Գրեթե Վայթց
Գրեթե Վայթց (նորվ.՝ Grete Waitz, ծննդյան անունը՝ Անդերսեն, հոկտեմբերի 1, 1953[1][2][3], Օսլո, Նորվեգիա - ապրիլի 19, 2011[4][1][2], Օսլո, Նորվեգիա), նորվեգացի մարաթոնի վազորդ և աշխարհի նախկին ռեկորդակիր։ 1979 թվականին Վայթցը պատմության մեջ առաջին կինն է դարձել, ով երկուսուկես ժամվա ընթացքում անցել է մարաթոնը։ 1978-1988 թթ. նվաճել է 9 նյույորքյան մարաթոն։ 1984 թվականի Լոս Անջելեսի օլիմպիական խաղերում արժանացել է արծաթե մեդալի և Հելսինկիի 1983 թվականի աշխարհի առաջնությունում՝ ոսկե մեդալի, 1983 և 1986 թվականներին՝ Լոնդոնի մարաթոնի հաղթող։ Վայթցը նաև Աշխարհի դահուկավազքի առաջնության հնգակի հաղթող է։
| Գրեթե Վայթց | |
|---|---|
_2.jpg) | |
| Անձնական տեղեկություն | |
| Սեռ՝ | իգական |
| Ամբողջական անուն՝ | Grete Andersen |
| Մասնագիտացում՝ | marathon runner, երկար հեռավորություն վազող և թեթևատլետ |
| Երկիր՝ |  Նորվեգիա |
| Ծննդյան ամսաթիվ՝ | հոկտեմբերի 1, 1953[1][2][3] |
| Ծննդավայր՝ | Օսլո, Նորվեգիա |
| Մահվան ամսաթիվ՝ | ապրիլի 19, 2011[4][1][2] (57 տարեկան) |
| Մահվան վայր՝ | Օսլո, Նորվեգիա |
Կենսագրություն Խմբագրել
Գրեթե Անդերսենը ծնվել է 1953 թվականին Օսլոյում[5]։ Վայթցը տաղանդավոր երիտասարդ վազորդ էր, բայց ծնողները լրջորեն չէին ընդունում նրա պոտենցիալ մասնագիտությունը։ Այնուամենայնիվ, Վայթցը մասնակցեց Մյունխենի 1972 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի 1500 մետր մրցավազքին, և մարզական կարիերան առաջ տանելու համար սովորեց ուսուցիչների քոլեջում։
- Ամուսին՝ Ջեք
- Եղբայրներ՝ Յան և Առիլդ[6]
Կարիերա Խմբագրել
Պատանեկության տարիներին Վայթցը Նորվեգիայի ազգային պատանեկան 400 և 800 մետր վազքում նվաճել է պատանեկան կոչումներ։ 17 տարեկանում նա Եվրոպայի պատանեկան ռեկորդ է սահմանել 1500 մ համար 4:17 ժամանակով և 1974 թվականին և այս միջոցառման ժամանակ Եվրոպայի առաջնությունում նվաճել է բրոնզե մեդալ։ 1975 թվականին Վայթցը Օսլոյում նվաճել է 3000 մետր աշխարհի ռեկորդը՝ վազելով 8։ 46.6: Օսլոյում մեկ տարի անց նա իջեցրեց այդ ռեկորդը 8։ 45.4, այնուհետև 1977 թվականին նա տարածության համար արժանացել է ոսկե մեդալի Դյուսելդորֆում անցկացվող ԱՖՄՄ Աշխարհի գավաթի հանդիպման աթլետիկայի մրցաշարում` 8։ 43.50 լավագույն անձնական ցուցանիշով։ Երկու տարի անց Մոնրեալում արժանացել է արծաթե մեդալի, ինչպես նաև Օսլոյում՝ սահմանելով իր լավագույն անձնական ցուցանիշը՝ 8: 31.75: 1978 թվականին Պրահայում 1500 մետր վազքում սահմանել է իր կարիերայի 4։ 00.55 լավագույն ցուցանիշը, որը դեռևս համարվում է Նորվեգիայի ազգային ռեկորդ։ Նրա վերջին մրցավազքը 1982 թվականի հունիսին Օսլոյում 5000 մետր հաղթանակ էր, որի ժամանակ սահմանել է 15։ 08.80-ը՝ աշխարհի ռեկորդից հետ մնալով կես վայրկյան։
Անձնական լավագույն ցուցանիշներ Խմբագրել
Մահ Խմբագրել
Վայթցը մահացել է քաղցկեղից 2011 թվականի ապրիլի 9-ին[8]։ Նորվեգիայի կառավարությունը հայտարարել է, որ Վայթցը կհուղարկավորվի պետական միջոցներով՝ դառնալով Նորվեգիայի պատմության մեջ 6-րդ կինը, ով արժանացել է այդ պատվին[9]։ Սա համարժեք է պետական հուղարկավորությանը, թեև ընտանիքի հորդորով արարողությունը փակ է եղել[10]։
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 FemBio database (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 World Athletics Database
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Marathon Great Grete Waitz Passes Away — 2011.
- ↑ Robbins, Liz; Weber, Bruce (April 19, 2011), «Grete Waitz, Marathon Champion, Dies at 57», The New York Times, https://www.nytimes.com/2011/04/20/sports/othersports/20waitz.html?_r=1&hp
- ↑ «Archived copy»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-04-28-ին։ Վերցված է 2017-01-14
- ↑ IAFF athletes http://www.iaaf.org/athletes/biographies/letter=w/athcode=63544/index.html
- ↑ Langset Kristine Grue, Torgersen, Hans O., Dragland, Lene Li (ապրիլի 19, 2011)։ «Grete Waitz er død» (Norwegian)։ Aftenposten։ Վերցված է ապրիլի 19, 2011
- ↑ «Grete Waitz får begravelse på statens regning» (Norwegian)։ Verdens Gang։ ապրիլի 21, 2011։ Վերցված է ապրիլի 21, 2011
- ↑ Berglund Nina (ապրիլի 21, 2011)։ «Grete Waitz to receive state funeral»։ Views and News from Norway։ Վերցված է օգոստոսի 12, 2016
Արտաքին հղումներ Խմբագրել
- Biography of Grete Waitz
- Grete Waitz reflects on her, & Fred Lebow's, last NYC Marathon Archived 2010-10-21 at the Wayback Machine.
- Google Doodle tribute to Grete Waitz
| Ռեկորդներ | ||
|---|---|---|
| Նախորդող՝ Լյուդմիլա Բրագինա |
Կանանց 3000 մետր ռեկորդային առաջընթաց 24 June 1975 – օգոստոսի 7 1976 |
Հաջորդող՝ Լյուդմիլա Բրագինա |
| Նախորդող՝ Քրիստա Վալենսեկ |
Մարաթոնի աշխարհի ռեկորդ հոկտեմբեր 22 1978 – ապրիլ 18 1983 |
Հաջորդող՝ Ջոն Բենուա |
| Նախորդող՝ Ջոն Բենուա |
Կիսամարթոն մայիսի 15 1982 – սեպտեմբեր 18 1983 |
Հաջորդող՝ Ջոն Բենուա |
| Սպորտային ձեռքբերումներ | ||
| Նախորդող՝ Լյուդմիլա Բրագինա |
Կանանց 3000 մ տարվա լավագույն կատարում 1975 1977–1979 |
Հաջորդող՝ Լյուդմիլա Բրագինա |
| Նախորդող՝ Ինգրիդ Կրիստիանսեն |
Մարաթոնի տարեկան աղյուսակ 1986 |
Հաջորդող՝ Ինգրիդ Կրիստիանսեն |