Մասնակից:Ihovakimyann/Ավազարկղ3

«Աշխարհի լույսը»[1][2] կամ«Աշխարհի գեղեցկությունը»[3][4][5] (ուրդու՝ عالم آراء , հինդի՝ आलम आरा Alam-Ara) ,առաջին հնչուն կինո Հնդկաստանում[6][7]։Նկարահանվել է 1931 Imperial Movietone ստուդիայում Ардеширом Ирани[en], հիմա կորած[8][9][10]։

Սյուժե խմբագրել

Հեքիաթների երկրի արքան ունի երկու կին՝ Նավբահար և Դիլբահար, բայց ժառանգներ չունի։ Մի օր փողոցային ֆակիրը գուշակում է, որ Նավբահարը երկնքից կօրհնի որդի ծնելու, բայց նա կդիմանա իր տասնութերորդ տարեդարձին միայն այն դեպքում, եթե թագուհին կարողանա թալիսման վզնոց ստանալ ձկից, որը լողում է դեպի պալատական ​​լճակի մակերեսը հենց այդ օրը։

Ինչպես և կանխատեսվում էր, Նավբահարը որդի է ունենում՝ Կամարին։ Դիլբահարը, զայրանալով ամուսնու նվազած ուշադրությունից, բազմիցս, բայց անհաջող, փորձում է գայթակղել թագավորական խորհրդական և հրամանատար Ադիլին, և երբ թագավորը պատահաբար ականատես է լինում դրան, նա հայտնում է , որ հենց նա է փորձել ստիպել նրան։ Զայրացած տիրակալը բանտ է նետում իր հավատարիմ ծառային, իսկ նրա հղի կնոջը՝ Մեհար Նիգարին դուրս վռնդում պալատից։ Աղջիկ ունենալով՝ Մեհարը մահանում է, հասցնելով նրան տալ Ալամ Արա անունը, տալ նրան համեստ շիկարի որսորդն և պատմել, թե ինչ է կատարվել պալատում։ Շիկարին աղջկան մեծացնում է որպես սեփական դուստր։

Ժամանակն անցնում է, երեխաները մեծանում են։ Դիլբահարը, ով ոխ է պահում և գիտի գուշակության մասին, կարողանում է փոխարինել ձկան վրա կախարդական վզնոցը, ինչի արդյունքում Նավբահարը ձկան վզից հանում է կեղծամը, և արքայազնը մեռած ընկնում է։ Սակայն հայրը որոշում է ոչ թե թաղել որդուն, այլ դին թողնել պալատում և փորձել գտնել ֆակիրին՝ հասկանալու, թե ինչ է տեղի ունեցել։ Իր հերթին, մեծահասակ Ալամ Արան իր որդեգրած Շիկարի հորից իմանում է այն անարդարության մասին, որին ենթարկվել է իր հայրը և խոստանում է ազատել նրան:

Թաքնված մնալով պալատի բնակիչներից շատերից՝ «մահացած» Քամարը ամեն գիշեր վերակենդանանում է, երբ Դիլբահարը հանում է ննջասենյակում գողացած վզնոցը և նորից անշարժանում առավոտյան, երբ այն նորից դնում է։ Ամեն գիշեր թաքուն մտնելով թագավորական ամրոց՝ փնտրելով իր հորը, Ալամ Արան պատահաբար հանդիպում է արքայազնին և նրանք սիրահարվում են։ Իր գնչուհի ընկերների օգնությամբ աղջիկը մերկացնում է չար թագուհուն։ Բնօրինակ վզնոցը վերադարձվում է Նավբահար թագավորին և թագուհուն՝ թույլ տալով արքայազնին ամբողջությամբ վերադառնալ կյանք: Ադիլն ազատվում է, իսկ Կամարն ու Ալամ Արան ամուսնանում են ու երջանիկ ապրում միասին[11].

Դերերում խմբագրել

Դերասան Դեր
Զուբայդա Ալամ Արա(նաև ոկալ)
Վիտալ արքայազն Կամար
Եղիազար թագավոր
Գիլլու Թագուհի Դիլբահար (նաև վոկալ)
Պրիտհվիռաջ Կապուր Գեներալ Ադիլ
Վազիր Մուհամեդ Խան ֆակիր (նաև վոկալ)
Պրասադ Լ. Վ.
Ջ․ Սուշիլա
Ջագդիշ Սեթի

