Հորաս Ման

ամերիկացի քաղաքական գործիչ

Հորաս Ման (անգլ.՝ Horace Mann, մայիսի 4, 1796(1796-05-04)[1][2][3], Franklin, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ - օգոստոսի 2, 1859(1859-08-02)[1][2][3], Yellow Springs, Greene County, Օհայո, ԱՄՆ), ամերիկացի մանկավարժ, քաղաքագետ և կրթական բարեփոխիչ։

Հորաս Ման
 
Կուսակցություն՝ Վիգերի կուսակցություն
Կրթություն՝ Բրաունի համալսարան և Litchfield Law School?
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, համալսարանի դասախոս, փաստաբան և գրող
Ծննդյան օր մայիսի 4, 1796(1796-05-04)[1][2][3]
Ծննդավայր Franklin, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Վախճանի օր օգոստոսի 2, 1859(1859-08-02)[1][2][3] (63 տարեկան)
Վախճանի վայր Yellow Springs, Greene County, Օհայո, ԱՄՆ
Թաղված Ռոդ Այլենդ
Քաղաքացիություն  ԱՄՆ
Մայր Rebecca Mann?[4]
Ամուսին Mary Tyler Mann?
Զավակներ Horace Mann Junior?
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Կենսագրություն

խմբագրել

Հորաս Մանը 1827-1833 թվականներին եղել է Մասաչուսեթսի պալատի ներկայացուցիչների անդամ, իսկ 1834-1837 թվականներին ծառայել է Մասաչուսեթսի նահանգի Սենատում։ Մանը 1848 թվականին եղել է Մասաչուսեթս նահանգի կրթական խորհրդի քարտուղարի պաշտոնում[5]։ Այն հիմնադրման օրվանից նա ընտրվել է ԱՄՆ պալատի ներկայացուցիչ։ 1852 թվականի սեպտեմբերին առաջադրվել է Ազատ երկիր կուսակցության կողմից Մասաչուսեթսի նահանգապետի պաշտոնում, բայց նույն օրը ընտրվել է Օհայոյի նորաստեղծ Անտիոք քոլեջի նախագահ[5]։ Գրողը հաստատել է.

  Ընդհանուր կրթությունը հանդիսանում է անկառավարելի երեխաներին կարգապահ, խելամիտ և ողջամիտ երկրի քաղաքացիներ դաստիարակելու լավագույն միջոցը։
- Խորաս Ման
 

: Մանի հանրային դպրոցների մասսայական ստեղծման գաղափարը հավանության է արժանացել արդիականացնողների և հատկապես Վիգերի կուսակցության կողմից, որի անդամն էր նա[6]։ Մանկավարժը ձևակերպել է միջնակարգ կրթության սկզբունքները աշխարհիկ դպրոցներում՝ տարբեր ծագմամբ երեխաների ազատ հասարակության ոգով։ Նահանգների մեծ մասն ընդունել է կրթական համակարգի որոշ տարբերակներ, որոնք ստեղծվել են Մանի կողմից Մասաչուսեթսում։ Ընդունվել է նաև ավագ դպրոցի ծրագիր, որը պատրաստում էր պրոֆեսիոնալ ուսուցիչներ[7]։ Որոշ պատմաբան մանկավարժներ համարվել են ավագ դպրոց ժամանակակից հայեցակարգի հիմնադիր։

Խորաս Մանը մահացել է 1859 թվականի ամռանը՝ որովայնային տիֆից։

Գործեր

խմբագրել
  • 1850 թվական, Բոստոն Horace Mann (1853). «A Few Thoughts for a Young Man: A Lecture, Delivered Before the Boston Mercantile Library ...». Ticknor, Reed and Fields. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  • 1851 թվական, Ստրկություն, Նամակներ և ելույթներ անգլ.՝ Slavery: Letters and Speeches
  • 1853 թվական, Կնոջ լիազորությունները և պարտականությունները անգլ.՝ Powers and Duties of Woman
  • 1861 թվական, Քարոզներ անգլ.՝ Sermons
  • 1869 թվական, Քեմբրիջ Հորացի Մանի կյանքը և ամբողջական գործերը անգլ.՝ Life and Complete Works of Horace Mann
  • 1869 թվական, Mann, Horace (1867). «Thoughts selected from the writings of Horace Mann». Boston : H.B. Fuller. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  • Գործ հանրային դպրոցների համար անգլ.՝ The Case for Public Schools
  • Խորաս ՄանMann, Horace (1867). «Life and Works of Horace Mann» (անգլերեն). Walker, Fuller. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին. իր երկրորդ կնոջ՝ Մերի Փիբոդի Մանի նախաբանով։

Տես նաև

խմբագրել
  • Զախոս Իոաննիս ռուս.՝ Захос, Иоаннис

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Cremin L. A. Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 GeneaStar
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Педагоги и психологи мира (ռուս.) — 2012.
  4. Geni(բազմ․) — 2006.
  5. 5,0 5,1 «Horace Mann». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին. {{cite web}}: Text "Biography & Facts" ignored (օգնություն)
  6. Sugg, Redding S. (1978). «Motherteacher : the feminization of American education». University Press of Virginia. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.
  7. Glenn, Myra C. (1984). «Campaigns against corporal punishment : prisoners, sailors, women, and children in antebellum America». State University of New York Press. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 20-ին.

Աղբյուրներ

խմբագրել
  • Այս հոդվածը պարունակում է տեքստ, որը վերցված է (թարգմանված) Բրիտանական հանրագիտարան (11-րդ հրատարակություն) տասնմեկերորդ հրատարակությունից, որն անցել է հանրային սեփականության։

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հորաս Ման» հոդվածին։