Վիքիպեդիա

Ելենա Սերովա

Ելենա Օլեգովնա Սերովա (Ի ծնե՝ Կուզնեցովա, ապրիլի 22, 1976(1976-04-22), Vozdvizhenka, Q39251630?, Պրիմորիեի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), ռուս քաղաքական գործիչ, տիեզերագնաց։ Ռուսաստանի Դաշնության Հերոս (2016):

Ելենա Սերովա
Բնօրինակ անուն ազգանուն ռուս.՝ Елена Олеговна Серова
Մասնագիտություն  ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
Ծնվել է ապրիլի 22, 1976(1976-04-22) (48 տարեկան)
Ծննդավայր Vozdvizhenka, Q39251630?, Պրիմորիեի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Պարգևներ
Ռուսաստանի Դաշնության հերոս և Pilot-Cosmonaut of the Russian Federation

Ռուսաստանի Դաշնության VII գումարման Դաշնային ժողովի Պետական դումայի պատգամավոր (2016 թվականի հոկտեմբերի 5 — 2021 թվականի հոկտեմբերի 12)։

Յու. Ա. Գագարինի անվան տիեզերագնացների վերապատրաստման կենտրոնի ջոկատի փորձարկող։ Ռուսաստանի Դաշնության տիեզերագնաց օդաչու (2016)։

Նա դարձավ չորրորդ կին տիեզերագնացը ԽՍՀՄ և Ռուսաստանի պատմության մեջ (Վալենտինա Տերեշկովայի, Սվետլանա Սավիցկայայի և Ելենա Կոնդակովայի հետո)։

Կենսագրություն

խմբագրել

Ելենա Կուզնեցովան ծնվել է 1976 թվականի ապրիլի 22-ին զինծառայողի ընտանիքում։ Հոր ծառայողական հանգամանքներից ելնելով՝ ընտանիքը բազմիցս փոխել է բնակության վայրը։

1993թ.ավարտել է Գերմանիայի Գրոսենհայն քաղաքի արևմտյան զորախմբի թիվ 99 միջնակարգ դպրոցը։

Ընդունվել Է Մոսկվայի ավիացիոն ինստիտուտ։ Որպես ուսանող, աշխատել է ՄԱԻ-ի ցածր ջերմաստիճանի հետազոտական ինստիտուտում որպես տեխնիկ։

2001 թվականի մարտին ավարտել է Մոսկվայի Ս. Օրջոնիկիձեի անվան ավիացիոն ինստիտուտի օդատիեզերական ֆակուլտետը՝ «ինժեներ» որակավորմամբ։

2001 թվականի օգոստոսին սկսել է աշխատել որպես ինժեներ «Էներգիա» ՌԿԿ-ում, որտեղ 1998 թվականից աշխատել է Մարկ Սերովը։

2003 թվականի հունվարի 23-ին Ելենա և Մարկ Սերովները դուստր ունեցան։

2003 թվականին ավարտել է Մոսկվայի գործիքաշինության և ինֆորմատիկայի պետական ակադեմիան (ՄԳԱՊԻ) «տնտեսագետ» մասնագիտությամբ և այդպիսով ստացել երկրորդ բարձրագույն կրթությունը։

2004 թվականի վերջից՝ երկրորդ կարգի ինժեներ։

Տիեզերագնացների ջոկատում

խմբագրել

Նախքան տիեզերագնացների ջոկատում ընդգրկվելը, նա աշխատել է որպես 2-րդ կարգի ինժեներ ՌԿԿ «Էներգիա» - ում և առաքելության վերահսկման կենտրոնում։

2006 թվականի հոկտեմբերի 11-ին տիեզերագնացների ընտրության միջգերատեսչական հանձնաժողովի նիստում առաջարկվել է գրանցվել որպես «Էներգիա» ՌԿԿ ջոկատի տիեզերագնացության թեկնածու։

2007-ի փետրվարին նա սկսեց անցնել ՕԿՊ-ի երկամյա դասընթացը Յու.Ա. Գագարինի անվան տիեզերագնացների վերապատրաստման կենտրոնում։

2009 թվականի հունիսին Սերովային շնորհվել է «տիեզերագնաց-փորձարկող» որակավորումը «էներգիա» ՌԿԿ-ի կողմից։

2011 թվականից Ելենան դարձել է «Ռոսկոսմոս» տիեզերագնացների ջոկատի փորձնական տիեզերագնաց։

2011 թվականի դեկտեմբերի 15-ին միջգերատեսչական հանձնաժողովի որոշմամբ Սերովան նշանակվել է «Սոյուզ ՏՄԱ-14մ» նավի հիմնական անձնակազմի բորտինժեներ[1]։

