Ժան Պիեռ Սովաժ
Ժան Պիեռ Սովաժ (ֆր.՝ Jean-Pierre Sauvage; հոկտեմբերի 21, 1944[1][2][3], Փարիզ, Ֆրանսիա), ֆրանսիացի գիտնական, ով ուսումնասիրում է կոորդինացիոն քիմիան։ Նա մասնագիտացել է սուպրամոլեկուլային քիմիայում, որի համար 2016 թվականին Ջեյմս Ֆրեյզերի և Բերնարդ Ֆերինգի հետ ստացել է Նոբելյան մրցանակ։
Ժան Պիեռ Սովաժ ֆր.՝ Jean-Pierre Sauvage | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 21, 1944[1][2][3] (76 տարեկան) Փարիզ, Ֆրանսիա |
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիա |
| Մասնագիտություն | քիմիկոս և համալսարանի դասախոս |
| Հաստատություն(ներ) | Ստրասբուրգի համալսարան և Ուտրեխտի համալսարան |
| Գործունեության ոլորտ | Գերմոլեկուլային քիմիա |
| Անդամակցություն | Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա |
| Ալմա մատեր | Ստրասբուրգի համալսարան և Louis Pasteur University? |
| Տիրապետում է լեզուներին | ֆրանսերեն[4] |
| Գիտական ղեկավար | Ժան-Մարի Լեն[5] |
| Պարգևներ | Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ CNRS bronze medal? Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ[6][7] CNRS արծաթե մեդալ Նեսիմ Հաբիֆի մրցանակ Prelog Medal? Հարյուրամյակի մրցանակ և Երախտիքի շքանշանի Մեծ կոմանդոր |
| Jean-Pierre Sauvage Վիքիպահեստում | |
ԿարիերաԽմբագրել
Սովաժը ծնվել է 1944 թվականին, Փարիզում և Ժան Մարի Լենի ղեկավարության տակ գտնվող Ստրասբուրգյան համալսարանում ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի կոչում։ Թեկնածուական աշխատանքներ գրելու ժամանակ մասնակցել է կրիպտանդների առաջին սինթեզներին[8]։ Դոկտորական ուսումնասիրություններից հետո վերադարձել է Ստրասբուրգ, որտեղ ներկայումս էլ համարվում է պատվավոր պրոֆեսոր։
Նա աշխատել է մի քանի բնագավառներում, այդ թվում СО2-ի և ֆոտոսինթեզի ընթացքում մոդելի ռեակցիոն կենտրոնի էլեկտրոքիմիական վերականգմանը։ Նրա աշխատանքներում մեծ ուշադրություն է դարձվել մոլեկուլային տոպոլոգիային, հիմնականում մեխանիկորեն կապված մոլեկուլային ֆրագմենտներին։ Նա նկարագրել է կատենանի սինթեզը և կորդինացիոն կոմպլեքսների վրա հիմնված մոլեկուլային հանգույցները[9]։
Մրցանակներ և կոչումներԽմբագրել
1990 թվականի մարտի 26-ից Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ է, իսկ 1997 թվականի նոյեմբերի 24-ից արդեն ակադեմիկ։ Ներկայումս Ստրասբուրգյան համալսարանում պրոֆեսոր է։
- Մրցանակներ
- Գիտական ուսումնասիրությունների ազգային կենտրոնի բրոնզե մեդալ (1978)
- Գիտական ուսումնասիրությունների ազգային կենտրոնի արծաթե մեդալ (1988)
- Հարյուրամյակի պարգև (1999)
- Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ (Ջեյմս Ֆրեյզերի և Բերնարդ Ֆերինգի հետ) (2016)
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ https://www.lemonde.fr/prix-nobel/article/2016/10/05/le-prix-nobel-de-chimie-attribue-a-jean-pierre-sauvage-j-fraser-stoddart-et-bernard-l-feringa_5008540_1772031.html
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 2016 — 2016.
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ Dietrich, J. M. Lehn, J. P. Sauvage, «Les Cryptates» Tetrahedron Letters, 1969, Volume 10, Issue 34, Pages 2889—2892.
- ↑ Дитрих-Buchecker, С.; Хименес-Молеро, М. С.; Сартор, В. и Соваж, Ж.-П., «Ротаксаны и катенаны как прототипы молекулярных машин и двигателей», теоретической и прикладной химии, 2003, том 75, стр. 1383—1393.