Նկարահանող խումբը և նկարահանման առանձնահատկությունները խմբագրել

«Աշխարհի լույսը» հնդիկ կինոռեժիսորների առաջին փորձը չէր՝ ձայն մտցնել ֆիլմերում, սակայն նախորդ բոլոր փորձերը պատկանում էին կարճամետրաժ ֆիլմերի կատեգորիային և իրադարձությունների լրահոսեր էին կամ երաժշտության համադրում նախկինում նկարահանված համր ֆիլմից հայտնի հատվածների վրա։ (օրինակ, պար Սուլոչանի ներկայացմամբ 1926 թվականի «Մադհուրի» ֆիլմից):

Ֆիլմը ստեղծվել է Imperial Films-ի և մի շարք այլ կինոստուդիաների միջև կատաղի մրցակցության պայմաններում, որոնք փորձում էին առաջնահերթություն ձեռք բերել Հնդկաստանի առաջին ձայնային գեղարվեստական ​​ֆիլմի նկարահանման գործում՝ չունենալով կամ չունենալով նախնական փորձ տեխնոլոգիայի և այլ առանձնահատկությունների մեջ:

Արդեշիր Իրանին, ով սիրում էր նոր ապրանքներ, ապավինում էր արտասահմանից ներկրված «Թանար» մեկ ալիք ձայնագրող սարքին: Ֆիլմը հիմնված էր փորձառու դրամատուրգ Ջոզեֆ Դեյվիդ Պենկարի «Փարսի» թատրոնի հեքիաթային պիեսի վրա, ով հանդես էր գալիս որպես «երկխոսող գրող» և երգահան նախագծի համար, իսկ Իրանին ինքն էր ստանձնել այն նկարահանման համար հարմարեցնելու խնդիրը: Կայսերական այլ ռեժիսորներ նույնպես մասնակցեցին արտադրությանը, մասնավորապես՝ Ռուստոմ Բհարուչան, Պեսի Կարանին և Մոտի Գիդվանին, որոնց մասին Իրանին պարտավոր էր հատուկ նշում կատարել տիտղոսներում։ Ֆիլմի երաժշտությունը, որը ներառում էր յոթ երգ և մի շարք պարային համարներ, հեղինակել են Բեհրամ Իրանին և Ֆերոզշահ Միստրին։ Ձայնագրությունն իրականացրել է հրավիրված արտասահմանցի մասնագետ Վիլֆորդ Դեմինգը, սակայն իրականում այս գործընթացին մասնակցել է նաև Իրանին, ով նկարահանումների ժամանակ կատարել է մի ամբողջ շարք պարտականություններ։

Նկարահանումներին ներգրավված էր տարբեր ստուդիաներից հրավիրված լավագույն աստղերի մի ամբողջ համույթ, սակայն նոր մոտեցման դժվարությունները ի հայտ եկան արդեն այս փուլում, քանի որ կատարողներից պահանջվում էր ոչ միայն տիրապետել սովորական բեմական շարժումներին և դեմքի արտահայտություններին, այլև վարժ տիրապետել հինդուստաներենին, ունենալ լավ ձայն և ձայնային ունակություններ, ինչպես նաև դրանք համատեղելու ունակությունը շարժման հետ:Սա միայն ավելի էր խորանում նրանով, որ «Թանար» համակարգում ձայնագրությունը կատարվում էր նկարահանումների հետ միաժամանակ։ Մի շարք արվեստագետներ, այդ թվում՝ տիտղոսային դերը Զուբեյդա Բեգումը և ֆաքիր-գուշակին մարմնավորող Վազիր Մուհամեդ Խանը (ով կատարեց հնդկական կինոյի առաջին երգը), մի քանի անհաջող փորձերից հետո հաղթահարեցին դժվարությունները, հատկապես Պրիտհվիռաջ Կապուրի օգնության շնորհիվ ,ում սցենարիստը հատուկ խնդրել է մենթորություն:Մյուսները, ի վերջո, լքեցին ֆիլմը, և որոշ զոհողությունների համար պետք էր գնալ, մասնավորապես կատարելով արքայազն Կամարի երկրորդ գլխավոր դերը, որը խաղում էր հնդկացի Դուգլաս Ֆերբենքս» Վիթալա Ռագունաթա[en] [12].

Տեխնիկական դժվարությունները ներառում էին նկարահանումների գաղտնիությունը՝ մրցակիցներին լրտեսելուց խուսափելու համար (կանխելով «տեղակայման» օգտագործումը), կայսերական ստուդիայի գտնվելու վայրը երկաթուղու մոտ և ձայնամեկուսացման բացակայությունը։ Արդյունքում, քանի որ զգայուն խոսափողն ընդունում էր բոլոր կողմնակի ձայները, նկարահանումները պետք է կատարվեին հիմնականում ուշ գիշերին, երբ քաղաքի աղմուկը դադարում էր, և գնացքների երթևեկությունը մի քանի ժամով ընդհատվում էր։[4][13] Բացի այդ, խոսափողների ներկայումս ընդունված «կախվելու» բացակայության պատճառով անհրաժեշտ էր հնարքների դիմել դրանց կադրից դուրս կամ դերասանների թիկունքում տեղադրելու համար, ինչը հանգեցրեց հետագայում նշված «գերազանց համաժամացման, բայց անհավասարաչափությանը» ձայնի մակարդակը»[13].

