Հեքիաթ ձկնորսի և ձկան մասին (մուլտֆիլմ, 1950)

«Հեքիաթ ձկնորսի և ձկան մասին» (ռուս.՝ « Сказка о рыбаке и рыбке»), խորհրդային նկարված մուլտֆիլմ, որն ստեղծել է ռեժիսոր Միխայիլ Ցեխանովսկին «Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիայում 1950 թվականին։ Ալեքսանդր Պուշկինի համանուն հեքիաթի էկրանավորումն է։

Հեքիաթ ձկնորսի և ձկան մասին
ռուս.՝ Сказка о рыбаке и рыбке
Տեսակկարճամետրաժ մուլտիպլիկացիոն ֆիլմ
Ժանրֆիլմ-հեքիաթ
Հիմնված էՀեքիաթ ձկնորսի և ձկան մասին
ՌեժիսորՄիխայիլ Ցեխանովսկի
ՍցենարիստՄիխայիլ Վոլպին
ՀնչյունավորումՄարիա Բաբանովա, Բորիս Չիրկով, Վլադիմիր Գրիբկով և Անաստասիա Զուևա
Բեմադրող նկարիչՊյոտր Ռեպկին
ԵրաժշտությունՅուրի Լևիտին
ՕպերատորՄիխայիլ Դրույան
Երկիր ԽՍՀՄ
Լեզուռուսերեն
ԸնկերությունՍոյուզմուլտֆիլմ
Տևողություն32 րոպե[1]
Թվական1950

Սյուժե

խմբագրել

Ծերունին իր կնոջ հետ ապրում է ծովի ափին։ Ծերունին ապրուստ է վաստակում ձկնորսությամբ, իսկ կինը մանելով։ Մի օր ծերունին բռնում է ոսկե ձկնիկ, որը կարողանում է խոսել մարդկային լեզվով։ Նա ծերունուն խոստանում է ցանկացած փրկագին և խնդրում բաց թողնել իրեն։ Ծերունին ազատ է թողնում նրան՝ չխնդրելով ոչինչ։

Ծերունին վերադառնում է տուն և կնոջը պատմում տեղի ունեցածի մասին։ Պառավը կշտամբում է նրան, ապա ստիպում վերադառնալ ծովափ, կանչել ոսկե ձկնիկին և նրանից գոնե նոր տաշտակ խնդրել կոտրվածի փոխարեն։ Ծովափին ծերունին կանչում է ձկնիկին և խնդրում տալ նոր տաշտակ։ Ձուկը խոստանում է կատարել նրա ցանկությունը։

Տուն վերադառնալուց հետո ծերունին տեսնում է, որ կինը նոր տաշտակ ունի։ Սակայն կնոջ ցանկությունները գնալով մեծանում են, և նա ամուսնուն ստիպում է նորից ու նորից վերադառնալ ծովափ՝ ոսկե ձկնիկից խնդրելու՝

  • տալ նոր խրճիթ,
  • իրեն դարձնել տոհմական ազնվական,
  • իրեն դարձնել ազատ թագուհի։

Ծովը, որի մոտ գնում էր ծերունին, հետհզհետե փոխվում է ու դառնում փոթորկոտ։ Ծերունու նկատմամբ կնոջ վերաբերմունքը նույնպես փոխվում է. դառնալով ազնվական՝ նա ամուսնուն ուղարկում է ձիանոց, իսկ թագուհի դառնալուց հետո ընդհանրապես վռնդում է նրան։ Վերջում նա հետ է կանչում ամուսնուն և պահանջում, որ ոսկե ձկնիկն իրեն դարձնի ծովերի տիրուհի, իսկ ձուկն էլ ծառայի իրեն։ Ոսկե ձկնիկը չի պատասխանում ծերունու հերթական խնդրանքին, իսկ երբ վերջինս վերադառնում է տուն, տեսնում է, որ կինը նստած է իրենց գետնափոր տան առաջ՝ հին կոտրված տաշտակի մոտ։

Ստեղծողներ

խմբագրել
  • Ռեժիսոր՝ Միխայիլ Ցեխանովսկին
  • Սցենարի հեղինակ՝ Միխայիլ Վոլպին
  • Կոմպոզիտոր՝ Յուրի Լևիտին
  • Դեկորացիաների էսքիզները՝ Տատյանա Մավրինայի
  • Բեմադրող նկարիչ՝ Պյոտր Ռեպկին, Դմիտրի Բերեզովսկի
  • Հետնանկարների էսքիզները՝ Վ. Նեզաևայի
  • Ռեժիսորի օգնական՝ Վերա Ցեխանովսկայա
  • Օպերատոր՝ Միխայիլ Դրույան
  • Հնչյունային օպերատոր՝ Նիկոլայ Պրիլուցկի
  • Մոնտաժող՝ Լիդիա Կյակշտ
  • Օպերատորի օգնականներ՝ Ն. Սոկոլովա, Եկատերինա Ռիզո
  • Տեխնիկական օգնականներ՝ Ն. Օռլովա, Վ. Շիլինա
  • Նկարիչ-մուլտիպլիկատորներ՝
    • Ալեքսանդր Բելյակով
    • ԼԱմիս Բրեդիս
    • Ռենատա Միրենկովա
    • Ելիզավետա Կազանցևա
    • Ֆեոդոր Խիտրուկ
    • Նիկոլայ Ֆեոդորով
    • Տատյանա Տարանովիչ
    • Ռոման Կաչանով
    • Ռոման Դավիդով
  • Ետնանկարների նկարիչներ՝
    • Օլգա Գեմերլինգ
    • Իրինա Սվետլիցա
    • Վերա Վալերիանովա
    • Վերա Ռոջերո
    • Կանստանտին Մալիշև
  • Դերերը հնչյունավորել են՝
    • Բորիս Չիրկով — ծերունի
    • Անաստասիա Զուևա — պառավ
    • Մարիա Բաբանովա — ոսկե ձկնիկ
    • Գեորգի Միլյար — բոյար (տիտրերում նշված չէ)
  • Տեքստը կարդում է՝ Վլադիմիր Գրիբկով
  • Դիրիժոր՝ Ալեքսանդր Գաուկ
  • Ստեղծողների ցանկը կազմված է ըստ մուլտֆիլմի տիտրերի։

