Գետաձիեր

Գետաձիեր
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Կենդանիներ Տիպ Քորդավորներ Ենթատիպ Ողնաշարավորներ Դաս Կաթնասուներ Կարգ Ոչ որոճողներ Ընտանիք Հիպպոպոտամիդաե
Լատիներեն անվանում
Hippopotamida
Տեսակներ
Սովորական գետաձի Թզուկ գետաձի
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում ITIS 624917 NCBI 9831

Գետաձիեր (լատ.՝ Hippopotamidae), ոչ որոճողների կարգի զույգ սմբակավոր կաթնասունների ընտանիք, ընդգրկում է երկու սեռ, մեկական ընտանիք. Սովորական գետաձի և Թզուկ գետաձի։

Արտաքին հատկանիշներ

Մարմինը երկարավուն է, մաշկը հաստ, գրեթե մերկ, գորշ։ Ոտքերը հաստ են, կարճ, մատները միացած են փոքր լողաթաղանթով, որը կապված է նրանց կիսաջրային ապրելակերպի հետ։ Խոզերի նման ունեն չորս սմբակ, սակայն գետաձիերի մոտ բոլորն էլ օգտագործվում են քայլելու ժամանակ։ Մարմնի չափսերը սովորական և թզուկ գետաձիերի. երկարություն՝ 1,5-4,5 մ, բարձրություն՝ 1-1,5 մ, քաշ՝ 160 կգ-4,5 տ։

Տարածվածություն

Ապրում են արևադարձային անտառներում՝ ջրին մոտ, հոտերով։ Ներկայումս հանդիպում են միայն հասարակածային Աֆրիկայում։ Պեղումները ցույց են տալիս, որ գետաձիերն ի հայտ են եկել միոցենում։ Մինչև պլեյստոցեն նրանք տարածված էին նաև Եվրոպայում և Ասիայում։ Գենետիկական հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ գետաձիերը կետերի մոտ ազգականներն են, այսինքն եղել են կետերի ցամաքային նախահայրերը։

Սննդառություն

Սնվում են ջրային բույսերով, բույսերի արմատներով և արմատապտուղներով։

Գետաձիերի բնաջնջված տեսակներ

• Մադագասկարյան գետաձի (Hippopotamus madagascariensis և Hippopotamus lemerlei), երկու գետաձիու տեսակներ, որոնք ապրում էին Մադագասկար կղզում։ Գետաձիերը մայրցամաքից հասնում էին կղզի լողալով։. Բնաջնջնվել են XV դարում, բնաջնջման պատճառը՝ մարդկային գործունեությունը։
• Հսկայական գետաձի (Hippopotamus major), ապրել է Սառցե Դարաշրջանում, որին որսացել է Նեանդերտալյան մարդը։
• Եվրոպական գետաձի (Hippopotamus antiquus), ապրել է Եվրոպայում, պլեյստոցենի դարաշրջանում։
• Ասիական գետաձի (Hippopotamus palaeindicus), ապրել է Հնդկաստանում։
• Կղզային գետաձիեր։ ապրել են Միջերկրական ծովի կղզիներում։ Չնայած փոքր չափսերին ավելի մոտ են եղել ներկայիս սովորական գետաձիուն, քան թզուկին։
  • Կիպրական գետաձի (Hippopotamus minutus), ապրել է Կիպրոսում
  • Կրետեական գետաձի (Hippopotamus creutzburgi), ապրել է Կրետեյում
  • Մալթայական գետաձի (Hippopotamus melitensis), ապրել է Մալթայում.
  • Սիցիլիական գետաձի (Hippopotamus pentlandi), ապրել է Սիցիլիայում

Ծանոթագրություններ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Գետաձիեր հոդվածին

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 21)։