Բուսքերուդ
Բուսքերուդ[3] (նորվ.՝ Buskerud), ֆյուլքե Նորվեգիայում[4]։ Վարչական կենտրոնը Դրամեն քաղաքն է։ Սահմանակից է Սոգն օգ Ֆյուրանե, Օփլան, Հորդալան, Թելեմարք, Օսլո, Աքերսհուս և Վեսթֆոլ կոմսություններին։ Ունի 271.252 բնակիչ (2014թ.):
 նորվ.՝ Buskerud | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Նորվեգիա | ||||
| Կարգավիճակ | կոմսություն | ||||
| Մտնում է | Արևելյան Նորվեգիա | ||||
| Ներառում է | 21 համայնք | ||||
| Վարչկենտրոն | Դրամեն | ||||
| Ամենաբարձր կետ | Folarskardnuten? | ||||
| Բնակչություն (2013) | 269.003[1] (7 տեղ) | ||||
| Խտություն | 18,04 | ||||
| Տարածք | 14 911[2] (12 տեղ) | ||||
 | |||||
| Հիմնադրված է | 1919 թ. | ||||
| Սահմանակցում է | Ակերսհուս, Օսլո, Օպլանդ, Sogn og Fjordane?, Հորդալան, Telemark? և Վեստֆոլ | ||||
| Ժամային գոտի | CET (UTC+1, ամռանը UTC+2 | ||||
| ISO 3166-2 կոդ | NO-06 | ||||
| bfk.no | |||||
19-րդ դարի վերջում և 20-րդ դարի սկզբին Բուսքերուդի բնակչությունը հիմնականում զբաղվում էր հողագործությամբ, անասնապահությամբ, հանքաարդյունաբերությամբ (արծաթի, կոբալտի և երկաթի արդյունահանում), որսորդությամբ և ձկնորսությամբ[4]։ Նշված ոլորտներից շատերը ներկայումս էլ հանդիսանում են կոմսության տնտեսության առանցքային ճյուղերից։
ԱնվանումԽմբագրել
Կոմսությունն իր անվանումը ստացել է Բուսքերուդ անունով հին կալվածքից (հինսկանդերեն՝ «Biskupsruð»): Անվան սկզբնամասը՝ «Biskup», նշանակում է եպիսկոպոս, իսկ վերջավորությունը՝ «ruð», նշանակում է ֆերմա[5][6][7]։
ԱշխարհագրությունԽմբագրել
Բուսքերուդը տարածվում է Օսլո-ֆյորդից մինչև Հալինգի լեռներ։ Կոմսությունը պայմանականորեն բաժանված է պատմական շրջանների՝ Հալինգդալ, Նումեդալ, Ռինգերիկե, Փոքր Բուսքերուդ։
Հալինգդալը կազմված է Ֆլո, Նես, Գուլ, Օլ, Հեմսեդալ և Հուլ համայնքներից[8][9]։ Ռինգերիկեն բաժանված է Հուլե, Կրյոդսհերադ Մուդում, Ռինգերիկե և Սիգդալ համայնքներից։ Նումեդալը կազմված է Հուրում (մի մասը) և Ռյոյկեն համայնքներից[10][11]։ Փոքր Բուսքերուդը բաժանվում է Դրամեն, Հուրում (մի մասը), Կոնգսբերգ, Լիեր, Նեդրե Էյկեր, Ռյոյկեն, Էվրե Էյկեր համայնքներից[12]։
Բուսքերուդի արևմտյան մասը իրենից ներկայացնում է բարձրավանդակ՝ անտառապատ հարթավայրերով և բարձր, կանաչապատ արոտավայրերով։ Կոմսության արևելյան հատվածը դաշտավայր է, որտեղ առկա են բազմաթիվ լճեր ու գետակներ։ Տյուրիֆյորդը և Կրյոդերեն լճերը համայնքյի ամենամեծ լճերն են, իսկ առաջինը հանդիսանում է նաև Նորվեգիայի մեծությամբ հինգերորդ լիճը։ Կոմունայի տարածքով հոսող Նումեդալսլագենը երկարությամբ Նորվեգիայի երրորդ գետն է։
Տյուրիֆյորդ լիճ
Բեգնա գետ
Կրյոդերեն լիճ
Ձմեռը Բլեֆջել լեռան լանջին
ՊատմությունԽմբագրել
1685 թվականին Բուսքերուդը առանձնացվում է Ակերսհուսից, բայց այն ժամանակ այն ուներ ավելի քիչ մակերես, քան ներկայումս։ Սկզբնական շրջանում կոմսությունը կազմված էր Էիքեր, Հալինգդալ և Ռինգերիկե շրջաններից։ 1760 թվականին Ակերսհուսից Բուսքերուդին են փոխանցվում Ֆլեսբերգ, Հուրում, Կոնսգբերգ, Լիրե, Նյուրե օգ Ուվդալ, Ռոլագ և Ռյոկեն համայնքները։ Բուսքերուդի ներկա վարչատարածքային կարգը հաստատվել է 1964 թվականին՝ անվանման գրելաձևի փոփոխությամբ և Վեստֆոլդից Բուսքերուդին միացնելով Սոգեր համայնքն[13]։
