Կապիտանի աղջիկը
Կապիտանի աղջիկը (ռուս.՝ Капитанская дочка), Ալեքսանդր Պուշկինի պատմական վեպը[1] (կամ վեպ), որի իրադարձությունները տեղի են ունենում Եմելյան Պուգաչովի ապստամբության ժամանակ։ Առաջին անգամ հրատարակվել է «Սովրեմեննիկ» ամսագրի 4-րդ գրքում՝ առանց հեղինակի անվան։ Վաճառքի է դուրս բերվել 1836 թվականին[2]։
Կապիտանի աղջիկը ռուս.՝ Капитанская дочка | |
|---|---|
 | |
| Հեղինակ | Ալեքսանդր Պուշկին |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | պատմական գեղարվեստական գրականություն |
| Թեմա | Եմելյան Պուգաչովի ապստամբություն |
| Կազմված է | The Sergeant of the Guards?, The Captain's Daughter/Chapter II?, The Captain's Daughter/Chapter III?, The Captain's Daughter/Chapter IV?, The Captain's Daughter/Chapter V?, The Captain's Daughter/Chapter VI?, The Captain's Daughter/Chapter VII?, The Captain's Daughter/Chapter VIII?, The Captain's Daughter/Chapter IX?, The Captain's Daughter/Chapter X?, The Captain's Daughter/Chapter XI?, The Captain's Daughter/Chapter XII?, The Captain's Daughter/Chapter XIII?, The Captain's Daughter/Chapter XIV? և Q98683283? |
| Բնօրինակ լեզու | ռուսերեն |
| Կերպար(ներ) | Maria Mironova?, Alexey Shvabrin?, Q105196699?, Pyotr Grinyov?, Եմելյան Պուգաչով և Q98684531? |
| Նկարագրում է | Ռուսական կայսրություն և Օրենբուրգի մարզ |
| Երկիր |  Ռուսական կայսրություն |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1836 |
 The Captain's Daughter Վիքիպահեստում | |
Սյուժե
խմբագրելԿալվածատեր Պյոտր Անդրեևիչ Գրինյովը պատմական վեպում ներկայացնում է իր արկածներով լեցուն երիտասարդությունը։ Մանկությունը անցկացրել է հայրական տանը սիբիրյան մի գյուղում։ Հայրը՝ որպես խիստ մարդ, մինչև նրա 17 տարեկան դառնալը որոշում է նրան ուղարկել բանակ ծառայության ասելով՝ հերիք է վազի աղջիկների հետևից կամ բարձրանա աղավնատները։ Ճակատագրի կամոք ծառայության ճանապարհին երիտասարդ սպան հանդիպում է Եմելյան Պուգաչովին, որը այդ ժամանակ փախուստի մեջ գտնվող անհայտ կազակ էր։ Փոթորկի ժամանակ նա համաձայնվում է ուղեկցել Գրինյովին իր ծեր ծառայի՝ Սավելյիչի հետ պանդոկ։ Ի նշան երախտագիտության` Պյոտրը տալիս է նրան իր նապաստակի վերարկուն[3]։ Հասնելով ծառայության վայր՝ Բելոգորսկի ամրոց, Պյոտրը սիրահարվում է ամրոցի պարետի դստերը` Մաշա Միրոնովային։ Գրինյովի ընկերը՝ սպա Շվաբրինը, անտարբեր չէր կապիտանի աղջկա նկատմամբ և Պյոտրին մենամարտի է կանչում, որի արդյունքում Գրինյովը վիրավորվում է։ Մենամարտի մասին իմանում է Պյոտրի հայրը, որը հրաժարվում է օրհնել նրանց ամուսնությունը։ Այդ նույն ժամանակահատվածում զարգանում է ռուսական անողոք ու անիմաստ ապստամբությունը։ Պուգաչովն իր զորքի հետ հարձակվում և գրավում է օրենբուրգյան տափաստանները։ Ազնվականներին գլխատում է, իսկ կազակներին կոչ է անում միանալ իր զորքին։ Մաշայի ծնողները մահանում են ապստամբների ձեռքով։ Շվաբրինը երդվում է Պուգաչովին, իսկ Գրինյովը հրաժարվում է միանալ։ Այստեղ նա ճանաչում է այն մարդուն, որն իրեն օգնել էր ձմռանը և կյանք նվիրել։ Գրինյովը գնում է Օրենբուրգ և պատերազմում Պուգաչովի դեմ, սակայն հանկարծ ստանում է նամակ Մաշայից, որը մնացել էր Բելագորսկի ամրոցում հիվանդության պատճառով։ Նամակից նա իմանում է, որ Շվաբրինը ցանկանում է բռնությամբ ամուսնանալ նրա հետ։ Գրինյովն առանց թույլտվության թողնում է ծառայությունը, գնում ամրոց և Պուգաչովի օգնությամբ փրկում Մաշային։ Ավելի ուշ նրան կառավարական զորքերը ձերբակալում են։ Մինչ Գրինյովը նստած էր բանտում, Մաշան գնում է Ցարսկոյե Սելո՝ Եկատերինա II մոտ, խնդրում նրա ներողամտությունը՝ ասելով, որ նրան ստել են։ Գրինյովին ազատ են արձակում, և նա ուղևորվում է հայրական տուն։ Ավելի ուշ երիտասարդներն ամուսնանում են[4]։
