Թեոգնիդես

Թեոգնիդես (մ.թ.ա. 6-րդ դարի առաջին կես), հին հույն բանաստեղծ։

Թեոգնիդես հին հունարեն՝ Θέογνις ὁ Μεγαρεύς
Ծնվել է	մ. թ. ա. 570
Ծննդավայր	ենթդ․ Megara Hyblaea, Աուգուստա (Սիցիլիա) կամ Մեգարա, Megara Municipality
Մահացել է	մ. թ. ա. 485
Ազգություն	հույն
Երկեր	Elegies?
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, էպիգրամաների հեղինակ, elegist և գրող
Theognis of Megara Վիքիպահեստում

Պատառիկներ կյանքից

Թեոգնիդեսը ծնվել է Մեգարա քաղաքում։ Ծագումով եղել է ազնվական։ Արիստոկրատիայի և դեմոկրատիայի ուժգին բախում տեղի է ունեցել նաև այս քաղաքում, որի հետևանքով Թեոգնիդեսը կորցրել է իր հարստությունը, զրկվել ունեցվածքից և վտարվել հայրենիքից։ Նա հածում է օտար երկրներ՝ Սպարտա, Սիցիլիա, Եվբեա, ապրում դառն աղքատության մեջ։ Կորցնելով իր ունեցվածքը, ականատես լինելով իր դասակարգի գահավեժ խորտակմանը, նա համակվում է մռայլ հոռետեսությամբ։

Օ, ինչպես կարող եք երգել։ Ի՜նչպես չեք մոռացել հնչյունները սրնգի։

Արդեն շուկային հասան սահմանները հայրենական արտերի.

Ուտում են, խմում, ցնծում ու հրճվում թշնամիները մեր բերքովն արտերի.

Հյուսելով կարմիր կակաչներ իրենց խարտյաշ մազերին։

Ինչ արած, Սկիթ, կտրի՛ր գեսերդ, մոռացի՛ր ցնծություն.

Ողբա՛, Սկիթ, սիրելի, երկիրը մեր կորցրած։

Ստեղծագործությունը

Թեոգնիդեսից մեզ հասել է 1400 ոտանավոր։ Նրա էլեգիաների մեծ մասն ուղղված է երիտասարդ ազնվական Կյուրնոսին, որին խորհուրդներ ու խրատներ է տալիս և իր աշխարհայացքն արտահայտում։ Այդ է պատճառը, որ նրա էլեգիաները կրում են նաև դիդակտիկ բնույթ և հիշեցնում է Հեսիոդոսի «Աշխատանք և օրեր»-ը։ Հույները նրա ոտանավորները դարձրել են դպրոցական դաստիարակչական նյութ և հավաքել ու պահպանել։ Դրա համար էլ Թեոգնիդեսից համեմատաբար ավելի շատ բան է մնացել, քան Սոլոնից և մյուսներից։ Բայց այդ ունեցել է և այն բացասական հետևանքները, որ էլեգիաները փոփոխությունների է ենթարկվել և ուրիշներից հատվածներ դրվել նրանց մեջ և որոշ չափով խախտել նրա էլեգիաների հարազատությունը։

Քաղաքական հայացքները

Թեոգնիդեսը, ինչպես և Սոլոնը, պոեզիան ծառայեցրել է, իր դասակարգի քաղաքական մպատակներին որպես քարոզչոթյան միջոց։

Սոլոնի էլեգիաները, սակայն, մեղմ են, իսկ Թեոգնիդեսինը՝ մարտական, կրքոտ, հարձակողական։ Թեոգնիդեսը դեմոկրատիայի ոխերիմ հակառակորդն է և արիստոկրատիայի ամենաջերմ երկրպագուն։ Դեոկրատիայի տիրապետությունը Թեոգնիդեսի համար հասարակակական չարիքի ու մեծ աղետի հաղթանակն ու տիրապետությունն է, բոլոր առաքինությունների ու արժեքների կործանումը, հուսալքումի շրջանը։

Աղբյուրներ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 169)։