Մրցանակներ

խմբագրել
  • 1951 — Կառլովի Վարի VI միջազգային կինոփառատոնի մրցանակ «Լավագույն մուլտֆիլմի համար»[2]։

Վերահնչյունավորում

խմբագրել

2001 թվականին մուլտֆիլմը վերականգնվել է ու նորից հնչյունավորվել «Студия АС» և «Детский сеанс 1» ընկերությունների կողմից։ Նոր տարբերակում ամբողջովին փոխվել է ֆոնոգրաման, վերահնչյունավորմանը մասնակցել են ժամանակակից դերասաններ, տիտրերում փոխվել են հնչյունային ռեժիսորի ու հնչյունավորող դերասանների անունները։ Վերահնչյունավորումը խիստ բացասական է գնահատվել ինչպես հեռուստադիտողների մեծ մասի[3][4], այնպես էլ պրոֆեսիոնալ միության անդամների կողմից[5][6]։ Վերականգնման որակը նույնպես երբեմն քննադատության է ենթարկվել։

Հնչյունավորողներ

խմբագրել
  • Յուլիեն Բալմուսով
  • Ժաննա Բալաշովա – պառավ
  • Իրինա Մալիկովա – ոսկե ձկնիկ
  • Ալեքսանդր Կոտով
  • Վիտալի Օվանեսով
  • Վլադիմիր Կոնկին

Վերաթողարկում

խմբագրել

1980-ական թվականներին մուլտֆիլմը թողարկվել է տեսաերիզներով «ԽՍՀՄ Պետկինոյի վիդեոծրագիր» հավաքածուում։ 1990-ական թվականների սկզբին մուլտֆիլմը թողարկվել է «Крупный план» կինոմիության կողմից «Հեքիաթ մեռած թագուհու և յոթ դյուցազունների մասին» մուլտֆիլմի հետ միասին տեսաերիզներով։ 1990-ական թվականների կեսերին թողարկվել է VHS Studio PRO Video խորհրդային լավագույն մուլտֆիլմերի հավաքածուում և «Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիայի մուլտֆիլմերի հավաքածուում «Союз» ստուդիայի կողմից։ 2000-ական թվականներին մուլտֆիլմը վերականգնվել է և թողարկվել DVD-ով երկու տարբերակով՝ բնօրինակ (մոնո) և վերահնչյունավորված (Dolby Digital)։

Արձագանքներ

խմբագրել

Ինչպես և Մ. Պաշչենկոն, Լենինգրադում վերապրելով շրջափակման ձմռան ծանր ամիսները, Ցեխանովսկին պատերազմի ավարտին տեղափոխվել է Մոսկվա և սկսել աշխատել «Սոյուզմուլտֆիլմ» ստուդիայում, որտեղ 1950 թվականին Պուշկինի ստեղծագործության հիման վրա բեմադրել է ևս մեկ ֆիլմ՝ «Հեքիաթ ձկնորսի և ձկան մասին»։ Ֆիլմի նախաբանի համար ռեժիսորն օգտագործել է պուշկինյան «Ռուսլան և Լյուդմիլա» պոեմի հայտնի հեքիաթային նախաբանը գիտնական կատվի, կախարդական անտառի ու անտառապայի մասնակցությամբ։ Ֆիլմում արտահայտիչ կերպով փոխանցվում է բնության գեղեցկությունը, հնագույն կենցաղի վսեմությունը։ Ֆիլմն ստացել է մրցանակ «Լավագույն մուլտֆիլմի համար» Կառլովի Վարիի միջազգային կինոփառատոնում 1951 թվականին։ Ֆիլմի մասին գովասանքով է խոսել Ժորժ Սադուլն իր «Կինոարվեստի պատմության» մեջ։

— Ս. Ասենին[7]

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Internet Movie Database — 1990.
  2. Сергей Капков Энциклопедия отечественной мультипликации. — М.: Алгоритм, 2006. — 816 с. — 3 000 экз. — ISBN 5-9265-0319-4 . с.700
  3. «Переозвучка наших старых мультфильмов». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  4. «Мы против переозвучки советских мультиков!!!». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  5. Директор «Союзмультфильма» Акоп Гургенович Киракосян отвечает на вопросы читателей «Ленты. Ру»
  6. НЕТ — фальсификации анимационного наследия!
  7. Асенин С. В. «Мир Мультфильма» Пути советской мультипликации. Արխիվացված 2014-02-04 archive.today

Գրականություն

խմբագրել
  • Пушкин А. С. Сказка о рыбаке и рыбке. — АСТ, 2011. — 48 с. — (Союзмультфильм представляет). — ISBN 978-5-271-38306-9

Արտաքին հղումներ

խմբագրել