Հանդիսատեսի արձագանքը ֆիլմին, դրա ազդեցությունը և հետագա ճակատագիրը խմբագրել

Ֆիլմի պրեմիերան տեղի ունեցավ Bombay's Majestic կինոթատրոնում 1931 թվականի մարտի 14-ին, անմիջապես առաջացնելով հանդիսատեսի կատաղի բուռն շտապում: Հսկայական բազմությունը օրեր շարունակ պաշարում էր կինոթատրոնները՝ արգելափակելով երթևեկությունը, որպեսզի ոստիկանությունը ստիպված եղավ միջամտել՝ նույնպես դժվարանալով զսպել ամբոխը[13];տոմսերի շահարկումները ծաղկեցին [4],այն հասել է 4-ի տոմսերի վերավաճառքի կետին Աննա 4-5 ռուփիով [14],այսինքն՝ անվանական արժեքից 16-20 անգամ թանկ։ Ֆիլմը տոմսարկղերում տևեց առնվազն 7-8 շաբաթ։ [15][16],այս ընթացքում առատ վճարներ ստանալով[11]։Ֆիլմը, պարզ սյուժեով, որը կրկնօրինակված է խոսակցական հինդուաստաներենով և ներառյալ յոթ (ըստ որոշ աղբյուրների, 10 կամ 12) հեշտ հիշվող երգեր, արագ ժողովրդականություն ձեռք բերեցին հեռուստադիտողների, այդ թվում՝ անգրագետների շրջանում, որոնց հետաքրքրությունը կինոյի նկատմամբ նախկինում խոչընդոտում էր տիտղոսները կարդալու անկարողությունը։ Բացի Հնդկաստանից, ֆիլմը ցուցադրվել է նաև Մյանմայում, Շրի Լանկա և Արևմտյան Ասիայի այլ երկրներ [16]։Ֆիլմը նախապես ներկայացվել է (գովազդային պաստառների վրա) որպես «ամբողջ ելույթ, երգ ու պար»[13]արդեն հնդկական խոսակցական դարաշրջանի հենց սկզբում՝ առաջ մղելով իր այժմ ամենահայտնի ձևաչափը:

Շուտով սկսեցին ցուցադրվել Իրանի մրցակիցների ֆիլմերը։Հնդկաստանի առաջին ձայնային ֆիլմի պրեմիերայից մեկ ամիս էլ չանցած՝ հիմնադրվել է Ջ.Ֆ. Մադանը կինոթատրոնների ցանցը թողարկում է առաջին ձայնային ֆիլմը՝ ռեժիսոր Ամար Չոդարիի կողմից Բենգալերեն Jmai Shashthi, Նիզամի Գյանջևի, որոնք շուտով գերազանցում են «Աշխարհի լույսը» դրամարկղով և հանրաճանաչությամբ: Ընդհանուր առմամբ, հաջորդ տարվա ընթացքում թողարկվել է 27 ձայնային ֆիլմ (22-ը հինդի և ևս հինգը այլ լեզուներով)[4][14]։Դրանցից մի քանիսը, ներառյալ վերոհիշյալ Մադան ֆիլմգեերը, օգտագործեցին ավելի առաջադեմ մոտեցումներ, ներառյալ ձայնագրման ավելի լավ տեխնոլոգիա RCA Photophone և ձայնային կրկնօրինակում; Բացի այդ, տեսնելով առաջին ֆիլմի հաջողությունը, ռեժիսորները ակտիվորեն օգտագործեցին և բազմիցս ամրապնդեցին «երաժշտական ​​ֆիլմի» հաջող գաղափարը. որոշ աղբյուրների համաձայն՝ մինչև 42), իսկ 1932 թվականի Indrasabha J. J. Madan-ում արդեն ներառվել են տարբեր ոճերի 69 կամ նույնիսկ 71 մասեր :Ձայնային ֆիլմերի առատ նկարահանումների հետևանքով համր ֆիլմերը կտրուկ անկում ապրեցին։ Չնայած այն շարունակվեց ևս չորս տարի, չերգված ֆիլմերի արտադրությունը 1932-ի 87-ից ընկավ 39-ի 1933-ին մինչև 7-ը 1934-ին, և ըստ էության դադարեցվեց այնտեղ:[4]

