Մաթևոս Ղամազյան

	Մաթևոս Ղամազյան
Կրթություն՝	Institute of Oriental Languages of the Ministry of Foreign Affairs?
Մասնագիտություն՝	դիվանագետ
Ծննդյան օր	մարտի 6, 1812
Ծննդավայր	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանի օր	մայիսի 7, 1893 (81 տարեկան)
Վախճանի վայր	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Թաղված	Սմոլենկայի հայկական գերեզմանոց
Դինաստիա	Սահառունիներ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Պարգևներ	և

Մաթևոս Աբելի Ղամազյան (ռուս.՝ Матвей Авелевич Гамазов, մարտի 6, 1812(1812-03-06)^[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 7, 1893(1893-05-07), Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն^[1]^[3]), հայազգի արևելագետ, թարգմանիչ և դիվանագետ Ռուսական կայսրությունում։

Կենսագրություն

Մաթևոս Ղամազյանը ծնվել է 1812 թվականի մարտի 6-ին Սանկտ Պետերբուրգում։ Սերվում է Սահառունիների հայկական իշխանական տոհմից։ 1825 թվականին ընդունվել է ինժեներական ուսումնարան, 1829 թվականին տեղափոխվել է զինվորական դասարան։ 1831-1835 թվականներին, որպես սպա ծառայել է Կովկասում։ 1832 թվականին մասնակցել է Ալեքսանդր Գրիբոյեդովի «Խելքից պատուհաս» երկի բեմադրությանը, որն առաջին անգամ բեմադրվել է Երևանում, ռուսական բանակի զինվորների կողմից, իսկ պրեմիերային ներկա է եղել նաև Ալեքսանդր Գրիբոյեդովը։ Խաղացել է Ֆամուսովի դերը։ 1835 թվականին թողել է զինվորական ծառայությունը և սկսել ուսումնասիրել արևելագիտություն, սովորել արաբերեն, պարսկերեն, թուրքերեն, հունարեն և այլ լեզուներ։ Տիրապետել է 15 լեզուների։ 1839 թվականին տեղափոխվել է Կոստանդնուպոլիս, որտեղ եղել է ռուսական դեսպանատան թարգմանիչը։ 1842 թվականին Ալեքսանդրիայում նշանակվել է թարգմանիչ։ 1848 թվականին և 1857 թվականին եղել է թուրք-պարսկական սահմանագծի հաստատման հանձնաժողովի քարտուղարը և թարգմանիչը, 1854 թվականին՝ Ռուսաստանի դեսպանը Գիլանում (Պարսկաստան)։ 1856 թվականին հետ է կանչվել Պետերբուրգ և ընդունվել աշխատանքի Արտաքին գործերի նախարարությունում։ 1865 թվականին ընտրվել է Մոսկվայի Լազարյան ինստիտուտի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ։ 1872 թվականին նշանակվել է Ռուսական կայսրության արտաքին գործերի նախարարությանը կից արևելագիտության ամբիոնի վարիչ։ Եղել է դեսպան Իտալիայում և Հունաստանում։

Մահացել է Պետերբուրգում 1893 թվականի մայիսի 7-ին։

Թարգմանություններ

1860-ական թվականներին մասնակցել է հայտնի գրողների երեկոներին, գրական իրադարձություններին։ Ռուսերեն է թարգմանել Պարսկաստանին և Օսմանյան կայսրությանը վերաբերող մի շարք պատմական գրքեր, հոդվածներ, Ֆիրդուսու, Սաադիի, Հաֆեզի, Շեքսպիրի երկերից, գրել է հրապարակախոսական հոդվածներ, կազմել բառարաններ։

Ստորագրել է Մ.Ա.Գ. և Սահառունի Մ.Ա.:

Պարգևներ

Արժանացել է Ռուսական կայսրության Սբ. Ստանիսլավի, Սբ. Աննայի առաջին աստիճանի շքանշանների։

Երկեր

"О Турции и Персии, из записок путешественника" ("Соврем.", 1857 г., №№ 7 и 8)
перевел на русский язык извлечение из сочинения Джевдет-паши "История Турции", под заглавием: "Описание событий в Грузии и Черкесии по отношению к Оттоманской империи от 1192 г. по 1202 г. Жиджры (1775-1784 гг.)" ("Русский Архив", 1888 г., т. I), "Описание путешествия по турецко-персидской границе" Хуртид-Эффенди и "Турецкий документ из эпохи греческого восстания" ("Русский Архив", 1886 г., т. II).
В "Русском Архиве" (1886 г., т. III) напечатал "Драгоман (из записок старого дипломата)". Составил "Военно-технический русско-французско-персидско-турецкий словарь". Новое Время, 1893 г., № 6175
Гамазов М. А. Первые представления комедии "Горе от ума". .1827-1832. -BE, 1875, т. 54, № 7, с. 319-332.

Ծանոթագրություններ

[_8e3ffa8368b5a3d1-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 https://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=4901

[_c46d4e703755de25-2] 2,0 ^2,1 Гамазов, Матвей Авелевич // Русский биографический словарь (ռուս.) / под ред. А. А. Половцов, Н. П. Чулков, Н. Д. Чечулин, В. В. Мусселиус, М. Г. Курдюмов, Ф. А. Витберг, И. А. Кубасов, С. А. Адрианов, Б. Л. Модзалевский, Е. С. Шумигорский — СПб., М.. — Т. 4. — С. 184.

[3] «Մաթևոս Ղամազյանի կենսագրությունը zarkfoundation.com կայքում».

[1]

[3]

[2]