Հակոբ Բ Նալյան

Հակոբ Բ Նալյան 1706, Տևրիկ - հուլիսի 19, 1764(1764-07-19), Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն), 18-րդ դարի հայ լուսավորական-հոգևորական, 1741–48, 1762–64 թթ. գլխավորել է Պոլսո Հայոց պատրիարքարանը։ Նալյանի ապրած ժամանակահատվածում պոլսահայության մեջ բազմաթիվ վեճեր էին տեղի ունենում հայ և կաթոլիկ եկեղեցիների միջև, որոնք առիթ ու պատճառ էին դառնում կաթոլիկ հայերին հալածելու համար։

Հակոբ Բ Նալյան
Ծնվել է	1706
Ծննդավայր	Տևրիկ
Մահացել է	հուլիսի 19, 1764(1764-07-19)
Մահվան վայր	Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն
Կրոն	ուղղափառություն
Մասնագիտություն	քահանա

Կենսագրություն

Հակոբ Նալյանը ծնվել է Ակնա, հետագայում Զիմարրա (Զմմառ) գյուղաքաղաքում, որը գտնվում է Տիվրիկից դեպի հյուսիս արևելք ընկած Եփրատ գետի աջ ափին։ Ծննդավայրի հին անվան հետ է կապված այն փաստը, որ Նալյանը աղբյուրների մեջ հիշատակվում է նաև որպես «Ակնեցի»։ Ծննդյան թվականի մասին կան երկու տարբերակներ։ Համաձայն Սարգիս դպիր Սարրաֆ-Հովհաննիսյանի՝ Նալյանը ծնվել է 1701 թվականին, իսկ Մաշտոցյան Մատենադարանի թիվ 4575 ձեռագրի /թ.12 բ./՝ 1706 թվականին։ Նալյանի հայրն է եղել Պողոս Նալօղլին, իսկ մայրը՝ Թամամը։ Նալյանը մինչև 14 տարեկանը մնացել է իր ծննդյավայրում, իսկ այնուհետև եկել Պոլիս և իր ուշիմության պատճառով ընդունվել Կոլոտ պատրիարքի կողմից հիմնած Սկյուտարի դպրատունը։

Ձեռնադրություն և հոգևորական կյանք

Նալյանի աբեղա ձեռնադրության թվականը հայտնի չէ, իսկ վարդապետության թվականը հայտնի է շնորհիվ կենսագիր Աբրահամ Այվազյանի՝, 1728 թվական։ Նալյանն իբրև եպիսկոպոս առաջին անգամ հիշատակվում է 1730 թվականին։ Չորս տարի անց, Կոլոտ պատրիարքի կողմից Նալյանն ուղևորվում է Երուսաղեմ, որպեսզի օգնի Շղթայակակիր պատրիարքին, ով դժվարությամբ էր կարողանում հաղթահարել Երուսաղեմի Հաննա արքեպիսկոպոսի մահվան վիշտը։ Այս կապակցությամբ Նալյանին շնորհիվում է վարդապետության ծայրագույն աստիճանը՝ «Աստվածաբան» կոչումը։

Պոլսո Պատրիարք

1741 թվականին, երբ մահանում է Հովհաննես Կոլոտ պատրիարքը, համաձայն վերջինիս կտակի, Նալյանը գլխավորում է Պոլսո հայոց պատրիարքությունը։ Դառնալով պատրիարք՝ Նալյանը գահակալում է մինչև 1749 թվականը։ Գահակալման ընդհատման պատճառ է դառնում 1749 թվականի մարտի 26-ին տեղի ունեցած իրադարձությունները, երբ Երուսաղեմի միաբան Պրոխորոն վրդ. Սիլիստրեցին կամ Ռուսճուքցին մի քանի հայ իշխանների համաձայնությամբ, ինչպես նաև արքունի սպասավորների հովանավորությամբ մայր եկեղեցի է գալիս, որպես պատրիարք և բռնությամբ պարտադրում հեռանալ Նալյանին։ Երկրորդ անգամ Կ. Պոլսի պատրիարք Նալյանն ընտրվել է 1762 թվականին ու գահակալել միայն երկու տարի՝ 1764 թվականը։ Երկրորդ պատրիարքության կարճ ժամանակահատվածը պատճառաբանվում է Նալյանի հիվանդությամբ։ 1764 թվականին գումարված եկեղեցական ժողովում, Հակոբ Նալյանն ինքնակամ հրաժարվում է պատրիարքության աթոռից։ Նալյանը մահանում է 1764 թվականի հուլիսի 19-ին և թաղվում Պոլսո Պերա (Բերա) թաղամասի գերեզմանատանը, Հակոբ Դ Ջուղայեցու գերեզմանի հարևանությամբ։