Վիքիպեդիա

Իրազեկ քաղաքացիների միավորում

հասարակական կազմակերպություն

Իրազեկ քաղաքացիների միավորումը (ԻՔՄ), Հայաստանում գործող հասարակական կազմակերպություն, հիմնադրվել է 2014 թվականին Դանիել Իոաննիսյանի, Տաթևիկ Քերոբյանի և Կարեն Վարդանյանի կողմից։ Այն գործունեություն է ծավալում Հայաստանում հանրության իրազեկվածության մակարդակի բարձրացման, ապատեղեկատվության դեմ պայքարի, բարեփոխումների առաջմղման և ընտրական գործընթացների մշտադիտարկման ու բարելավման ոլորտներում։ Կազմակերպում է հանրային իրազեկման արշավներ, քննարկումներ, ճանաչողական միջոցառումներ, դասընթացներ և սեմինարներ[2]։

Իրազեկ քաղաքացիների միավորում
ՏեսակՀասարակական կազմակերպություն
ԵրկիրՀայաստան
ՀապավումԻՔՄ
Հիմնադրված2014
Գլխադասային գրասենյակԵրևան, Հայաստան
ՀիմնադիրԴանիել Իոաննիսյան
Պարգևներ
Կայքuic.am

Գործունեություն խմբագրել

«Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ-ի գործունեության ուղղություններն են[3]

Առցանց հարթակներ խմբագրել

Վերոնշյալ գործունեությունն իրականացնելու համար ԻՔՄ-ն գործածում է իր պաշտոնական կայքէջն ու սեփական առցանց հարթակները[3]։

  • UIC.am-ի հրապարակումները հիմնականում վերաբերում են Հայաստանի արտաքին քաղաքականությանն ու դրան առնչվող հարցերին, Եվրասիական տնտեսական միությանը, ռազմական համագործակցությանը, ժողովրդավարական արժեքներին ու մարդու իրավունքներին, տնտեսությանը, ընտրություններին և այլն[3]։
  • FIP.am-ը («Փաստերի ստուգման հարթակ») Հայաստանում փաստերի ստուգմամբ զբաղվող առաջին մասնագիտացված լրատվամիջոցն է։ Կայքի գործունեության հիմնական նպատակն է բացահայտել պաշտոնյաների, պաշտոնական և հանրային մարմինների ու լրատվամիջոցների կողմից հրապարակված, իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկությունները[4]։
  • Umdimel.am կայքում ներկայացված են տարբեր իրավիճակներում հայտնված քաղաքացիների համար նախատեսված խորհուրդներ։ Կայքում կան ավելի քան 110 թեմատիկ հարցադրումներ և պատասխաններ, որոնք ընդգրկում են իրականացվելիք քայլերի հերթականությունն ու անհրաժեշտ փաստաթղթերի օրինակները[5]։
  • «Վոչդոգ (անգլ․՝ Watchdog) հետաքննական լրագրության խթանումը Հայաստանում» ծրագիրը վիդեոդասընթացների նախագիծ է, որը լրագրողներին, ուսանողներին և շահագրգիռ քաղաքացիներին առաջարկում է ինտերակտիվ դասընթացների միջոցով զարգացնել հմտությունները հետաքննության և փաստերի ստուգման ոլորտներում[6]։
  • Արտաքին քաղաքականության քարտեզը (անգլ․՝ Foreign Policy Map) ներկայացնում է Հայաստանի արտաքին քաղաքական հարաբերությունները։ Ինտերակտիվ քարտեզում ամեն երկրի համար ներկայացված են տվյալներ Հայաստանի հետ այդ երկրի հարաբերությունների վերաբերյալ[7]։
  • Reforms.am կայքում հանրամատչելի կերպով ներկայացված են տարբեր ոլորտների բարեփոխումների վերաբերյալ տեղեկություններ[8]։
  • 44-օրյա պատերազմի քաղաքական քրոնիկոնը հրապարակում է, որում ամփոփած են ղարաբաղյան հակամարտության նոր փուլի վերաբերյալ համաշխարհային հանրության հայտարարությունները և գնահատականները[9]։

