Վիքիպեդիա

Մարիա Շիմանովսկայա

Մարիա Շիմանովսկայա (լեհ.՝ Maria Szymanowska, դեկտեմբերի 14, 1789(1789-12-14)[1], Վարշավա, Ռեչ Պոսպոլիտա[2] - հուլիսի 24, 1831(1831-07-24)[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[2][3]), լեհ վիրտուոզ դաշնակահար և կոմպոզիտոր։

Մարիա Շիմանովսկայա
Բնօրինակ անունլեհ.՝ Maria Agata Szymanowska
Ի ծնե անունլեհ.՝ Marianna Agata Wołowska
Ծնվել էդեկտեմբերի 14, 1789(1789-12-14)[1]
Վարշավա, Ռեչ Պոսպոլիտա[2]
Երկիր Լեհաստան
Մահացել էհուլիսի 24, 1831(1831-07-24)[1] (41 տարեկան)
Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[2][3]
ԳերեզմանMitrofanievskoe Cemetery
Ժանրերռոմանտիզմի դարաշրջանի երաժշտություն
Մասնագիտությունդաշնակահարուհի, կոմպոզիտոր, գրական սալոնի տեր և վիրտուոզ
Գործիքներդաշնամուր
 Maria Agata Szymanowska Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Մարիաննա Ագաթա Վոլովսկայան ծնվել է 1789 թվականի դեկտեմբերի 14-ին ֆրանկիստա-լեհական ընտանիքում։ Նրա հայրը՝ Ֆրանցիշեկ Լուկաշա Վոլովսկին (1758-1839), տնատեր էր և գարեջրագործ։ Նրա նախապապը հայտնի մագիդ և ռաբբի ֆրանկիստ Էլիշա Շորն էր[4][5][6][7][8]։ Մարիաննան դաշնամուր նվագել սովորել է Յոզեֆ Էլսների մոտ։ 1810 թվականին իր առաջին համերգներով հանդես է եկել Վարշավայում և Փարիզում։ Նույն տարում ամուսնացել է կալվածատեր-ֆրանկիստ Յոզեֆ Շիմանովսկու հետ (1785-1832)։ Զույգն ունեցել է երեք երեխա՝ երկվորյակներ Ելենան (1811-1861)ու Ռոմուալդը (1811-1839) և դուստրը՝ Ցելինան (1812-1855)[9]։ Սակայն Մարիան երջանիկ չէր, քանի որ ամուսինը հավանություն չէր տալիս նրա երաժշտական գործունեությանը։ 1820 թվականին նրանք բաժանվեցին, և Մարիան իրեն նվիրեց դաշնամուրային ստեղծագործություններին և կամերային երաժշտությանը։ Նա համերգներ է տալիս միայն ընկերների և հյուրերի համար։ Կյանքի այս շրջանին է վերագրվում նրա հայտնի «Vingt Exercises and Preludes» ստեղծագործությունները՝ դաշնամուրի համար և նրա կողմից գրված բազմաթիվ երգեր։

1822 թվականին Վարշավայում ունեցած առաջին համերգներից հետո նա սկսում է շրջագայություններ, որտեղ նրան ուղեկցում են երեք զավակները։ 1823-1827 թվականներին նա շրջում է ողջ Եվրոպայում և համերգներ տալիս Գերմանիայում, Անգլիայում, Ֆրանսիայում, Շվեյցարիայում, Իտալիայում և Ռուսաստանում։ Հավանաբար Մարիա Շիմանովսկայան առաջին դաշնակահարն էր, որն իր ստեղծագործությունները կատարում էր հիշողությամբ։ Բեռլինում և Լոնդոնում նա ելույթ էր ունենում պալատականների համար, իսկ Վայմարում նրա տաղանդը հիացնում է Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեին։ 1828 թվականին նրան հրավիրում են Սանկտ Պետերբուրգ՝ որպես դաշնակահար և ուսուցիչ։ Նրա պետերբուրգյան երաժշտական սրահն են այցելել բազմաթիվ լեհ և ռուս արվեստագետներ և արիստոկրատներ։ Նրա դուստր Ցելինան ամուսնացել է լեհ բանաստեղծ Ադամ Միցկևիչի հետ։ Ավագ դուստրը՝ Ելենան, ամուսնացել է իրավաբան Ֆրանտիշեկ Մալևսկու հետ։ Մարիան մահացել է խոլերայից, 1831 թվականի հուլիսի 25-ին, 41 տարեկան հասակում։

Նա խորը հետք է թողել շատ երկրների մշակույթում։ Գյոթեն նրան անվանել է «երաժշտության դյութիչ աստվածուհի», իսկ Միցկևիչը՝ «հնչյունների թագուհի»։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Шимановская Мария // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Ф. Шимановская (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 3. — С. 1426.
  4. ↑ Бэлза И. Ф. Мария Шимановская / под ред. О. Е. Левашевой. — М.: Издательство Академии Наук СССР, 1956. — 186 с.
  5. ↑ Maria Szymanowska — kobieta Europy
  6. ↑ Potomkowie frankistów (katolickich Żydów)
  7. ↑ Szor Elisza
  8. ↑ Wolowski family
  9. ↑ Marianna Agata Wołowska h. Bawół

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Շիմանովսկայա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարիա_Շիմանովսկայա&oldid=7819557» էջից