Էրեբունի (վարչական շրջան)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Էրեբունի (այլ կիրառումներ)
Էրեբունի
Էրեբունի շրջանի համայնապատկերը համանուն ամրոցից
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ԿարգավիճակԵրևանի վարչական բաժանում
Մտնում էԵրևան
Վարչական շրջանի ղեկավարՀակոբ Բալայան
Բնակչություն126 100 մարդ (2015)[1]
Տարածք48 կմ²
Հիմնադրված է1939 թ.
yerevan.am/am/districts/erebuni/

Էրեբունի շրջան, շրջանի կարգավիճակ ունեցող վարչական միավոր Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում։ Ընդգրկում է քաղաքի հարավարևելյան հատվածը՝ զբաղեցնելով 4880 հեկտար տարածք։

Սահմանակից է Երևանի Կենտրոն, Նորք-Մարաշ, Նոր Նորք, Շենգավիթ և Նուբարաշեն վարչական շրջաններին, ինչպես նաև Հայաստանի Կոտայքի և Արարատի մարզերին։ Համաձայն 2015 թվականի վիճակագրական տվյալների՝ շրջանն ունի 126.100 բնակիչ[2]։

Ներկայումս Էրեբունու շրջանի ղեկավարն է Հակոբ Բալայանը[3]։

Ընդհանուր բնութագիր խմբագրել

Էրեբունին ունի 48 կմ² տարածք (Երևանի քաղաքի ընդհանուր տարածքի 21.52 %-ը), որից 29 կմ² զբաղեցնում են բնակելի կամ առևտրային շենքեր, շինությունները։ Էրեբունին Երևանի ամենամեծ թաղամասն է։ Այն ոչ ֆորմալ կերպով բաժանվում է փոքր շրջանների, ինչպիսիք են Էրեբունի թաղամասը, Նոր Արեշը, Սարթաղը, Վարդաշենը, Մուշավանը, Վերին Ջրաշենը և Նոր Բուտանիան։ Սասունցի Դավիթ հրապարակը մետրոյի կայարանի հետ միասին կազմում է թաղամասի հիմքը։ Թաղամասի հիմնական փողոցներն են՝ Էրեբունի փողոցը, Սասունցի Դավիթ փողոցը, Ազատամարտիկների փողցը, Իվան Այվազովսկու փողոցը, Դավիթ Բեկ փողոցը, Արին Բերդ փողոցը, Արցախի պողոտան և Մովսես Խորենացու փողոցը։

Էրեբունին Երևանի թմրամոլների թաղամասն է` բառիկներով

Երևանի կենտրոնական գերեզմանատունը, ինչպես նաև ռազմական գերեզմանատունը գտնվում են Էրեբունի թաղամասում։

Թաղամասի բնակչության տրանսպորտային կարիքները բավարարելու համար նախատեսված է Սասունցի Դավիթ մետրոյի կայարանը, իսկ Երևանի երկաթուղային կայարանը գտնվում է շրջանի Սասունցի Դավիթ հրապարակում։ Էրեբունում գտնվում է նաև Երևանի կենտրոնական բանտը, որը հայտնի է որպես «Էրեբունի քրեակատարողական հիմնարկ»։

Էրեբունի պետական արգելոցը, որը ստեղծվել է 1981 թվականին, գտնվում է Երևանի կենտրոնից մոտ 8 կմ հեռավու՝ Էրեբունի շրջանի շրջակայքում՝ ծովի մակարդակից 1300-1450 մ բարձրության վրա։ Արգելոցը զբաղեցնում է 120 հեկտար տարածք, հիմնականում բաղկացած է կիսաեզրափակված լեռներից։