Տիեզերական թռիչքների նախապատրաստում

խմբագրել
 
«Սոյուզ ՏՄԱ-14մ» նավի անձնակազմը մեկնարկից առաջ, 2014 թվականի սեպտեմբերի 25-ին

2012 թվականի հունվարից մինչև 2014 թվականի մարտ նա վերապատրաստվել է ISS-39/40 կրկնօրինակ անձնակազմի կազմում։

2014 թվականի փետրվարի 7-ին Սոչիում 2014 թվականի ձմեռային Օլիմպիական խաղերի բացման արարողության ժամանակ պատիվ է ունեցել բարձրացնել Ռուսաստանի Դաշնության դրոշը Խորհրդային Միության և Ռուսաստանի տիեզերագնացների խմբի կազմում՝ Սերգեյ Կրիկալևի գլխավորությամբ[2]։

2014 թվականի մարտի 24-ին Բայկոնուրում պետական հանձնաժողովի նիստում հաստատվել է որպես «Սոյուզ ՏՄԱ-12մ»-ի կրկնօրինակ անձնակազմի բորտինժեներ-1։ 2014 թվականի մարտի 26-ին «Սոյուզ ՏՄԱ-12մ»-ի մեկնարկի ժամանակ եղել է նավի անձնակազմի բորտինժեներ-1-ի կրկնօրինակը։

Նա պատրաստվել է տիեզերական թռիչքի՝ որպես ՄՏԿ-41/42-ի հիմնական անձնակազմի մաս՝ որպես ՄՏԿ թռիչքի ինժեներ և TPK Soyuz TMA-m թռիչքի ինժեներ։ 2014 թվականի սեպտեմբերի 24-ին անձնակազմի տիեզերական համալիրների թռիչքային փորձարկումների անցկացման պետական հանձնաժողովի նիստում հաստատվել է որպես TPK Սոյուզ TMA-14m-ի հիմնական անձնակազմի թռիչքային ինժեներ-1։

Տիեզերական թռիչք

խմբագրել
 
Ելենա Սերովան ՄՏԿ-ում

2014 թվականի սեպտեմբերի 26-ին մեկնարկել է որպես «Սոյուզ ՏՄԱ-14մ» մարդատար նավի բորտինժեներ։ Նույն օրը, մեկնարկից 5 ժամ 46 րոպե անց և ՄՏԿ-ի հետ նավի հաջող նավարկությունից հետո, նա դարձավ 41-րդ և 42-րդ հիմնական արշավախմբերի մի մասը՝ որպես թռիչքի ինժեներ, դառնալով չորրորդ կին ռուսը (հաշվի առնելով ԽՍՀՄ-ը), տասնյոթ տարվա ընդմիջումից հետո տիեզերքում, և Դրանցից առաջինը՝ ՄՏԿ-ում[3][4]։ 2015 թվականի մարտի 12-ին «Սոյուզ ՏՄԱ-14մ» նավի անձնակազմի կազմում բարեհաջող վերադարձել է արշավախմբից։ Ռոսկոսմոսի տիեզերագնացներ Ալեքսանդր Սամոկուտյաևի և Ելենա Սերովայի և ՆԱՍԱ-ի տիեզերագնաց Բարրի Ուիլմորի տրանսպորտային «Սոյուզ» տիեզերանավի իջնող ապարատը վայրԷջք Է կատարել Ղազախստանի ժամանակով ժամը 05:14-ին՝ Ժեզկազգան քաղաքից 147 կմ հարավ-արեւելք, հաղորդել Է ՏԱՍՍ-ը[5]։ Թռիչքի տևողությունը կազմել է 167 օր։

Թռիչքից հետո

խմբագրել
 
Ռուսաստանի Դաշնության Հերոսի աստղի և «Ռուսաստանի Դաշնության տիեզերագնաց օդաչու» պատվավոր կոչման շնորհում,Մարտի 10, 2016

2016 թվականի փետրվարին Սերովային շնորհվել է Ռուսաստանի Դաշնության Հերոսի կոչում՝ «Ոսկե աստղ» մեդալի հանձնմամբ։ Շնորհվել է նաև «ՌԴ օդաչու-տիեզերագնաց» պատվավոր կոչում։ Պաշտոնական պարգեւատրումը տեղի է ունեցել 2016 թվականի մարտի 10-ին Կրեմլի Եկատերինյան դահլիճում[6]։

2016 թվականի ապրիլին Ելենա Սերովան հայտ է ներկայացրել մասնակցելու «Եդինայա Ռոսիա» - ի փրայմերիզին՝ Պետդումայի պատգամավորների ընտրություններում Մոսկվայի մարզի թեկնածուների կուսակցական ցուցակում առաջադրվելու համար։ Մասնակցել է փրայմերիզներին ինչպես կուսակցական ցուցակով, այնպես էլ թիվ 119 Կոլոմենսկի միամանդատ ընտրատարածքում[7]։ 2016 թվականի մայիսի 22-ին կայացած փրայմերիզի արդյունքներով Սերովան Կոլոմենսկի շրջանում առաջադրվելու համար հավաքել է ձայների ավելի քան 80% - ը։