10-րդ դարում Ռինգերիկեն եղել է փոքր թագավորություն։ Տարբեր ժամանակներում կոմսությունում են բնակվել Նորվեգիայի 4 թագավորներ։ Տարածաշրջանը հայտնի է իր զենքի արտադրությամբ դեռևս հին ժամանակներից[14]։
Բուսքերուդի զինանշանը հաստատվել է 1964 թվականի ապրիլին և իրենից ներկայացնում է արծաթագույն վահան, ներքևի մասը սուր, որի վրա պատկերված է կապույտ արջ։ Արծաթագույնը խորհրդանշում է կոմսության տարածքում արդեն մի քանի դար գործող արծաթի հանքավայրերը։
ՏնտեսությունԽմբագրել
Բուսքերուդի տնտեսության առանցքային ոլորտներն են հանդիսանում արծաթի արդյունաբերությունը, գյուղատնտեսությունը, փայտավերամշակումը։ Բեգնաելվա և Ռանդսելվա գետերի վրա կառուցված են հիդրոէլեկտրակայաններ, որոնք ապահովում են կոմսության էլեկտրաէներգիայի պահանջարկը։ Զարգացած է նաև նորագույն տեխնոլոգիաների ոլորտը, որը կենտրոնացված է Կոնսբերգում[15][16]։
ՍպորտԽմբագրել
Բուսքերուդում բավականին զարգացած է սպորտը, հատկապես՝ ձմեռային մարզաձևերը։ Նորվեգիային օլիմպիական, աշխարհի և Եվրոպայի մրցումներից բազմաթիվ մեդալներ են բերում Բուսքերուդի մարզիկները, որոնցից են Ֆրոդե Անդերսենը, Քրիստեր Բասման, Դագ Բյորնդալենը, Հավարդ Բյոքեն, Օլե Էինար Բյորնդալենը։
Վարչա-տարածքային բաժանումԽմբագրել
Բուսքերուդ կոմսության վաչրատարածքային առումով բաժանվում է 21 համայնքների։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Statistics Norway.
- ↑ «Statistical Yearbook of Norway 2012, Table 19: Total area, distribution of area and length of coastline, by county. 2011» (անգլերեն)։ Statistics Norway։ Վերցված է 2013-09-03
- ↑ «La oss snakke norsk. Транслитерация» (ռուսերեն)։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-02-28-ին։ Վերցված է 2011-07-11
- ↑ 4,0 4,1 «Бускеруд»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907
- ↑ Einar Sørensen։ «Buskerud gård på Modum»։ historieboka։ Արխիվացված է օրիգինալից March 7, 2016-ին։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Geir Thorsnæs։ «Buskerud hovedgård»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ «Buskerud, Modum herad»։ Matrikkelutkastet av 1950։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Geir Thorsnæs։ «Hallingdal»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Geir Thorsnæs։ «Numedal»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Per G. Norseng։ «Vestfold – gammelt navn»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Svein Askheim։ «Vingulmark»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Munch Peter Andreas (1849)։ Historisk-geographisk beskrivelse over kongeriget Norge (Noregsveldi) i middelalderen։ W. Gram։ էջեր 5–7
- ↑ Geir Thorsnæs։ «Ringerike, Hallingdal, Eiker og Buskeruds amt»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Ingolf Jarle Rui։ «Modum Blaafarveværk»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Geir Thorsnæs։ «Begna»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016
- ↑ Asbjørn Vinjar։ «Randselva»։ Store norske leksikon։ Վերցված է February 5, 2016