2016 թվականի դրությամբ թաղամասի բնակչության թիվը կազմում է 126.500 մարդ։

Պատմություն խմբագրել

Հին պատմություն խմբագրել

 
Սարի թաղ թաղամասը Էրեբունիում

Հնագիտական վկայությունները ներկայացնում են, որ Էրեբունի ռազմական ամրոցը հիմնադրվել է մ․թ․ա․ 782 թվականին Արգիշտի արքայի հրամանով Արին-Բերդ լեռան ժամանակակից Էրեբունի վարչական շրջանում։ Արգիշտի 1ը հիմնեց բազմաթիվ նոր բնակավայրեր դրանցից նշանավոր էր ք ա 782թ Արին լեռան վրա կառուցված էրեբունին։

Բնակչություն խմբագրել

2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով թաղամասում բնակվում էր 123.092 բնակիչ (Երևան քաղաքի բնակչության 11.61%-ը)։ Ըստ 2016 թվականի պաշտոնական վիճակագրական տվյալների թաղամասի բնակչությունը կազմել է շուրջ 126,500 մարդ ։

 
Հուշահամալիր «Զինվորական գերեզմանոց», կենտրոնական գերեզմանատուն, 1941 թ., 1982 թ., ճարտ.՝ Ռ. Ներսիսյան, Գ. Յոլյան, Ս. Մանուկյան, քանդ.` Յուրի Սամվելյան, Գ. Հովսեփյան

Տրանսպորտ խմբագրել

Շենգավիթ շրջանի տրանսպորտը հիմնականում հիմնված է ավտոբուսներից, տրոլեյբուսներից, մետրոյից։ Էրեբունում գտնվում է «Սասունցի Դավիթ» մետրոյի կայարանը, որը գործում է 1981 թվականի մարտի 7-ից։

 
Էրեբունի

Հայկական երկաթուղու Երևանի երկաթուղային կայարանը գտնվում է Էրեբունիում (հիմնադրված 1902 թվականին)։ Այն կապում է Երևանը հետևյալ ուղղություններով՝

Երևան - Բաթումի,

  • Երևան - Թբիլիսի,
  • Երևան - Գյումրի,
  • Երևան - Արարատ,
  • Երևան - Արաքսի Մյասնիկյան երկաթուղային կայարան,
  • Երևան - Երասխ և այլն։

Էրեբունի թաղամասում գտնվում է Երևանի երկրորդ օդանավակայանը՝ Էրեբունի օդանավակայանը։ Անկախությունից ի վեր «Էրեբունին» հիմնականում օգտագործվում է ռազմական կամ մասնավոր թռիչքների համար։

Կրթություն խմբագրել

 
Արգիշտի Ա արքայի քանդակը Էրեբունիում

2016-2017 թվականի դրությամբ թաղամասը ունի 23 հանրակրթական դպրոց, 3 մասնավոր դպրոց, ինչպես նաև 2 մասնագիտական դպրոց և նաև հատուկ կարիքներով երեխաների համար։ Կա նաև Միքայել Մալունցյանի անվան գեղարվեստի դպրոցը և Տիգրան Չուխաջյանի անվան երաժշտական դպրոցը։

Սպորտ խմբագրել

«Էրեբունի» ֆուտբոլային ակումբը մարզադաշտ է դուրս է եկել 1992 թվականից մի քանի ընդմիջումներով։ Այն ներկայումս հանդես է գալիս Հայաստանի Առաջին լիգայում։

Միջազգային հարաբերություններ խմբագրել

Էրեբունի վարչական շրջանի վարչակազմը պաշտոնական համագործակցություն ունի հետևյալ քաղաքի հետ՝

 
Վարդավարի լիճը Էրեբունիում

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 https://www.armstat.am/file/article/bnakch_01.07.2015.pdfNational Statistical Service.
  2. «Հայաստանի Հանրապետության մշտական բնակչության թվաքանակը 2015 թվականի հուլիսի մեկի դրությամբ» (PDF). Վերցված է 2015 Օգոստոսի 9-ին.
  3. «yerevan.am | Պաշտոնական կայք | Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջան». www.yerevan.am. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 9-ին.