  10. ↑ Delia Gaze, "Capet, Gabrielle", Dictionary of Women Artists (1997: Fitzroy Dearborn Publishers)
  11. ↑ Charles Landon "Salon de 1808", Journal des Arts, des Sciences, et de Littérature, no. 170. 10 Frimaire an 10, p. 65.
  12. ↑ (fr)«Marie-Gabrielle Capet». /www.femmespeintres.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 27-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 Heller, Nancy G., Women Artists: An Illustrated History, Abbeville Press, Publishers, New York 1987 978-0-89659-748-8
  14. ↑ Uglow, Jennifer S.; Hendry, Maggy (1999). marie-gabrielle+capet+biography. ISBN 9781555534219. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 21-ին.
  15. ↑ «marie-gabrielle+capet+biography». Վերցված է 2017 թ․ մարտի 21-ին.
  16. ↑ «Women Artists in Nineteenth–Century France». /www.metmuseum.org.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 DE JESÚS, MARY SPRINSON (2008). «Adélaïde Labille-Guiard's Pastel Studies of the Mesdames de France». Metropolitan Museum Journal. 43: 157–172. doi:10.1086/met.43.25699092. ISSN 0077-8958. JSTOR 25699092. S2CID 191391110.
  18. ↑ Golemba, Beverly E. (1992). Lesser-known Women: A Biographical Dictionary. Boulder u.a.: Rienner. էջ 37. ISBN 978-1-55587-301-1.
  19. ↑ «Self–Portrait with Two Pupils». www.metmuseum.org. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 21-ին.
  20. ↑ Zoffany, Johan (1771–1772). «The Royal Academicians». The Royal Collection. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 21-ին.
  21. ↑ «Articles/Capet» (PDF). www.pastellists.com. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 11-ին.
  22. ↑ «Jaconde, Portal of the Collections of the Museums of France». Culture.couv.fr. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 13-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Christophe Marcheteau de Quinçay, Bernd Pappe, Xavier Salmon Marie-Gabrielle Capet (1761—1818): une virtuose de la miniature. — Éditions Snoeck, 2014. — 104 p.
  • Beverly E. Golemba Lesser-known women: a biographical dictionary. — Lynne Rienner Publishers, 1992. — P. 37—38.
  • Bryan, Michael Capet, Marie Gabrielle // Bryan's Dictionary of Painters and Engravers (A–K). — George Bell & Sons, 1886. — P. 228.
  • Ann Sutherland Harris, Linda Nohlin Gabrielle Capet // Women Artists: 1550-1950. — Los Angeles County Museum of Art, 1976. — P. 195—197.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարի-Գաբրիել Կապե» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարի-Գաբրիել_Կապե&oldid=9265320» էջից