Փոքր շահնարծիվ
| Փոքր շահնարծիվ | |
 Փոքր շահնարծիվ | |
| Դասակարգում | |
| Ենթատիպ | Ողնաշարավորներ (Vertebrata) |
| Դաս | Թռչուններ (Aves) |
| Ենթադաս | Տիպիկ թռչուններ (Neognathae) |
| Վերնակարգ | Neoaves |
| Կարգ | Ճուռականմաններ (Accipitriformes) |
| Ընտանիք | Ճուռակներ (Accipitridae) |
| Ցեղ | Արծիվներ (Clanga) |
| Տեսակ | Փոքր շահնարծիվ (C. pomarina) |
| Միջազգային անվանում | |
| Clanga pomarina | |
| Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ  Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Փոքր շահնարծիվ, փոքր ենթարծիվ կամ փոքր արծվիկ (լատին․՝ Aquila pomarina կամ Clanga pomarina), ճուռակների ընտանիքին պատկանող արծիվների ցեղի գիշատիչ թռչուն, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Մարմնի երկարությունը 62-65 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 150 սմ, իսկ քաշը՝ 1500-1800 գրամ։
Տարածվածություն խմբագրել
Տարածված է Արևելյան Եվրոպայում, Թուրքիայում, Հայաստանում, Հարավային Կովկասում, ինչպես նաև՝ Հնդկաստանում։ Ձմեռելու համար աշնան կեսերից չվում է Կենտրոնական և Հարավային Աֆրիկա և վերադառնում է գարնան կեսերին։ Հայաստանում հանդիպում է Սևանա լճի ավազանում, լեռնային ծառազուրկ շրջաններում և ծառահատված անտառներում։ Հնդկաստանում բնակվող փոքր շահնարծիվները նստակյաց են։ Վերջին ուսումնասիրությունների համաձայն Հնդկաստանում տարածված փոքր շահնարծիվն առանձնացվել է որպես ինքնուրույն տեսակ՝ հնդկական շահնարծիվ անվանումով (լատ.՝ Aquila hastata կամ Clanga hastata):
Էկոլոգիա խմբագրել
Ապրում է սաղարթավոր և խառը անտառներում։ Բնադրում է անտառների ինչպես փոքր հատվածներում, այնպես էլ խոշոր զանգվածներում։ Որսը կատարում է բաց տեղանքներում։ Չուի ժամանակ հանդիպում է հանրապետության ամբողջ տարածքում` տարբեր լանդշաֆտային գոտիներում։ Տարեկան ձվադրում է մեկ անգամ, դնում է 2 ձու, սակայն հանիբալիզմի հետևանքով կենդանի է մնում միայն մեկ ձագը[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Սակավաթիվ, խոցելի տեսակ է։ Գրանցված է Ռուսաստանի Դաշնության Կարմիր գրքում։ ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով գնահատվում է որպես խոցելի տեսակ։
Վերջին տարիներին Հայաստանում հաշվառվում են 48-52 զույգ։ Համաձայն 2008 թվականի տվյալների՝ 2 առանձնյակ պահվում է Երևանի կենդանաբանական այգում և 14 առանձնյակ` Կենդանաբանական այգիների և ակվարիումների Եվրասիական տարածաշրջանային ասոցիացիայի կենդանաբանական այգիներում։
Սպառնացող վտանգներից են մարդու կողմից ուղղակի հետապնդումը, որսագողությունը, բների ոչնչացումը, հավանաբար, թունաքիմիկատների օգտագործման պետական վերահսկողության բացակայությունը և գիշատիչ թռչունների մերձարևելյան շուկայի զարգացումը։
Մեկական զույգ պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» և «Շիկահող» պետական արգելոցներում և երկուական` «Սևան» և «Դիլիջան» ազգային պարկերում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փոքր շահնարծիվ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փոքր շահնարծիվ» հոդվածին։ |