Ակնաղբյուր (Տավուշի մարզ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ակնաղբյուր (այլ կիրառումներ)
Ակնաղբյուր, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզում։
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Ակնաղբյուր | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Տավուշ | ||
| Գյուղապետ | Կարեն Դոլմազյան | ||
| Հիմնադրված է | 451 թ. | ||
| Այլ անվանումներ | Մորուտ, Ներքին Աղդան | ||
| Մակերես | 5,8 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 683 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | ||
| Բնակչություն | ▲509 մարդ (2011)[1] | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | ակնաղբյուրցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Անուն խմբագրել
Խորհրդային ժամանակաշրջանում՝ մինչև 1967 թվականիի մայիսի 25-ը, կոչվել է Ներքին Աղդան, ապա՝ մինչև 1970 թվականի նոյեմբերի 11-ը՝ Մորուտ[2]։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Բնակավայրը գտնվում է Աղստև գետի ձախափնյակում՝ ծովի մակարդակից 650 մ բարձրության վրա։ Ունի 5,8 կմ2 տարածք։ Մարզկենտրոն Իջևան քաղաքից հեռու է 11 կմ դեպի հյուսիս, մայրաքաղաք Երևանից՝ 146 կմ։
Կլիմա խմբագրել
Ակնաղբյուրը գտնվում է բարեխառն գոտում՝ ամռանը միջին ջերմաստիճանը + 23 °C է, ձմռանը՝ -1 °C։
Պատմություն խմբագրել
Ակնաղբյուրի հարավային մասում գտնվում է մի սրբատեղի՝ մի դարավոր կաղնու ծառ։ Ըստ ավանդույթի ծառը տնկել է Վարդան Մամիկոնյանը 450 թվականին, երբ վերադառնում էր Խաղխաղի հաղթական ճակատամարտից։ Սակայն 1978 թվականին կաղնին տապալվեց, ընկած կաղնու կողքին Խորհրդային Միության մարշալ Հովհաննես Բաղրամյանը մի նոր կաղնի տնկեց։
Պատմամշակութային հուշարձաններ խմբագրել
Ակնաղբյուր գյուղի տարածքում առկա են մի շարք պատմամշակութային հուշարձաններ, որոնց մի մասը ընդգրկված են Հայաստանի Հանրապետության հուշարձանների պետական ցանկում։ Հաշվառված հուշարձանները չորսն են՝ գյուղի արևմտյան եզրին՝ ճանապարհի երկու կողմում տարածվող և 13-ից 20-րդ դարերով թվագրվող գերեզմանոցը, այնտեղ գտնվող և մարդու պատկերաքանդակ պատկերող 13-րդ դարի խաչքարը, Վարդան Մամիկոնյանի տնկած կաղնու ծառի մոտ տեղադրված և 1301 թվականով թվագրվող թևավոր խաչքարը, 1970 թվականին գյուղի մեջ կառուցված և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին նվիրված հուշարձանը[3]։
Բնակչություն խմբագրել
Ըստ որոշ աղբյուրների՝ Ակնաղբյուրի հին բնակիչները եղել են Արցախի Աղդամ բնակավայրից, որի պատճառով կոչվում էր Ներքին Աղդան։
Ըստ ՀՀ 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Ակնաղբյուրի մշտական բնակչությունը կազմել է 509, առկա բնակչությունը՝ 473 մարդ[4], բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև.
Տնտեսություն խմբագրել
Բնակչությունը զբաղվում է այգեգործությամբ, բանջարաբուծությամբ, ծխախոտագործությամբ, անասնապահությամբ, թռչնաբուծությամբ և մեղվաբուծությամբ։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
- ↑ Ա. Ա. Ասլանյան, Հ. Ղ. Գրգեարյան (1981). Հայկական ՍՍՀ աշխարհագրական անունների համառոտ բառարան. Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն. էջ 16.
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 1929-Ն, 30 դեկտեմբերի 2004 թ․։
- ↑ 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Կորկոտյան Զ. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) (հայ.) — Երևան: 1932. — 185 p.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.) — Երևան: 2008. — էջ 11. — 184 p.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ակնաղբյուր (Տավուշի մարզ)» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 227)։ 
|