2016 թվականի հունիսի 27 — ին «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցությունը համագումարում առաջադրել է Պետդումայի պատգամավորի թեկնածուներ՝ 400 մարդ ցուցակներով և 207-ը՝ միամանդատ ընտրատարածքներում։ Ելենա Սերովան առաջադրվել է միայն թիվ 119 Կոլոմենսկի միամանդատ շրջանում, մինչդեռ նա չի ընդգրկվել դաշնային ցուցակում[8]։

2016 թվականի սեպտեմբերի 18-ին կայացած ընտրություններում Սերովան Կոլոմենսկի շրջանում ստացել է ընտրողների ձայների 50,84% - ը՝ 38,64% - ով %[9]։

2016 թվականի սեպտեմբերի 23-ին տիեզերագնացների պատրաստման կենտրոնի  պետի հրամանով նա ազատվել է 2-րդ դասի տիեզերագնաց-փորձարկողի հրահանգչի պաշտոնից և հեռացվել ՏՊԿ-ից՝ Ռուսաստանի Դաշնության Պետական դումայի պատգամավոր ընտրվելու կապակցությամբ։

Նա բացասաբար է արձագանքել Յուլյա Պերեսիլդին Ռուսաստանի Դաշնության Հերոսի կոչում շնորհելու գաղափարին՝ ասելով, որ կոչման շնորհումը «արժեզրկելու է իրական տիեզերագնացների սխրանքը»[10]։

Պետդումայի Պատգամավոր

խմբագրել

2016-ի հոկտեմբերին 7-րդ գումարման Պետդումայում հանձնաժողովներ բաշխելիս Սերովան ստացավ Պետդումայի էկոլոգիայի և շրջակա միջավայրի պաշտպանության հանձնաժողովի նախագահի տեղակալի պաշտոնը։ Հանձնաժողովը գլխավորել է պատգամավոր Վլադիմիր Բուրմատովը։

Ելույթ ունենալով 2019 թվականի հուլիսի 8-ին ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովի լիագումար նիստում[11], նա հայտարարել է, որ «Միջազգային տիեզերակայանից անզեն աչքով իրեն և մյուս տիեզերագնացներին պատահել է տեսնել, թե ինչպես են Ռումբերն ու արկերը պայթում Դոնբասի և Լուգանսկի տարածքում։ Եվ նրանք թռչում էին Ուկրաինայի Զինված ուժերի գտնվելու վայրից։ Իսկ այդ ժամանակ այնտեղ անզեն մարդիկ էին զոհվում[12][13]»։ Տիեզերագնաց Յուրի Բատուրինի հայտարարության համաձայն, նման ռազմական գործողությունները, առանց հատուկ հսկողության միջոցների, ՄՏԿ-ից քիչ հավանական է նկատել[12]։ ՄՏԿ-ի թռիչքի բարձրությունը երկրի վրա ավելի քան 400 կիլոմետր է[14][15]։

Օրինաստեղծ գործունեություն

խմբագրել

2016-ից 2019 թվականներին, VII գումարման պետդումայի պատգամավորի լիազորությունների կատարման ընթացքում, նա համահեղինակ է 13 օրենսդրական նախաձեռնությունների և դաշնային օրենքների նախագծերի փոփոխությունների[16]։

Ընտանիք

խմբագրել

Ամուսնացած է ՌԿԿ Էներգիա փորձարկող նախկին տիեզերագնաց Մարկ Սերովի հետ, դուստր Ելենա (Ծնվել է՝ 2003 թվականի հունվարի 23-ին)[17]։

