Տիմբալո
Տիմբալո (իտալ.՝ Timballo), իտալական թխվածքաճաշ՝ բաղկացած մակարոնեղենից[1], բրնձից[2] կամ կարտոֆիլից՝ մեկ կամ մի քանի այլ բաղադրիչների հետ (պանիր, միս, ձուկ, բանջարեղեն կամ մրգեր)[3][4]։ Երբեմն այն պատրաստում են՝ բաղադրիչները շերտավոր կամ շաքարային խմորի մեջ զետեղելով։ Իտալիայում կան այս ուտեստի բազմաթիվ տարածաշրջանային տարբերակներ։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ճաշ |
| Ենթատեսակ | մակարոնով ուտեստ |
| Առաջացման երկիր |  Իտալիա |
 Timballo Վիքիպահեստում | |
Ստուգաբանություն խմբագրել
«Timballo» տերմինը ծագել է հին ֆրանսիական tamballe բառից, որը նշանակում է թմբուկ, լիտավր, դափ, որն իր հերթին ծագում է արաբերենից[5]։ Արդեն 15-րդ դարում հայտնի էր timballo alla teramana-ն, որը բաղկացած էր ձվից և ալյուրից պատրաստված նրբաբլիթներից։ Սարդինիայում tumbalu-ն դարեր շարունակ եղել է հովիվների համար պուդինգ՝ պատրաստված այծի կաթից, մեղրից, թարմ ձվերից և կիտրոնի կեղևից։
Ֆրանսիացիները ամենայն հավանականությամբ տիմբալոյի բաղադրատոմսը մասամբ փոխառել են նեապոլիտանցիներից, այսպես կոչված «Երկու Սիցիլիաների թագավորությունում»՝ իրենց կարկանդակները ստեղծելու համար։ Հավանաբար ֆրանսիական անունը արմատավորվել է իտալական խոհանոցում։
Տիմբալոյի տեսակները տարբերվում են տարածաշրջանից տարածաշրջան և երբեմն այն անվանում են bomba, tortino, sartu (նեապոլիտանական մեկնաբանություն) կամ pasticcio (ավելի հաճախ օգտագործվում է հրուշակեղենի կեղևի մեջ թխված նմանատիպ ուտեստը նշելու համար)[3]։
Պատրաստում խմբագրել
Ճաշատեսակը պատրաստում են թավայում գմբեթի ձևով։ Մակարոնեղենը կամ բրինձը զետեղվեւմ են թխելու համար նախատեսված ամանի պատերին, ներսում տեղավորվում է միջուկը, ձվերը կամ պանիրն օգտագործվում են որպես կապող նյութ։ Բրինձը որպես բաղադրամաս օգտագործվում է Էմիլի Ռոմանյեում, որտեղ ուտեստը անվանվում է «բոմբա» և թխվում է աղավնուց կամ մեկ այլ որսամսից, ոլոռից, տեղական պանրից և մակարոնեղենի հիմքից։ Նրբաբլիթն որպես հիմնական բաղադրիչ օգտագործվւոմ է Աբրուցոյում, իսկ այլ շրջաններում օգտագործվում է ռավիոլի կամ նյոկի[3]։ Սիցիլիայում այն սովորաբար պատրաստվում է մակարոնեղենով և սմբուկով[6]։ Երբեմն օգտագործում են սնկով սոուս կամ ֆոնդատա, Պիեմոնտիի պանրի սոուս և բեշամել[3][7]։
Մշակույթի մեջ խմբագրել
Timballo-ն նշանավոր տեղ է զբաղեցնում 1996 թվականի «Մեծ գիշեր» ֆիլմում, չնայած ուտեստը այնտեղ կոչվում է timpano (տարածաշրջանային կամ ընտանեկան տերմին)[3]։ Ֆիլմը նպաստել է ուտեստի ժողովրդականության մեծացմանը[8][9]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Тимбалло/ Софи Бреймбридж, Джо Глинн: Италия. Еда и дольче вита Արխիվացված 2020-06-16 Wayback Machine. – М.: Евробукс, 2011. – 296 с. – ISBN 5040125267, 9785040125265
- ↑ «Тимбалло ди ризо». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Schrambling, Regina (2006 թ․ հունվարի 11). «With timballo, any night is big». Los Angeles Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 4-ին.
- ↑ McKeon, Nancy (1996 թ․ սեպտեմբերի 25). «. . . And in the Starring Role: The Timballo!». Washington Post. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 4-ին.
{{cite news}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (օգնություն); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (օգնություն) - ↑ «Vocabolario Treccani». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 16-ին.
- ↑ Zeldes, Leah A. (2010 թ․ դեկտեմբերի 1). «Eat this! Timballo Siciliano, something different to do with pasta». Dining Chicago. Chicago's Restaurant & Entertainment Guide, Inc. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 18-ին.
- ↑ Del Conte, Anna[en] Gastronomy of Italy. — Pavilion Books, 2004. — ISBN 978-1862059580
- ↑ Marchetti, Domenica; Susie Cushner Big Night In: More Than 100 Wonderful Recipes for Feeding Family and Friends Italian-Style. — Chronicle Books[en], 2008. — С. 99. — ISBN 978-0-8118-5929-5
- ↑ Kasper, Lynne Rossetto; Susie Cushner The Italian Country Table: Home Cooking from Italy's Farmhouse Kitchens. — Simon and Schuster, 1999. — С. 100. — ISBN 978-0-684-81325-7 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 19-ին.