ԻՔՄ-ի գործունեության կարևոր բաղադրիչներից է լրագրողների հմտությունների զարգացումն ու մեդիագրագիտության խթանումը։ Կազմակերպությունը զբաղվում է լրագրողների ուսուցմամբ և կազմակերպում «Արտաքին քաղաքականություն և լուսաբանում» թեմայով սեմինար-կոնֆերանսներ, որոնց ընթացքում «Off the Record» ֆորմատով ելույթ են ունենում և մասնակիցների հարցերին պատասխանում Հայաստանում տարբեր երկրների արտակարգ և լիազոր դեսպաններ, ինչպես նաև բարձրաստիճան պաշտոնյաներ և պետական կառույցների ու հասարակական սեկտորի այլ ներկայացուցիչներ[10]։ ԻՔՄ-ն նաև կազմակերպում է փաստերի ստուգման լրագրության և մեդիագրագիտության դասընթացներ, որտեղ դասախոսությամբ հանդես են գալիս մեդիա ոլորտի առաջատար մասնագետներ Հայաստանից և արտերկրից։

Մասնակցություն բարեփոխումներին խմբագրել

2019 թ․-ին «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ-ն ներառվել է հակակոռուպցիոն քաղաքականության խորհրդի կազմում[11]։ Կազմակերպությունը հակակոռուպցիոն կոմիտեի ղեկավարի, քննիչների և օպեր-լիազորների ընդունելության հանձնաժողովում ներգրավված միակ ՀԿ-ն էր[12]։ 2020 թ․-ին Հայաստանի վարչապետի որոշմամբ Դանիել Իոաննիսյանը, որպես ԻՔՄ ներկայացուցիչ, ներգրավվել է ոստիկանության բարեփոխումների համակարգող խորհրդում[13]։ Իոաննիսյանը նաև պարեկային ծառայության ընդունող հանձնաժողովի անդամ է, իսկ կազմակերպության տարբեր անդամներ պարեկային ծառայության ընդունելության հարցազրույցի հանձնաժողովներում են։ 2020 թ․-ին վարչապետի որոշմամբ ձևավորված սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովում ներկայացված էր քաղ․ հասարակության երկու ներկայացուցիչ, այդ թվում ԻՔՄ ներկայացուցիչը[14], որը 2022 թ․-ին վերանշանակվել է արդեն վերանվանված Հայաստանի սահմանադրական բարեփոխումների խորհրդում[15]։ Կազմակերպության գործառույթներից ամենանշանակալին մասնակցությունն է ընտրական բարեփոխումներին։ Կազմակերպությունը ներգրավված է եղել 2016 թ․-ին ձևավորված «4+4+4» ձևաչափով քննարկումների խմբում։ Խումբը նպատակ ուներ Ընտրական օրենսգրքի բարելավման շուրջ աշխատանքներ իրականացնել[16]։ ԻՔՄ ծրագրերի համակարգող Դանիել Իոաննիսյանը 2018 թ․ մասնակցել է ընտրական օրենսդրության բարեփոխումներին՝ որպես վարչապետին առընթեր ընտրական օրենսդրության բարեփոխումների հանձնաժողովի քարտուղար[17]։

Բարեփոխումների նկատմամբ հանրային վերաբերմունքը լրջացնելու և գիտելիքները բարձրացնելու նպատակով ԻՔՄ-ն կազմակերպել է հանրային իրազեկման տարբեր միջոցառումներ, քննարկումներ և թրեյնինգներ, կազմակերպության կողմից հրապարակվել են տեսանյութեր, որոնք տարածվել են սոցիալական ցանցերում և հեռարձակվել հեռուստատեսությունների և ռադիոյի միջոցով, ինչպես նաև հրապարակվել են տեղեկատվական-բացատրական հոդվածներ ԻՔՄ-ի տարբեր օնլայն հարթակներում։

