Տահար Ջաուտ
Տահար Ջաուտ (ֆր.՝ Tahar Djaout, հունվարի 11, 1954[1][2], Կաբիլիա, Ալժիր - հունիսի 2, 1993[1][2], Ալժիր, Ալժիր), ֆրանսախոս ալժիրցի լրագրող, բանաստեղծ և ֆանտաստ գրող։ Սպանվել է 1993 թվականին, Իսլամական զինված խմբավորման կողմից։ Տահար Ջաուտը առաջին մտավորականներից էր, որը դարձել էր Ալժիրում կայացած «Ահաբեկության տասնամյակի» զոհը։
| Տահար Ջաուտ արաբ․՝ طاهر جاووت | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 11, 1954[1][2] |
| Ծննդավայր | Կաբիլիա, Ալժիր |
| Մահացել է | հունիսի 2, 1993[1][2] (39 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ալժիր, Ալժիր |
| Քաղաքացիություն |  Ալժիր[3] |
| Կրթություն | Ալժիրի համալսարան |
| Մասնագիտություն | լրագրող, գրող, բանաստեղծ և գրական քննադատ |
| Աշխատավայր | El Moudjahid? և Algérie-Actualité? |
Ստորագրություն | |
 Tahar Djaout Վիքիպահեստում | |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Նա ծնվել է Կաբիլյաի Ուլխոու գյուղում (Ալժիր), 1954 թվականին։ Այնուհետև նրա ընտանիքը տեղափոխվել է Ալժիր։
1970 թվականին նրա կարճ «Խռովարար» (ֆր.՝ Les Insoumis) պատվածքը հիշատակվել է Zone des tempêtes գրական մրցույթում։ Հաջորդ տարի նա Օկբայում (Ալժիր) ավարտել է իր ուսումը, իսկ 1974 թվականին Ալժիրի համալսարանում ստացել է գիտական աստիճան մաթեմատիկայից[4], որտեղ ընկերացել է բանաստեղծ Համիդ Տիբուչիի հետ։ Համալսարանից հետո նա աշխատել է որպես լրագրող ալժիրյան Algérie Actualité ֆրանսերեն շաբաթաթերթում, որտեղ հրապարակել է բազմաթիվ հոդվածներ նկարիչնրի և քանդակագործների, ինչպես նաև` ալժիցի գրողների մասին։
1985 թվականին Տահար Ջաուտը կրթաթոշակ է ստացել Փարիզում[4] ինֆորմատիկայի ուսումը շարունակելու համար և իր կնոջ` Ֆերոուջեյի և դստրերի հետ միասին մեկնել է Փարիզի Լե Լիլա համայնք։ 1987 թվականին վերադառնալով Ալժիր, նա վերականգնել է Algérie-Actualité-ի հետ ունեցած համագործակցությունը։ 1980-ական թվականների վերջին նա Ալժիրի նշանավոր լրագրողներից մեկն էր[5]։
Ալժիրցի և ալժիրական ծագում ունեցող նկարիչների, ազգային և միջազգային իրադարձությունների մասին հոդվածների վրա աշխատելը նրան ստիպել են անցնել քաղաքական թեմաների լուսաբանման։ Խիստ քննադատորեն վերաբերվելով Իսլամական կազմակերպություններին` 1922 թվականին նա գրել է. «Ինչպե՞ս կարող է երիտասարդությունը, որի խորհրդանիշներն էին Չե Գևարան, Անջելա Դևիսը, Կատեբ Յասինը, Ֆրանց Ֆանոնը, որոնք պայքարում էին իրենց ազատության, գեղեցկության ու լույսի համար, կարող է ունենալ այնպիսի հետնորդ երիտասարդություն, որոնք որպես կուռք են ընդունում այնպիսի քարոզիչների, որոնք վրեժ ու ատելություն են տարածում և օտարման ու մահվան գաղափարախոսներ են»[6]։
Նա 1992 թվականին լքել է Algérie-Actualité-ը և Արզեկ Մետրեֆի ու Ալբդելկրիմ Ջաադի հետ միասին հիմնել է իրենց սեփական շաբաթաթերթը. Ruptures-ի առաջին համարը լույս է տեսել 1993 թվականի հունվարի 16-ին[4]։
ՍպանությունԽմբագրել
Աշխարհականությանն աջակցելու և ֆանատիզմին հակազդելու արդյունքում Տախար Ջաուտը Զինված իսլամական խմբավորման կողմից վիրավորում է ստացել մոտ տարածությունից գլխին արձակված 2 փամփուշտից։ Նրա վրա հարձակվել են 1993 թվականի մայիսի 26-ին, երբ նա դուրս էր եկել Բայնեմի (Ալժիր) իր տանից։ Ջաուտը մահացել է հունիսի 2-ին, մեկ շաբաթկոմայի մեջ պառկելուց հետո և թաղվել է իր հայրենի Ուլխոու գյուղում։ Հարձակվողներից մեկը հայտնել է, որ նրան սպանել են, քանի որ նա «տիրապետում էր սարսափելի գրչի, որը կարող էր ազդել իսլամական սեկտորի վրա[7]։