Գրքի մշակում
խմբագրել«Կապիտանի աղջիկը» այն երկու ստեղծագործություններից է, որոնցով 1830-ական թվականներին ռուս գրողներն անդրադարձել են Վալտեր Սկոտի թարգմանված վեպերին[5]։ Պուշկինը դեռ 1820-ական թվականներին որոշել էր գրել պատմական վեպ։ Առաջինը պատմական վեպերից ռուսերեն թեմայով լույս է տեսել Միխայիլ Զագոսկինի «Յուրի Միլոսլավսկի» (1829) ստեղծագործությունը։ Գրինյովի հանդիպումը ուղեկցողի հետ, ըստ պուշկինագետների, համընկնում է Զագոսկինի վեպի հետ[6][7]։ Վեպի գաղափարը պուգաչովյան դարաշրջանից Պուշկինի մոտ առաջացել է «Պուգաչովի ապստամբության պատմությունը» գրելու ժամանակ։ Իր աշխատանքի նյութերի որոնման համար Պուշկինը գնաց Հարավային Ուրալ, որտեղ զրուցեց 1770-ական թվականների սարսափելի իրադարձությունների ականատեսների հետ։
|
«Կապիտանի աղջիկը» գրվել է Պուգաչովյան գործերի ընթացքում, բայց նրա մեջ ավելի շատ պատմություն կա քան «Եմելյան Պուգաչովի ապստամբության» մեջ, որը երկար բացատրական ծանոթություն է վեպի հետ։ - Վասիլի Կլյուչևսկի[8]
|
|
1832 թվականի ամռանը Պուշկինը միտք ուներ վեպի գլխավոր հերոս դարձնել սպա Միխայիլ Շվանվիչին (1749-1802), ով անցել էր Պուգաչովի կողմը` միավորելով նրան հոր հետ, որը վտարվել էր Ալեքսեյ Օրլովի հետ ծեծկռտուքի արդյունքում։ Հնարավոր է, այս գաղափարը տեղ է գտել «Դուբրովսկի» վեպում, որի գործողությունը տեղափոխվել է ժամանակակից դարաշրջան[9]։
Գործող անձինք
խմբագրել- Պյոտր Անդրեևիչ Գրինյով
- Եմելյան Պուգաչով
- Ալեքսեյ Իվանովիչ Շվաբրին
- Մարիա Իվանովա Միրոնովա
- Արխիպ Սավելիչ
- Իվան Կուզմին Միրոնով
- Վասիլիսա Եգորովա Միրոնովա
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Капитанская дочка», по характеристике Д. Мирского, — «единственный полновесный и законченный роман Пушкина, опубликованный при жизни».
- ↑ "Капитанская дочка" в критике и литературоведении // Пушкин А. С. Капитанская дочка. — Л.: Наука. Ленингр. отд-ние, 1984. — С. 233—280
- ↑ Описание степного бурана отчасти позаимствовано Пушкиным из одноимённого очерка С. Аксакова.
- ↑ Налицо сюжетная рифма: подобно тому, как главный герой не узнал в вожатом грозного Пугачёва, его подруга не узнала в мирной старушке грозную императрицу. Вместо неумолимой логики правосудия судьбы героев к гармонии приводит очередное чудо монаршей милости.
- ↑ Мирский Д. С. История русской литературы с древнейших времен до 1925 года / Пер. с англ. Р. Зерновой. — London: Overseas Publications Interchange Ltd, 1992. — С. 186—191.
- ↑ Петрунина Н. Н. Пушкин и Загоскин. («Капитанская дочка» и «Юрий Милославский»). — «Русская литература», 1972, № 4, с. 110—120.
- ↑ Гиллельсон М. И., Мушина И. Б. Повесть А. С. Пушкина «Капитанская дочка»: Комментарий. Пособие для учителя. — Л.: Просвещение, 1977.
- ↑ Речь, произнесенная в торжественном собрании Московского университета 6 июня 1880 г., в день открытия памятника Пушкину. — Рус. мысль, 1880, № 6, с. 20—2
- ↑ Петрунина Н. Н., Фридлендер Г. М. Над страницами Пушкина. Л., 1974, с. 73—123
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կապիտանի աղջիկը» հոդվածին։ |