Դիտորդական առաքելություն խմբագրել

2015 թվականից անհատապես, իսկ 2017-ից «Անկախ դիտորդ» դաշինքի շրջանակում կազմակերպությունն իրականացնում է երկարաժամկետ և կարճաժամկետ դիտորդական առաքելություն տեղական և միջազգային տարբեր ընտրությունների ժամանակ։ Կազմակերպությունը նաև հավատարմագրել է European Platform for Democratic Elections (EPDE)-ի դիտորդներին, որոնց հետ կազմել է համատեղ շրջիկ դիտորդական խմբեր։ Ընտրությունների դիտորդության արդյունքում հրապարակվում են զեկույցներ։

Կազմակերպությունը դիտորդական առաքելություն է իրականացրել հետևյալ ընտրությունների ժամանակ՝

Տեղական (Հայաստանի տարածքում)

2015 - Սահմանադրական հանրաքվե

2016 - ՏԻՄ ընտրություններ

2017-  Խորհրդարանական և Երևանի ավագանու ընտրություններ

2018 - Արտահերթ խորհրդարանական, ՏԻՄ և Երևանի ավագանու ընտրություններ

2019 - Աբովյանի քաղաքապետի ընտրություններ

2021 - Արտահերթ խորհրդարանական և ՏԻՄ ընտրություններ Հայաստանում

Միջազգային

2018 - Խորհրդարանական ընտրություններ Շվեդիայում

2018 - Նախագահական ընտրություններ Վրաստանում

2019 - Ստեփանակերտի քաղաքապետի ընտրություններ

2020 - Նախագահական և ՏԻՄ ընտրություններ Լեռնային Ղարաբաղում

2021- Մունիցիպալ ընտրություններ Վրաստանում

Կառավարում խմբագրել

«Իրազեկ քաղաքացիների միավորումն» ունի շահերի բախումը և կոռուպցիոն այլ ռիսկերը  բացառող գրավոր քաղաքականություն։ Կազմակերպության ղեկավար մարմիններն են գործադիր տնօրենը, ծրագրերի համակարգողը և 5 անդամներից բաղկացած խորհուրդը։

Իշխանության տարանջատման նպատակով կազմակերպության խորհուրդը կազմվում է կազմակերպության գործադիր տնօրենի և ծրագրերի համակարգողի հետ փոխկապակցվածություն չունեցող և կազմակերպության աշխատակից չհանդիսացող հանրությանը հայտնի անձանցից։

Կազմակերպության կազմում գործող «Փաստերի ստուգման հարթակն» (FIP.am) ունի անկախ խմբագրական քաղաքականություն, որն ամրագրված է ներքին կանոնակարգերով[18]։

Գործընկերներ խմբագրել

«Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ-ի գործընկերներն են հետևյալ միջազգային և տեղական կազմակերպությունները[19]

  • ԵՄ Արևելյան գործընկերության քաղաքացիական հասարակության ֆորում (անգլ․՝ EU Eastern Partnership Civil Society Forum)[20]
  • Ժողովրդավարության ազգային հիմնադրամ (անգլ․՝ National Endowment for Democracy - NED)[21]
  • Եվրոպական հանձնաժողով (անգլ․՝ European Commission)
  • Ազատության տուն (անգլ․՝ Freedom House)[22]
  • Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան (անգլ․՝ Open Society Foundations – Armenia)
  • ՕքսԵՋեն հիմնադրամ (անգլ․՝ OxYGen Foundation)[23]
  • Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանություն (անգլ․՝ U.S. Embassy in Armenia)[24]
  • Լրագրողներ առանց սահմանների (անգլ․՝ Reporters Without Borders)
  • Բաց տեղեկատվության համագործակցություն (անգլ․՝ Open Information Partnership)[25]
  • Միջազգային հանրապետական ինստիտուտ (անգլ․՝ International Republican Institute - IRI)
  • Ժողովրդավարական ընտրությունների եվրոպական հարթակ (անգլ․՝ European Platform for Democratic Elections - epde)
  • «Անկախ դիտորդ» հասարակական դաշինքը, որի սահմաններում իրականացնում է ընտրությունների դիտորդություն

Մրցանակներ խմբագրել

«Իրազեկ քաղաքացիների միավորման» ծրագրերի համակարգող Դանիել Իոաննիսյանը 2017 թվականին արժանացել է «Ամալյա Կոստանյանի» անվան մրցանակի։ Նա նաև պարգևատրվել է «Կովկասի հերոսը» մրցանակով կովկասյան երկրներում մարդու իրավունքների հետ կապված խնդիրների լուսաբանմամբ զբաղվող ռուսալեզու «Կովկասյան հանգույց» խմբագրության կողմից։