Նրա մահվանից հետո ֆրանսիական Carrefour des littératures կազմակերպությունը գրողներին պաշտպանելու համար նախատեսված կառույցներ ստեղծելու կոչ է արել։ Այդ կոչը արագ հավաքել է ավելի քան 300 ստորագրություն, որն էլ ստիպել է, որպեսզի ստեղծվի գրողների միջազգային խորհրդարան[8]։
ՃանաչումԽմբագրել
Նրա մահից հետո BBC-ին լրագրողի մասին նկարահանել է «Գրողի նկարահանումը» վավերագրական ֆիլմը, որում մասնավորապես մասնակցություն են ունեցել Ռաշիդ Միմունը, Օմար Բելխուչետը, նրա մայրը` Զինեբ Ջաուտը և կինը` Ֆերոուջա Ջաուտը[9]։
ՄատենագրությունԽմբագրել
ԲանաստեղծություններԽմբագրել
- Solstice barbelé (1973—1974), Éditions Naaman, Квебек, Канада, 1975.
- L’Arche à vau-l’eau (1971—1973), Éditions Saint-Germain-des-Prés, Փարիզ, 1978.
- Insulaire & Cie (1975—1979), Éditions de l’Orycte, Сижан, 1980.
- L’Oiseau minéral (1979—1981), Éditions de l’Orycte, Алжир, 1982.
- L’Étreinte du sablier (1975—1982), «Écrivains Algériens au présent», Հումանիտար գիտությունների կենտրոն, Օրանի համալսարան, 1983, Օրանի վերահրատարակություն, 2004
ՎեպերԽմբագրել
- L’Exproprié (1974—1976), Ազգային հրատարակչա-ներկայացուցչական ընկերություն, Ալժիր, 1981.
- Les Chercheurs d’os, Сёй (издательство), Փարիզ, 1984, ISBN 2020067102.
- L’Invention du désert, Сёй, Париж, 1987 ISBN 2020095173. Իտալերեն թարգմանությամբ 1998.
- L’Exproprié, Éditions François Majault, Փարիզ, 1991 ISBN 2908898012.
- Les Vigiles, Сёй, Париж, 1991 ISBN 2020127660. Գերմաներեն թարգմանությամբ, 1998։ Անգլերեն թարգմանությամբ, 2008։ Պորտուգալերեն թարգմանությամբ, 2004։
- Le Dernier Été de la raison, Сёй, Париж, 1999 ISBN 2020367106. Գերմաներեն թարգմանությամբ, 1999, իտալերեն թարգմանությամբ, 2009։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Babelio (ֆր.) — 2007.
- ↑ https://en.unesco.org/sites/default/files/unesco_condemns_killing_of_journalists_1993-1999_en.pdf
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Malika Kebbas (2010 г., опубликовано 30 января 2012 г)։ «Tahar Djaout, romancier du verbe libre»
- ↑ James McDougall (24 April 2017)։ A History of Algeria։ Cambridge University Press։ էջ 290։ ISBN 978-0-521-85164-0
- ↑ Tahar Djaout։ ««Oiseau, mon messager»» (ֆրանսերեն)։ L'Humanité։ Վերցված է 2020-01-03
- ↑ Tolan Fiona, Morton Stephen, Valassopoulos Anastasia և այլք: (eds.)։ Literature, Migration and the 'War on Terror։ Routledge։ էջ 176։ ISBN 0415845688
- ↑ " International Network of Cities of Asylum ",Իվոն վան դեր Խայդենի հոդվածը Հարվարդ Նիմանի լրագրության հիմնադրամի կայքում (2004 թվականի աշուն).
- ↑ Վավերագրական ֆիլմը 6 մասով հասանելի է YouTube ալիքով (2011 թվականի հունվարի 5-ի դրությամբ)։
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- Տահար Ջաուտի լուսանկարները [1]
- «Լռություն-մահ` Տահար Ջաուտի կյանքը և ստեղծագործությունները» [2] Յուլիա Սուկիս [3]
- «Islamists Killed Tahar Djaout: We Should Give Life to His Ideas», Ջենիֆեր Բրայսոբ, 2009 թվական հունվարի 16 [4]
- Ալի Չիբանի, Tahar Djaout et Lounis Aït Menguellet. Temps clos et ruptures spatiales, Փարիզ, Հարմատան, 2012. [5]