Քրիստոֆեր Հանսթեն
Քրիստոֆեր Հանսթեն (նորվ.՝ Christopher Hansteen, սեպտեմբերի 26, 1784[1], Քրիստիանիա, Նորվեգիա և Օսլո, Դանիա-Նորվեգական ունիա[2] - ապրիլի 11, 1873[3][4], Քրիստիանիա, Նորվեգիա և Օսլո, Նորվեգիա[2]), նորվեգացի աստղագետ, ֆիզիկոս և գեոֆիզիկ[7], Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամ (1830)։
Կենսագրություն
խմբագրելԱվարտել է Կոպենհագենի համալսարանը, որտեղ սկզբում սովորում էր իրավաբանություն, սակայն ավելի ուշ տարվում է մաթեմատիկայով և ֆիզիկայով։
Ուսումնասիրել է երկրագնդի ձգողականությունը, հայտնագործել է Երկրի մագնիսական դաշտի հորիզոնական լարվածությունը կազմող օրական փոփոխականները։
Հետազոտությունների ընթացքում մագնիսաչափական չափումներ է անցկացրել Նորվեգիայում և Ֆինլանդիայում, իսկ 1828—1830 թվականներին Գ. Ա. Էրմանի հետ ճանապարհորդություն է կատարել Արևմտյան Սիբիրում, որտեղ հաշվարկել էր գտնել Երկրի երկրորդ մագնիսական բևեռը։ Գիտական հեռարշավի արդյունքները հրապարակվում են 1854 թվականին, իսկ գլխավոր աշխատությունը լույս է տեսնում 1863 թվականին։ Ռուսաստանից վերադառնալուց անմիջապես հետո 1833 թվականին Քրիստիանայում կառուցում է աստղագիտական դիտարան, իսկ 1838 թվականին՝ մագնիսական, իսկ Հանսթենը լինում է երկուսի տնօրենն էլ[8]։
1835-38 թվականներին լույս է ընծայում երկրաչափության և մեխանիկայի դասագրքեր[9]։ Տարբեր գիտական ամսագրերում հրատարակել է աշխատանքներ։
Պարգևներ
խմբագրել- Կոմանդոր (1847), Սուրբ Օլավի միաբանության մեծ խաչի ասպետ (1855)
- Դանեբրոգ միաբանության մեծ խաչի ասպետ,
- Բևեռային աստղի միաբանության մեծ խաչի ասպետ։
Նրա պատվին են անվանակոչված Լուսնի վրա խառնարան և Օսլոյի համալսարանի Բլինդերն տարածքում փողոց։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #116461357 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 SNAC — 2010.
- ↑ 5,0 5,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 157.
- ↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). Cambridge University Press.
- ↑ 8,0 8,1 Stubhaug, Arild (2001). «Christopher Hansteen». In Helle, Knut (ed.). Norsk biografisk leksikon (Norwegian). Vol. 4. Oslo: Kunnskapsforlaget. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 22-ին.
{{cite encyclopedia}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Stubhaug, Arild (2004 թ․ մայիսի 25). «Den inspirerende læreren». Forskning.no (Norwegian). Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 22-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Գրականություն
խմբագրել- Колчинский И.Г.,Корсунь А.А.,Родригес М.Г. Астрономы.Биографический справочник. — Киев: Наукова думка, 1977.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քրիստոֆեր Հանսթեն» հոդվածին։ |