Պարգևներ

խմբագրել
  • Ռուսաստանի Դաշնության հերոս (2016 թվականի փետրվարի 15) - «Միջազգային տիեզերակայանում երկարատև տիեզերական թռիչք իրականացնելիս ցուցաբերած արիության և հերոսության համար[18]»,
  • Ռուսաստանի Դաշնության տիեզերագնաց օդաչու (2016 թվականի փետրվարի 15) «Միջազգային տիեզերակայանում երկարատև տիեզերական թռիչք իրականացնելիս ցուցաբերած արիության և հերոսության համար[18]»,
  • Գագարինի նշանը (Դաշնային տիեզերական գործակալություն, 9 ապրիլի, 2015 թվական)[19],
  • Կորոլյով քաղաքի տարբերանշան «արժանիքների համար» իի աստիճանի (9 ապրիլի, 2015 թվական)[20],
  • հոբելյանական մեդալ «Մոսկվայի մարզի Կորոլյովի քաղաքային օկրուգի 80-ամյակը» (2018 թվականի օգոստոսի 30)[21]։
  • Մոսկվայի III աստիճանի Մեծ դքսուհի Վերապատվելի Եփրոսինիայի շքանշան (2023 թվական, ՌՈՒԵ)[22]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ «Елена Олеговна Серова». Космическая энциклопедия ASTROnote. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  2. ↑ В Сочи началась церемония открытия XXII зимних Олимпийских игр Արխիվացված 2016-03-31 Wayback Machine // BaltInfo.ru, 7 февраля 2014 г.
  3. ↑ Космический корабль «Союз» с международным экипажем стартовал к МКС с Байконура: В длительной экспедиции впервые за 20 лет примет участие российская женщина-космонавт Елена Серова Արխիվացված 2014-09-26 Wayback Machine // ИТАР ТАСС. — 2014. — 26 сентября.
  4. ↑ Наталия Ячменникова. Елена Серова: «Нет такой профессии — женщина-космонавт» (На Международную космическую станцию летит первая россиянка) Արխիվացված 2014-09-28 Wayback Machine // Российская газета. — 2014. — 26 сентября. — Рубрика «Общество».
  5. ↑ Первая россиянка на МКС Елена Серова этой ночью вернулась на Землю Արխիվացված 2017-11-07 Wayback Machine // ApiUral.ru, 12 марта 2015 года. — Рубрика «Общество».
  6. ↑ «Космонавт Елена Серова получила звезду Героя России из рук президента РФ». riamo.ru. РИАМО. 2016 թ․ մարտի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  7. ↑ Женщина-космонавт из Приморья Елена Серова подала документы на выборы в Госдуму Արխիվացված 2017-11-07 Wayback Machine // PrimaMedia.ru, 14 апреля 2016 года.
  8. ↑ Списки партии «Единая Россия» на выборах в Госдуму VII созыва Արխիվացված 2017-11-07 Wayback Machine // ER.ru, 27 июня 2016 г.
  9. ↑ Результаты выборов по одномандатному избирательному округу № 119: Наименование избирательной комиссии — Московская область — Коломенский Արխիվացված 2019-03-08 Wayback Machine // IzbirKom.ru: Дата голосования — 18 сентября 2016 года, дата и время подписания протокола — 21 сентября 2016 года 15:55:00.
  10. ↑ «Актриса Юлия Пересильд призвала космонавтов прекратить травлю в её адрес». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 20-ին.
  11. ↑ OSCE Parliamentary Assembly (2019 թ․ հուլիսի 8). «Plenary Session - Luxembourg Annual Session». YouTube (անգլերեն). OSCE. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 8-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Депутат Елена Серова заявила, что видела обстрел Донбасса из космоса». 2019 թ․ հուլիսի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 8-ին.
  13. ↑ «Космонавт Серова разглядела с МКС летевшие в Донбасс украинские снаряды». RBC.ru. РБК. 2019 թ․ հուլիսի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 8-ին.
  14. ↑ МКС: Орбитальные данные Արխիվացված 2021-05-29 Wayback Machine // Heavens-Above.com
  15. ↑ «Высота орбиты МКС над Землёй после коррекции составила 430,3 км». ria.ru (ռուսերեն). РИА Новости. 2013 թ․ մայիսի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 8-ին.
  16. ↑ «Объекты законотворчества». sozd.duma.gov.ru. Официальный сайт Государственной Думы Федерального собрания Российской Федерации. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  17. ↑ Серова Елена: персональное досье Արխիվացված 2013-12-08 Wayback Machine // astronaut.ru, 2005 год.
  18. ↑ 18,0 18,1 «Указ президента Российской Федерации от 15 февраля 2016 года № 59 „О награждении государственными наградами Российской Федерации"». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 15-ին.
  19. ↑ Экипаж МКС-41/42 торжественно встретили в Звёздном городке Արխիվացված 2020-08-15 Wayback Machine // RosCosmos.ru, 9 апреля 2015 г.
  20. ↑ Знак отличия города Королёва «За заслуги» вручили космонавту Елене Серовой(չաշխատող հղում) // Региональное информационное агентство Московской области (РИАМО). — 2015. — 10 апреля.
  21. ↑ Торжественное вручение медалей «80 лет городскому округу Королёв» Արխիվացված 2022-09-20 Wayback Machine // Сайт народа города Королёва. — 2018. — 30 августа.
  22. ↑ Патриарх наградил церковным орденом лЁтчика-космонавта Елену Серову

Литература

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ելենա Սերովա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ելենա_Սերովա&oldid=10028767» էջից