Պրոֆեսոր Բրյուս Մայքլ Պողոսյան (անգլ.՝ Bruce Michael Boghosian, դեկտեմբերի 10, 1955(1955-12-10)[1]), ամերիկահայ մաթեմատիկոս։ 2000 թվականից մաթեմատիկայի պրոֆեսոր է Թաֆթս համալսարանում[3] և այնտեղ 2006-2010 թվականներին աշխատել է որպես մաթեմատիկայի ամբիոնի վարիչ։ Նա նաև օժանդակ պաշտոններ է զբաղեցնում Թաֆթս համալսարանի ֆիզիկայի և համակարգչային գիտության բաժիններում։ Եղել է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի երրորդ նախագահը։ ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ է (2008)[4]։

Բրյուս Պողոսյան
Ծնվել էդեկտեմբերի 10, 1955(1955-12-10)[1] (68 տարեկան)
Ալմա մատերԿալիֆոռնիայի համալսարան, Դևիս[2]
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր[2] (1987)
Գիտական ղեկավարՈւիլյամ Ադրիան Նյուքոմբ[2] և Ալան Ն. Քաուֆման[2]
Եղել է գիտական ղեկավարԼուկաս Ֆինն[2], Ջանլուկա Կատերինա[2], Հոնյան Վան[2], Սփենսեր Ամբրոզ Սմիթ[2] և Հիրոշի Օտոմո[2]

Հետազոտական հետաքրքրություններ խմբագրել

Պողոսյանի հետազոտական հետաքրքրությունները կենտրոնացած են կիրառական դինամիկ համակարգերի և հավանականությունների կիրառական տեսության վրա՝ շեշտը դնելով կինետիկ տեսության վրա, քանի որ այն կիրառվում է սոցիալական գիտություններում հեղուկների, փափուկ խտացված նյութի և ազդակների վրա հիմնված մոդելների վրա։ 2014 թվականից նրա աշխատանքը կենտրոնացած է հարստության բաշխման կինետիկ-տեսական մոդելների վրա[5][6][7][8]։

Կրթություն խմբագրել

Բրյուս Պողոսյանը ստացել է ֆիզիկայի բակալավրի աստիճան և միջուկային ճարտարագիտության մագիստրոսի կոչում Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտից։ Դոկտորի աստիճանը նա ստացել է Դևիսի Կալիֆոռնիայի համալսարանի կիրառական գիտության բաժանմունքից։

Կարիերա խմբագրել

1978-1986 թվականներին Պողոսյանը ֆիզիկոս է աշխատել Կալիֆոռնիայի Լոուրենս Լիվերմորի ազգային լաբորատորիայի պլազմայի տեսության խմբում։ 1986-1994 թվականներին նա եղել է Մասաչուսեթսի Քեմբրիջ քաղաքում գտնվող Thinking Machines կորպորացիայի մաթեմատիկական հետազոտական խմբի ավագ գիտնական։ 1994-2000 թվականներին, մինչև Թաֆթս համալսարան տեղափոխվելը, Պողոսյանը զբաղեցրել է Բոստոնի համալսարանի հաշվողական գիտության կենտրոնի և ֆիզիկայի ամբիոնի դոցենտի պաշտոնը։

2010-2014 թվականներին, Թաֆթս համալսարանից արձակուրդում գտնվելու ժամանակ, Պողոսյանը զբաղեցրել է Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի (ՀԱՀ) երրորդ նախագահի պաշտոնը (Երևան, Հայաստան)։ Այդ ընթացքում նա վերահսկել է ՀԱՀ-ում բակալավրիատի ստեղծման, հավատարմագրման և բացման աշխատանքները։ Դա նախկին Խորհրդային Միությունում հավատարմագրված բակալավրի ամերիկյան առաջին ծրագիրն էր։

Պողոսյանը զբաղեցրել է հրավիրյալ ակադեմիական պաշտոններ Ֆրանսիայի Օրսե քաղաքի Փարիզ-Հարավ համալսարանի մաթեմատիկական բաժանմունքում, Փարիզի École normale supérieure-ում, Պեկինի համալսարանում (Չինաստան), Լոնդոնի համալսարանական քոլեջում (Մեծ Բրիտանիա), Բերքլիի համալսարանում (Կալիֆոռնիա), Տրիեստի Տեսական ֆիզիկայի միջազգային կենտրոնում (Իտալիա), Քեմբրիջի Շլումբերգեր հետազոտական կենտրոնում (Մեծ Բրիտանիա) և Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում։

Կրթաթոշակներ և հրապարակումներ խմբագրել

Պողոսյանը 2000 թվականից Ամերիկյան ֆիզիկական միության անդամ է, իսկ 2008 թվականից՝ Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ[9]։ Նա արժանացել է Թաֆթս համալսարանի 2010 թվականի «Նշանավոր գիտնական» մրցանակին, իսկ 2002 թվականին՝ Ուսուցման բակալավրիատի նախաձեռնության (UNITE) մրցանակին։ 2014 թվականին ՀՀ վարչապետի կողմից պարգևատրվել է Հայաստանի Հանրապետության շքանշանով, իսկ ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության կողմից՝ «Ոսկե հուշամեդալով»[10]։

2019 թվականին լույս տեսած նրա «Անխուսափելի խաղատուն»[11] հոդվածը տպագրվել է վեց լեզվով և ներառվել է «Մաթեմատիկական լավագույն աշխատություններ 2020» հատորում[12]։

Պողոսյանն ունի ավելի քան 110 հրապարակում, ավելի քան 220 հրավիրյալ ելույթ է ունեցել և ունի մեկ արտոնագիր։ Նա Journal of Computational Science[13], Physica A և International Journal of Modern Physics C – Physics and Computers ամսագրերի խմբագրական խորհրդի անդամ է[14]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Bruce Boghosian. The National Academy of Sciences of Armenia
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  3. «Bruce M. Boghosian's Tufts University Home Page».
  4. «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա». ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 12-ին. {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)
  5. «Oligarchy as a phase transition, Physica A, June 2017».
  6. «A Nonstandard Description of Wealth Concentration in Large-Scale Economies, SIAM J. Appl. Math., March 2018».
  7. «Recent Progress in Modeling Wealth Inequality and Upward Mobility (Invited talk at the Collège de France), May 2021». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 12-ին.
  8. «The Nonuniversality of Wealth Distribution Tails Near Wealth Condensation Criticality, SIAM J. Appl. Math., August 2021».
  9. «Bruce M. Boghosian's Home Page at the National Academy of Sciences in Armenia».
  10. ««Ոսկե հուշամեդալ»՝ ՀԱՀ նախագահին». www.irates.am. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 12-ին.
  11. «"The Inescapable Casino", Scientific American, November 2020».
  12. «M. Pitici, "The Best Writing on Mathematics 2020", Princeton University Press 2021».
  13. «Bruce M. Boghosian's Journal of Computational Science Home Page».
  14. «Bruce M. Boghosian's International Journal of Modern Physics C Home Page».