Ազգային թանգարան (Պրահա)

Ազգային թանգարան
Տեսակ	ազգային թանգարան, թանգարան, research institution? և հրատարակչություն
Երկիր	Չեխիա
Տեղագրություն	Պրահա
Վայր	Պրահա
Կազմված է	National Museum Library?, Náprstek Museum?, Czech Museum of Music?, Federální shromáždění?, Lapidarium, Prague?, Պրահայի Ազգային թանգարանի գլխավոր շենք, Memorial of Jan Palach in Všetaty?, Natural History Museum? և Czech Historical Museum?
Ղեկավարության նստավայր	Պրահա, Չեխիա
Հիմնադրվել է	1818
Հավաքածուի չափս	2 962 323, 3 604 332, 63 078 և 65 505
Կայք	nm.cz(չեխ.)

Ազգային թանգարան (չեխ․՝ Národní muzeum), Պրահայի պետական ամենախոշոր թանգարանն է։ Հիմնադրվել է 19-րդ դարի սկզբին։

Գլխավոր շենք խմբագրել

Ազգային թանգարանի` նոր վերածննդի ոճով կառուցված շենքն ունի 70 մ բարձրություն և 100 մ երկարություն։ Կառուցվել է 1885-1890 թվականներին Յոզեֆ Շուլցի նախագծով։ Շենքը Վացլավի հրապարակում ճարտարապետական գերիշխող տեսք ունի։

Չեխ ժողովրդի համար խորհրդանշական հատուկ նշանակություն ունի արտահայտիչ գմբեթով մոնումենտալ կառույցը։ Ճակատային մասում այցելուների ուշադրությունն են գրավում քանդակազարդ եզրերը. գահին նստած Բոհեմիայի կողքին երիտասարդ աղջիկ է` Վլտավա գետը խորհրդանշող, և մի ծերունի` Էլբա գետի մարմնավորումը։ Այս կերպարները այլաբանորեն ներկայացնում են Մորավիայի և Սիլեզիայի հողերը։ Քանդակազարդ ճակատամասին Բոհեմիան է` գիտության և արվեստի հովանավորը։

Շենքում` գմբեթի տակ, պանթեոնն է` չեխական մշակույթի ականավոր գործիչների կիսանդրիներն ու արձանները։ Ազգային թանգարանի պատուհանների տակ ոսկե տառերով գրված են չեխական պատմության նշանավոր 72 գործիչների անունները։

Շենքի առաջ 1912 թվականին տեղադրվել է սուրբ Վացլավի արձանը, որի հեղինակը Յոսեֆ Վացլավ Միսլբեկն է։

Պատմություն խմբագրել

Թանգարանի ինտերիեր

Թանգարանը հիմնադրվել է 1818 թվականին՝ չեխական ազգային վերածննդի և հին մշակույթի ռոմանտիկ պաշտամունքի շրջանում։ Թանգարանի հովանավորն էր կոմս Կաշպար Շտերնբեկցին։ Թանգարանի պատմության բաժինը ղեկավարում էր պատմաբան և քաղաքական գործիչ Ֆրանտիշեկ Պալացկին, որի նախաձեռնությամբ 1827 թվականից չեխերենով գիտական հրապարակումներ են կատարվում։ Ազգային թանգարանի առաջին գրադարանավարը եղել է բանաստեղծ, բանասեր Վացլավ Հանկը, ով առավել հայտնի է որպես տաղանդավոր կեղծարար. նրա «ձեռագրերը» տեղ են գտել թանգարանում ոչ որպես միջնադարյան հուշարձաններ, այլ ռոմանտիզմի շրջանի չեխական ինքնագիտակցման հայտնի ստեղծագործություններ։ Յոզեֆ Շուլցը թանգարանի շենքը նախագծել է Ազգային թատրոնի շենքից անմիջապես հետո` որպես 1880-1890-ական թվականների ազգային զարթոնքի մեկ այլ խոշոր նախագիծ։ 19-20-րդ դարերի սահմանագծին շենքի ձևավորման մեջ իր ավանդն է թողել չեխ նկարիչ Բոգուսլավ Դվորժակը։

20-րդ դարում թանգարանի ֆոնդը զգալիորեն մեծացել է` բաժանվելով մի քանի առանձին հավաքածուների։ Այդ ժամանակ էլ հիմնադրվել են Չեխական երաժշտության թանգարանը և Նապրստկի անվան` Ասիայի և Աֆրիկայի թանգարանը։ 1968 թվականին Վարշավյան պայմանագրով զորքերի մուտքը Չեխոսլովակիա և բախումները Վացլավի հրապարակում վնասել են թանգարանի ճակատային մասը։

2011 թվականի ամռանը Ազգային թանգարանի շենքը փակվել է վերանորոգման նպատակով. բացումը նախատեսված է 2018 թվականին^[4]։

Հավաքածու խմբագրել

Թանգարանն ունի մի քանի հավաքածուներ։ Վացլավի հրապարակում գտնվող գլխավոր շենքում գտնվում են Բնագիտության և պատմության թանգարանը և գրադարանը (1.3 միլիոն հատոր և 8.000 ձեռագիր)։ Ազգագրության, Երաժշտական գործիքների, Ֆիզկուլտուրայի և սպորտի թանգարանները, ինչպես նաև Նապրստկի անվան թանգարանը ներկայացված են այլ ցուցասրահներում։

Թանգարանի երկրորդ հարկում պատմության բաժինն է, որից առանձնահատուկ կարևորություն են ներկայացնում հնագիտական գտածոները, դրամները։ Երրորդ հարկում տեղակայված է բնագիտական բաժանմունքը, որից աչքի է ընկնում պալեոնթոլոգիական հավաքածուն, որ իր աշակերտների հետ ձևավորել է ֆրանսիացի գիտնական Յոախիմ Բարանդը։

Պատկերասրահ խմբագրել

Թանգարանի ցուցանմուշներից
Չեխիայի նախագահ Վացլավ Հավելին շնորհված Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության երրորդ աստիճանի Ադամանդե աստղ շքանշանը
Տղամարդու կորեական ավանդական ձմեռային կոշիկներ
«Հուսակ» գրամեքենա
Պավել Յանակ, կուբիստական աթոռ (1911), ամուր ընկուզենի և հաճարենի
Չեխական կուբիզմ. Պավել Յանակ, բյուրեղանման աման (1911)
Լյուդվիգ ֆոն Շվանթալեր, Չեխիայի թագավոր Պրժեմիսլ Օտակար II-ի արձանը
Նախագահի մարզազգեստը
Զիգմունդ Հայմհաուզենի մեդալը
Պաոլո Վերոնեզե (1528–1588), Յոհան Յակոբ Քյոնիգի դիմանկարը
Խալցեդոն
Ոսկի