Հատուկ ֆոբիաներ
Հատուկ ֆոբիաներ, ֆոբիաներ, որոնք սահմանափակված են խստորեն սահմանված առարկաներով, գործողություններով կամ իրավիճակներով։ Այս իրավիճակները կարող են ներառել, օրինակ, որոշակի կենդանիների շրջապատում գտնվելը, ամպրոպը, բարձրությունը, խավարը, ինքնաթիռներով սահմանափակ տարածություններ թռչելը, որոշակի սնունդ ուտելը, ատամնաբույժի կողմից բուժումը, արյունը կամ վնասվածքը, որոշակի հիվանդություններով հիվանդանալու վախը և այլն։ Նման իրավիճակի մեջ ընկնելը առաջացնում է խուճապային գրոհ, ինչպես ագորաֆոբիայի կամ սոցիոֆոբիայի դեպքում։ Այս դեպքերում վնասվածքային գործոնի վտանգ է լինում, այս պատճառով մարդը խուսափում է այն իրավիճակներից, որոնք կարող են հանգեցնել տագնապային վիճակին։
| Հատուկ ֆոբիաներ | |
|---|---|
| Տեսակ | հիվանդության կարգ |
| Բժշկական մասնագիտություն | հոգեբուժություն, հոգեբանություն և հոգեթերապիա |
| ՀՄԴ-9 | 300.29 |
Հատուկ ֆոբիաները սովորաբար սկսվում են մանկությունից կամ երիտասարդ տարիքում, և եթե չբուժվեն, կարող են պահպանվել տասնամյակներ։
Ախտորոշում խմբագրել
Ախտորոշման համար պետք է բավարարել հետևյալ չափանիշներին.
- հոգեբանական կամ վեգետատիվ ախտանիշները պետք է լինեն տագնապի առաջնային դրսևորումներ, այլ ոչ թե երկրորդական այլ ախտանիշների նկատմամբ, ինչպիսին են զառանցանքը, կպչուն մտքերը,
- տագնապը պետք է սահմանափակվի հատուկ ֆոբիկ առարկայով կամ իրավիճակով,
- հնարավորության դեպքում խուսափել ֆոբիկ իրավիճակից,
- հաճախ՝ հիվանդի ըմբռնումը իր վախի անտրամաբանականության մասին։
Բուժում խմբագրել
Ապացուցված է հատուկ ֆոբիաների բուժման այնպիսի մեթոդների արդյունավետությունը, ինչպիսիք են ճանաչողական հոգեթերապիան, էքսպոզիցիան, ռելաքսացիան։ Էքսպոզիցիան կարող է կիրառվել ինչպես ճանաչողական հոգեթերապիայի տեխնիկաների հետ համատեղ, այնպես էլ առանց դրանց[1]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Kaczkurkin A. N., Foa E. B. Cognitive-behavioral therapy for anxiety disorders: an update on the empirical evidence. (англ.) // Dialogues In Clinical Neuroscience. — 2015. — September (vol. 17, no. 3). — P. 337—346. — PMID 26487814.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «F40.2 Հատուկ (մեկուսացված) ֆոբիաներ». Կլինիկական նկարագրություններ և ախտորոշիչ ուղեցույցներ. Ազգային հոգեբանական հանրագիտարան. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 4-ին.
{{cite web}}: External link in|publisher=