Վեսպասիանոսի և Տիտոսի տաճար
Վեսպասիանոսի և Տիտոսի տաճար (լատին․՝ Templum divi Vespasiani[1], իտալ.՝ Tempio di Vespasiano e Tito), տաճար Հռոմում։ Տեղակայված է Հռոմի ֆորումի արևմտյան մասում, Կոնկորդիայի և Սատուրնի տաճարների միջև։ Նվիրված է Վեսպասիանոսի և նրա որդու՝ Տիտոսի աստվածացմանը։ Տաճարի կառուցումը սկսել է Տիտոսը 79 թվականին, հոր մահից հետո, իսկ ավարտին հասցրել է Վեսպասիանոսի մյուս որդին՝ Դոմիցիանոսը մոտավորապես 87 թվականին և նվիրել այն հորն ու եղբորը։
| Վեսպասիանոսի և Տիտոսի տաճար Tempio di Vespasiano e Tito | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Հռոմ | Հռոմի ֆորում |
| Շինության տեսակ | Հռոմեական տաճար |
| Հիմնադիր | Տիտոս, Դոմիցիանոս |
| Շինարարության սկիզբ | 79 թ․ |
| Շինարարության վերջ | 87 թ․ |
| Կցաշինություններ | Կոնկորդիայի տաճար, Սատուրնի տաճար |
 | |
 | |
Կարևորություն խմբագրել
Հռոմեական պատմության մեջ շեշտադրվում էր ընտանեկան գերդաստանի հեղինակությունն ու փառքը հանգուցյալներին հիշատակող հուշարձանների միջոցով։ Հետևաբար տաճարը կառուցվել է ի պատիվ Փլավիոսների։ Նրանք էին Վեսպասիանոսը (69-79), Տիտոսը (79-81), և Դոմիցիանոսը (81-96)։ Պատմաբանները կասկածում էին, որ Տիտոսն ու Դոմիցիանոսն ունեին լավ հարաբերություններ, սակայն Դոմիցիանոսը աստվածացնում էր իր եղբորը, որպեսզի բարձր պահի Փլավիոս անունը[2]։ Տիտոսն ու Վեսպասիանոսը աստվածացվել են փառաբանման արարողությամբ[3]։ Այդպես ավանդույթը երաշխավորվում էր, որ հռոմեացիները կերկրպագեն վերջիններիս որպես աստվածների։ Այս կայսերական երկրպագությունը հավատարմության նշան էր Հռոմի կայսերը կամ էլ քաղաքական և դիվանագիտական քայլ էր, քանի որ այդ ժամանակ պաշտոնական կրոնը դա էր։
Կառույց խմբագրել
Վեսպասիանոսի տաճարում կիրառվել է Կորնթոսյան օրդերը՝ վեց և չորս սյուներով զարդարված սրահներով[4]։ Կառույցը բավականին նեղ է, քանի որ գտնվում է սահմանափակ՝ 33 մ երկարությամբ և 22 մ լայնությամբ տարածքում։ Տաճարի և Կոնկորդիայի տաճարի միջև աղյուսից և բետոնից պատրաստված, մարմարապատ փոքր կամարակապ սենյակ կա, որը հավանաբար նվիրված է եղել Տիտոսին[5]։
Պատմություն խմբագրել
Կառուցում և վերանորոգում խմբագրել
Տիտոսը սկսել է տաճարի շինարարությունը և հավանաբար ավարտել է տուֆի բետոնից[6] կազմված հիմքը և ճերմակ մարմարից կառուցված ամբիոնի առանցքը[1][7]։ Դոմիցիանոսը Տիտոսի մահից հետո ավարտին է հասցրել ներքին աշխատանքները[7]։ Ցելլայի (ներքին) պատերը պատրաստվել են տրավերտինից և պատվել արևելյան շրջաններից բերված թանկարժեք մարմարով[8]։ Ներսակողմում գեղազարդ է, իսկ ֆրիզի վրա պատկերված սրբազան օբյեկտներն օգտագործվել են որպես Հռոմի տարբեր կրոնական կոլեգիաների խորհրդանիշներ[8]։ 200-205 թվականներին Սեպտիմիուս Սևերուսն ու իր որդի Կարակալան ձեռնարկեցին տաճարի վերանորոգումը[9]։
Միջնադարյան և ժամանակակից պատմություն խմբագրել
Տաճարը խիստ վնաս է կրել միջնադարում, մասամբ 1300 թվականից սկսած (Բոնիփակիոս VIII պապի օրոք), և այն ժամանակ, երբ Նիկողայոս V պապը վերաձևավորում էր ֆորումը (դա ներառում էր Ֆորումի կողմից տաճարի երկու անկյունների փլուզում և նրա ճակատամասի վերակառուցումը որպես ամրոց՝ անկյունային աշտարակներով)[6]։ Այն ամենն ինչ այսօր պահպանվել է, ամբիոնի հիմքն է, ցելլայի մի մասը և երեք Կորնթոսյան սյուներ՝ անդաստակի հարավարևելյան ակյունում[1]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Platner, Samuel B., and Ashby, Thomas. A Topographical Dictionary of Ancient Rome. London: Oxford UP, 1929; p. 556.
- ↑ Grant, Michael. The Roman Emperors. 1st ed. New York: Scribner’s, 1985; p. 61.
- ↑ Herodian, History IV. ii
- ↑ Middleton, J. H. The Remains of Ancient Rome; Vol. 1. London and Edinburgh: Adam and Charles Black, 1892; p. 339.
- ↑ Middleton (1892), p. 341.
- ↑ 6,0 6,1 Middleton (1892), p. 377.
- ↑ 7,0 7,1 Jones, Brian W. The Emperor Titus. New York: St. Martin's Press, 1984; p.
- ↑ 8,0 8,1 Middleton (1892), p. 340.
- ↑ Middleton (1892), p. 389.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Temple of Vespasian and Titus Digitally Reconstructed
- Temple Location
- Temple Remains (good photographs but be wary of historical information)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վեսպասիանոսի և Տիտոսի տաճար» հոդվածին։ |