Կազմակերպության «Փաստերի ստուգման հարթակը» 2017 թվականին ստացել է Երևանի մամուլի ակումբի մրցանակը՝ կեղծ տեղեկատվության տարածմանը դիմագրավելու նախաձեռնության համար։

Համընդհանուր իրավունքների մրցանակաբաշխության շրջանակներում 2017 թվականին «Իրազեկ քաղաքացիների միավորումն» արժանացել է «Արդարության և թափանցիկության խթանում» մրցանակի։

2019 թ․-ին «Իրազեկ քաղաքացիների միավորումն» արժանացել է ԵԱՀԿ-ում 36 անդամ-  երկրների ներկայացուցչությունների կողմից տրվող Ժողովրդավարության պաշտպանի մրցանակին, որը ամեն տարի շնորհվում է ԵԱՀԿ անդամ երկրների տարածքի մեկ կազմակերպության՝ Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի և այլ ԵԱՀԿ սկզբունքների ու պարտավորությունների ոգուն համահունչ ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների պաշտպանության խթանման գործում ունեցած ավանդի համար[2]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ https://osce.usmission.gov/2019-democracy-defender-award-seminar-and-presentation/
  2. ↑ 2,0 2,1 «Մեր կազամակերպությունը | Իրազեկ քաղաքացիների միավորում». 2017 թ․ փետրվարի 10. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում». Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  4. ↑ «Մեր մասին». fip.am. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  5. ↑ «Նախագծի մասին». Ում դիմել. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  6. ↑ «Ծրագրի մասին». Watchdog լրագրության խթանումը Հայաստանում. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  7. ↑ Way2up. «Արտաքին քաղաքականության քարտեզ». map.uic.am (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  8. ↑ «ծրագրի մասին». Reforms. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  9. ↑ «Պատերազմի քրոնիկոն | Իրազեկ քաղաքացիների միավորում». 2021 թ․ փետրվարի 18. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  10. ↑ ««Արտաքին քաղաքականություն և լուսաբանում» 6-րդ սեմինար-թրեյնինգ | Իրազեկ քաղաքացիների միավորում». 2018 թ․ մարտի 20.
  11. ↑ https://anti-corruption.gov.am/__vfs/304
  12. ↑ https://www.gov.am/u_files/file/Voroshum-03_08_21.pdf
  13. ↑ One, Studio. «Հայտարարություն՝ Ոստիկանության բարեփոխումները համակարգող խորհրդի անհատական կազմում հասարակական կազմակերպությունների ներգրավման նպատակով հայտարարված մրցույթի արդյունքների ամփոփման վերաբերյալ - ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ - ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ». www.police.am (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  14. ↑ https://www.moj.am/storage/uploads/20-181.pdf
  15. ↑ https://www.moj.am/article/3044
  16. ↑ «Հայտարարություն ընտրական օրենսգրքի և դրա շուրջ վերջին զարգացումների վերաբերյալ». Transparency.am. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  17. ↑ «Ստեղծվել է վարչապետին առընթեր ընտրական օրենսդրության բարեփոխումների հանձնաժողով». Hetq.am. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  18. ↑ «Մեթոդաբանություն». fip.am. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  19. ↑ «մեր գործընկերները | Իրազեկ քաղաքացիների միավորում». 2016 թ․ հունվարի 7. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  20. ↑ «Membership Database | Eastern Partnership Civil Society Forum» (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  21. ↑ «Armenia 2021». NATIONAL ENDOWMENT FOR DEMOCRACY (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ փետրվարի 10. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  22. ↑ «Armenia: Country Profile». Freedom House (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  23. ↑ «Դոնորներ և գործընկերներ». Oxygen. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  24. ↑ «Previously Funded Assistance Projects 2018-2021». U.S. Embassy in Armenia (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
  25. ↑ «About us». Open Information Partnership (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 25-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իրազեկ_քաղաքացիների_միավորում&oldid=9546795» էջից