Ֆիլմի ծախսը խմբագրել

2011 թվականին Հնդկաստանում լայնորեն նշվեց հնդկական ձայնային ֆիլմերի դարաշրջանի 80-ամյակը, ինչը նշվեց նույնիսկ Google որոնման տարբերանշանում[17], սակայն նախապատրաստման ընթացքում՝ դեռ 2008 թվականին, պարզվեց, որ ֆիլմի ոչ մի օրինակ չկա։ По попавшей исходно в СМИ версии, фильм погиб в пожаре хранилища Национального киноархива Индии[en] (NFAI) в Пуне в 2003 году[8], однако позже несколько официальных представителей киноархива дали разъяснение, что следы фильма были потеряны уже к моменту основания NFAI в 1964 году, и архив изначально не располагал ни единой копией «Света мира», а в 1967 году, когда велись переговоры с Ардеширом Ирани и его сыном, тот лишь подтвердил, что даже он не обладает информацией о какой-либо сохранившейся копии и может предоставить лишь отдельные фото со съёмочной площадки[9].

См. также խմբագրել

Первые полнометражно-звуковые художественные фильмы разных стран (в порядке выхода в прокат)

Первые звуковые фильмы Индии на языках помимо хиндустани

Примечания խմբագրել

  1. «Фонд Мартина Скорсезе займется реставрацией индийских фильмов». Портал «Синематека». 2010-04-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-06-ին. Վերցված է 2014-09-27-ին.
  2. Сергей Лавинов (2014-03-14). «В Мумбае откроется музей индийского кино». Новые Известия. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-14-ին. Վերցված է 2014-09-27-ին.
  3. А. Х Вафа. «Современная художественная культура в странах Азии и Африки». — М.: Наука, 1986. — 179 с.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Фероз Рангувалла и др. «Кино Индии: Прошлое и настоящее. Панорама индийского кино» / Под ред. М.Л. Салганик, в переводе и с послесловием Р.П. Соболева. — М.: Радуга, 1987. — С. 62—100. — 384 с.
  5. Алексей Клиентов. Пять встреч с музой кино. — Современник, 2001. — С. 153. — 333 с.
  6. В. С. Колодяжная, И. И. Трутко. «История зарубежного кино: 1929—1945 годы». — М.: Искусство, 1970. — С. 367.
  7. Г. Марьямов Кино Индии: проблемы и тенденции // Искусство кино : журнал. — 1971. — № 5. — С. 155.
  8. 8,0 8,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «LostForever» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  9. 9,0 9,1 Amrita Jain (2011-03-17). «Alam Ara long lost, was never with NFAI» (անգլերեն). The Indian Express/IANS. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-07-ին. Վերցված է 2014-09-25-ին. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. «We don't have the archive of many epic films: PK Nair» (անգլերեն). IANS. 2013-04-18. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-08-ին. Վերցված է 2014-09-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. 11,0 11,1 Surendra Miglani (2006-03-26). «Talking Images, 75 Years of Cinema». The Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-17-ին. Վերցված է 2013-03-09-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. Vijay Ranchan. Song from the Dream-Girl // Story of a Bollywood Song. — Abhinav Publications, 2013. — P. 17-18.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 Tilak Rishi. Starts Speaking // Bless You Bollywood! A Tribute to Hindi Cinema on Completing 100 Years. — Frafford Publishing, 2012. — P. 5-7. — 228 p. — ISBN 978-1-4669-3962-2
  14. 14,0 14,1 Deepa Gahlot (2010-03-29). «NOSTALGIA: Alam Ara (1931)» (անգլերեն). Film Impressions. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-06-ին. Վերցված է 2014-09-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. Nonika Singh (2013-05-05). «Hundred, and going strong...». The Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-24-ին. Վերցված է 2013-10-06-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. 16,0 16,1 T. M. Ramachandran 70 years of Indian cinema: (1913 - 1983). — I B D Ltd, 1985. — С. 65-66. — 649 с.
  17. «Alam Ara's 80th Anniversary». Google. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-08-ին. Վերցված է 2014-09-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Литература խմբագրել

Ссылки խմբագրել

Категория:Утерянные фильмы Категория:Чёрно-белые фильмы Индии Категория:Музыкальные фильмы Индии Категория:Фильмы-мелодрамы Индии Категория:Фильмы-сказки Индии Категория:Фильмы на хинди Категория:Фильмы на урду Категория:Фильмы Индии 1931 года