Դժնիկ լուծողական
| Դժնիկ լուծողական | |
 Դժնիկ լուծողական | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Վարդածաղկավորներ (Rosales) |
| Ընտանիք | Դժնիկազգիներ (Rhamnaceae) |
| Ցեղ | Դժնիկ (Rhamnus) |
| Տեսակ | Դժնիկ լուծողական (R. cathartica) |
| Միջազգային անվանում | |
| Rhamnus cathartica | |
| Կարգավիճակ | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ | |
Դժնիկ լուծողական (լատին․՝ Rhamnus catharitica), դժնիկազգիների ընտանիքին պատկանող տերևաթափ թուփ, որը հանդիպում է հանրապետության գրեթե բոլոր անտառային շրջաններում, թփուտներում։
Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել
Խոշոր տերևաթափ թուփ՝ մինչև 5-8 մ բարձրությամբ։ Տերևները խոշոր են՝ էլիպսաձև մինչև կլորավուն, ավելի հաճախ՝ լայն էլիպսաձև։ Ճյուղերը սովորաբար վերջանում են փշերով։ Ծաղիկները նեղ զանգականման են, պտուղը գնդաձև է, սև, փայլուն։ Ծաղկում է մայիս-հունիսին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-սեպտեմբերին։
Տարածվածություն խմբագրել
Հանդիպում է ենթանտառի տիպիկ ներկայացուցիչ, աճում է ստորին գոտուց մինչև մերձալպյան անտառները։ Տարածված է Կովկասում, Արևմտյան և Արևելյան Եվրոպայում, Ղրիմում, Սիբիրում, Միջին Ասիայում, Փոքր Ասիայում։
Բազմացում խմբագրել
Բնական պայմաններում հեշտությամբ խաչաձևում է մյուս տեսակների հետ և առաջացնում բազմաթիվ հիբրիդային ձևեր։ Դիմացկուն է անբարենպաստ էկոլոգիական պայմանների նկատմամբ։ Առաջացնում է առատ արմատային մացառներ։ Բազմանում է սերմերով և թփի բաժանմամբ։
Նշանակություն և օգտագործում խմբագրել
Բնափայտն ամուր է, գեղեցիկ, դեղնակարմրավուն, սպիտակադեղնավուն արտաբնափայտով։ Օգտագործվում է ատաղձագործության և փականագործության մեջ։ Կեղևը պարունակում է դաբաղանյութեր և ներկանյութեր (դեղին և դարչնագույն)։ Պտուղներն օգտագործվում են բժշկության մեջ, ստանում են ներկանյութեր։ Պիտանի է չոր, քարքարոտ լեռնալանջերն անտառապատելու, ինչպես նաև կենդանի ցանկապատեր ստեղծելու համար։ Կանաչապատման մեջ հազվադեպ է օգտագործվում։
Գրականություն խմբագրել
- Ծառագիտություն, Ժ. Հ. Վարդանյան
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դժնիկ լուծողական» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դժնիկ լուծողական» հոդվածին։ |