Արևմտյան Սահարա (իսպաներեն՝ Sahara Occidental) երկիր և շրջան է Հյուսիսարևմտյան Աֆրիկայում։ Արևմուտքում ողողվում է Ատլանտյան օվկիանոսով, հյուսիսում սահմանակից է Մարոկկոյին և Ալժիրին, արևելքում և հարավում՝ Մավրիտանիային։ Իսպանական տիրույթ է («անդրծովյան նահանգ»)։ Կառավարում է Իսպանիայի կառավարության նշանակած գեներալ նահանգապետը։ 1967 թվականից, խորհրդակցական պարտականություններով, գոյություն ունի տեղական կառավարչություն, այսպես կոչված Գլխավոր ասամբլեա։ Տարածությունը 266 հզ․ կմ² է։ Բաղկացած է երկու մասից՝ Հարավային զոնայից (Ռիո-դե-Օրո, 184 հզ․ կմ²) և Հյուսիսային զոնայից (Աեգիետ-Էլ-Համրա, 82 հզ․ կմ²)։ Բնակչությունը 54, 0 հզ․ է (1970), վարչական կենտրոնը՝ Էլ-Այուն։ Մակերևույթը հարթավայրային է, արևմուտքում՝ տափարակ, արևելքում՝ բլրապատ (Մավրիտանական Ադրարա սարավանդ, 300-350 մ)։ Առավելագույն բարձրությունները (500-700 մ) գտնվում են հյուսիս-արևելքում, Ատլասի լեռների մոտ։ Մերձափնյա դաշտավայրը բնութագրվում է դյունային ռելիեֆով։ Արևմտյան Սահարան հարուստ է ֆոսֆորիտներով (Սեգիետ-Էլ-Համրա)։ Տերիտորիայի մեծ մասում կլիման արևադարձային է, անապատային։ Ամսական միջին ջերմաստիճանները տատանվում են 17-20° С-ից մինչև 25-30°С։ Ատլանտյան օվկիանոսի և Կանարյան սառը հոսանքի ազդեցությունների շնորհիվ մերձափնյա դաշտավայրի կլիման համեմատաբար մեղմ է։ Տարեկան տեղումները 50-200 մմ է։ Անձրևները սակավ են (լինում են հոկտեմբեր-նոյեմբերին և մարտ-մայիսին)։ Մշտահոս գետեր չկան, միայն Համրան է, որ իր ջրերը տանում է մինչև օվկիանոս։ Գորշ, կարմրագորշ և դեղնագորշ հողերի վրա տիրապետող են չորասեր թփուտներն ու խոտերը։ Հազվադեպ օազիսներում հանդիպում են արմավենիներ։ Կենդանական աշխարհին բնորոշ են սողուններն ու մանր կրծողները։ Մերձափնյա ջրերը հարուստ են ձկներով։
Հիմնական բնակիչներն արաբներն են, որոնք այստեղ կոչվում են մավրեր։ Խոսում են արաբերենի տեղական բարբառով։ Տիրապետող կրոնը մահմեդականությունն է, հիմնական զբաղմունքը՝ քոչվորական անասնապահությունը։ Շատերն ամեն տարի մի քանի ամիս անց են կացնում հարևան երկրներում։ Եվրոպական բնակչության գերակշռող մասը իսպանացիներ են (մոտ 9 հզ․), բնակվում են քաղաքատիպ վայրերում, որոնցից առավել նշանավոր են Էլ-Այունը (18, 2 հզ․ բն․, 1970) և Վիլիա Սիսներոսը (6.1 հզ․ բնակիչ)։ Իսպանացիները մուտք են գործել Արևմտյան Սահարա XV դ․ վերջին և XVI դ․ սկզբին։ Դուրս մղելով պորտուգալացիներին և պայքարելով ֆրանսիացիների դեմ՝ իսպանացիները XX դ․ սկզբին գրավեցին Արևմտյան Սահարան։ Մինչև XX դ․ 70-ական թթ․ երկրում տիրապետում էին քոչվորական անասնապահության վրա հիմնված սպառողական տնտեսության հետամնաց ձևերը։ Բուծում են ուղտ, այծ և ոչխար։ Օազիսներում մշակում են փյունիկյան արմավենի, գարի և կորեկ։ Զբաղվում են ձկնորսությամբ, խեցգետինների, ջրիմուռների և սպունգների հավաքով։ Տնտեսության կառուցվածքում մեծ փոփոխություն է մտցնում ֆոսֆորիտների խոշոր հանքավայրի յուրացումը Բու-Կրաա շրջանում։ Հանքավայրը շահագործում է իսպանական «Ֆոս-ֆատոս Բու-Կրաա» պետական ընկերությունը՝ ԱՄՆ-ի և ԳՖՀ-ի ընկերությունների մասնակցությամբ։ Ֆոսֆորիտի հանքանյութը արդյունահանելու և փոխադրելուհամար Էլ-Այունի մոտ կառուցվում է (1972) նավահանգիստ և 100 կմ երկարության ժապավենաձև փոխադրիչ։ Արդյունահանվում է նաև կերակրի աղ։ Գրունտային ճանապարհների երկարությունը 5, 2 հզ․ կմ է։ Արևմտյան Սահարայի արտաքին առևտուրը, որը Իսպանիայի մենաշնորհն է, աննշան է։ Արտահանում է անասուն, մորթի, բուրդ և կերակրի աղ։ Ներմուծում է սննդամթերք, նավթամթերք և արդյունաբերական ապրանքներ։ Դրամական միավորը իսպանական պեսետան է։ 58, 02 իսպանական պեսետան հավասար է ԱՄՆ-ի մեկ դոլարին (հունվար, 1973)։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 43)։
.svg){kind=small}
Իսպանական կայսրություն, United Nations list of non-self-governing territories, .svg){kind=small}
Spanish West Africa և Spanish Sahara
