Վլադիմիր Դմիտրիևիչ Ֆոմենկո (ռուս.՝ Влади́мир Дми́триевич Фоме́нко, սեպտեմբերի 16 (29), 1911, Չեռնիգով, Ռուսական կայսրություն[1] - հոկտեմբերի 17, 1990(1990-10-17), Ստարոչերկասկայա, Ակսայի շրջան, Ռոստովի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային ռուս գրող, «Երկրի հիշողություն» (որի հիման վրա նկարահանվել է համանուն ֆիլմը) վեպի հեղինակ։ ԽՍՀՄ Գրողների միության անդամ (1948)։

Վլադիմիր Ֆոմենկո
ռուս.՝ Владимир Дмитриевич Фоменко
Ծնվել էսեպտեմբերի 16 (29), 1911
ԾննդավայրՉեռնիգով, Ռուսական կայսրություն[1]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 17, 1990(1990-10-17) (79 տարեկան)
Վախճանի վայրՍտարոչերկասկայա, Ակսայի շրջան, Ռոստովի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանՍտարոչերկասկայա
Մասնագիտությունգրող և լրագրող
Լեզուռուսերեն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն,  Խորհրդային Ռուսաստան և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՌոստովի պետական մանկավարժական համալսարան
Ժանրերվեպ
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
Պարգևներ
Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալ «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ
և ՌԽՖՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ

Կենսագրություն խմբագրել

Վլադիմիր Ֆոմենկոն ծնվել է 1911 թվականին Չեռնիգովում` ծառայողի ընտանիքում[2]։ 1915 թվականին ապագա գրողի հայրը ընտանիքին տեղափոխել է Դոնի Ռոստով։ 1927 թվականին Ֆոմենկոն ավարտել է միջնակարգ դպրոցը, Ռոստսելմաշի շինարարությունում կատարել տարբեր աշխատանքներ, եղել հողափոր, բեռնակիր, փականագործ։ Շինարարության ավարտից հետո տեղավորվել է աշխատանքի նույն գործարանում։

1933-1935 թվականներին ծառայել է Կարմիր բանակում, այն հրետանային գնդում, որը գտնվում էր Ռոստսելմաշի ղեկավարության ներքո։ Միևնույն ժամանակ բանակային թերթը հրապարակել է Ֆոմենկոյի առաջին բանաստեղծություններն ու ակնարկները։ Զորացրվելուց հետո ղեկավարել է գրադարանը։ Այնուհետև անօրինական կերպով բռնադատվել է և մի քանի տարի անցկացրել Ռոստովի բանտում[3], արդարադատությունը վերականգնվելուց հետո ազատ է արձակվել։

Բանտից ազատվելուց հետո Ֆոմենկոն ընդունվել է Ռոստովի մանկավարժական ինստիտուտի գրականության բաժին, որն ավարտել 1941 թվականին։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի Արևելյան ռազմաճակատի («Հայրենական մեծ պատերազմ», 1941-1945) գործողությունների սկսվելուն պես Ֆոմենկոն զորակոչվում է բանակ և ուղարկվում Ռոստովի հրետանային ուսումնարան։ Արագացված դասընթացի ավարտից հետո մնում է ուսումնարանում որպես ուսումնական կրակային դասակի հրամանատար։ Կուսակցական-կոմերիտական հրետանու գումարտակի կազմում մասնակցել է Դոնի Ռոստով քաղաքի պաշտպանությանը, այնուհետև, որպես հրդեհային դասակի հրամանատար, մասնակցում է Կովկասի ճակատամարտին և Ռոստովի ազատագրմանը։ 1942 թվականին, Մոզդոկի մոտակայքում տեղի ունեցած գործողությունների ժամանակ, միացել է ԽՄԿԿ շարքերին։

Պատերազմի ընթացքում Ֆոմենկոն ռազմաճակատային տպագրությունում, երբեմն, հանդես է եկել ակնարկներով ու բանաստեղծություններով։

Պատերազմի հաղթական ավարտից հետո Ֆոմենկոյին հրավիրել են աշխատելու «Կրասնայա զվեզդա» թերթում, որտեղ համագործակցել է մի քանի ամիս, հրատարակել է բազմաթիվ ակնարկներ, ապա` պատմվածքներ։

Այնուհետև ստեղծել է իր կյանքի հիմնական աշխատանքը` «Երկրի հիշողություն» վեպը Ցիմլյանսկի ջրամբարի կառուցման մասին, որին նա ներկա է եղել, մարդկանց մասին, որոնք ստիպված լքել են գյուղը։ Վեպի առաջին գիրքը հրատարակվել է 1961 թվականին և ստացել է այնպիսի հայտնի գրողների ամենաբարձր վարկանիշը, ինչպիսիք են Ալեքսանդր Տվարդովսկին[4] և Անատոլի Սոֆրոնովը[5]։

Մահացել է 1990 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Ստարոչերկասկայայում։ Թաղված է նույն տեղում։

Պարգևներ և պատվավոր կոչումներ խմբագրել

  • Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան[6] (1985 )
  • «Պատվո նշան» շքանշան (29.09.1971)
  • Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան (16.11.1984)
  • ՌՍՖՍՌ Գերագույն խորհրդի նախագահության պատվոգիր (8.10.1981)

Գրականություն խմբագրել

  • Писатели Советского Дона: Био-библиогр. справочник. Вып. 1 и 2 / [Сост.: Д. И. Руманова, Д. К. Жак и др.]. - Ростов н/Д: Тип. изд-ва «Молот», 1948. - С. 99. - 112 с. - (Рост. гос. науч. б-ка им. К. Маркса). - 2500 экз.
  • Руманова Д. И. Писатели Советского Дона: Био-библиогр. справочник / [Под ред. Л. П. Громова]. - Ростов н/Д, 1958. - С. 120-124. - 160 с. - (Рост. гос. науч. б-ка им. К. Маркса).
  • Писатели Дона: Биобиблиогр. сб / [Сост. Г. Г. Тягленко]. - Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1976. - С. 259-267. - 288 с. - 10 000 экз.
  • Писатели Дона: Биобиблиогр. указ / [О. И. Кузина и др.]. - изд. 2-е, испр. и доп. - Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1986. - С. 355-361. - 416 с. - 20 000 экз.
  • Лукьянченко О. А. Фоменко Владимир Дмитриевич // Культура Дона в лицах: Экскл. досье / Редкол.: Ф. Ф. Баев и др.. - Ростов н/Д: Ростиздат, 1997. - С. 45-46. - 431 с. - ISBN 5-7509-0818-6.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 Фоменко Владимир Дмитриевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. Писатели Дона: Биобиблиогр. указ / [О. И. Кузина и др.]. — изд. 2-е, испр. и доп. — Ростов н/Д: Кн. изд-во, 1986. — С. 355. — 416 с. — 20 000 экз.
  3. Лукьянченко О. А. Фоменко Владимир Дмитриевич // Культура Дона в лицах: Экскл. досье / Редкол.: Ф. Ф. Баев и др.. — Ростов н/Д: Ростиздат, 1997. — С. 46. — 431 с. — ISBN 5-7509-0818-6.
  4. Твардовский А. Т. Речь на XXII съезде КПСС // Твардовский А. Т. Статьи и заметки о литературе. — Издание 2-е, дополненное. — М., 1963. — С. 248.
  5. Софронов А. В. Выступление на заседании секретариата правления Союза писателей РСФСР // Дон. — 1962. — № 7. — С. 151—152.
  6. «Запись о награждении». ОБД «Подвиг Народа». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել