Կանանց համալեհական գործադուլ
Համալեհական կանանց գործադուլը կամ լեհ կանանց գործադուլը (լեհ.՝ Ogólnopolski Strajk Kobiet, OSK) կանանց իրավունքների սոցիալական շարժում է, որը ստեղծվել է 2016 թվականի սեպտեմբերին Լեհաստանում[1][2]: Այն ստեղծվել է ի նշան Լեհաստանի խորհրդարանի ` Սեյմի` «Փրկենք կանանց» օրինագիծի մերժման դեմ, որը Սեյմը քննարկել է «Դադարեցնել աբորտը» նախագծին զուգահեռ։ Շարժումը պատասխանատու էր «Սև երկուշաբթի» բողոքի ակցիայի կազմակերպման համար, որը ներառել է գործադուլի տարբեր ձևեր, որոնքը տեղի են ունեցել միաժամանակ Լեհաստանի 147 քաղաքներում և գյուղերում[3][4]:
_Protest_against_abortion_restriction_in_Krak%C3%B3w,_October_2020.jpg)
| Ստեղծում | 2016  | |
|---|---|---|
| Ղեկավար | Marta Lempart | |
| Երկիր | Լեհաստան | |
| Թվական | Հոկտեմբեր 2016 | |
| Պաշտոնական կայք | strajkkobiet.eu | |
Կառուցվածքը և հիմնական մարդիկ
2017 թվականի հոկտեմբերին Մարտա Լեմպարտը ղեկավարում էր Համալեհական կանանց գործադուլը[1]: Մինչ ՕՍԿ-ն 2016 թվականի սեպտեմբերին Սև շարժման հիմնական կազմակերպիչն էր, բողոքի ցուցարարները իրենք էին ապակենտրոնացված[5]: Գրող Կլեմենտինա Սուչանովը ՕՍԿ-ի առաջնորդներից մեկն էր, ով առաջարկեց 2020 թվականի հոկտեմբերի 26-ին «քայլել» դեպի Լեհաստանի դե ֆակտո առաջնորդ Յարոսլավ Կաչինսկու տուն, որը վերածվեց 10,000 հոգանոց բողոքի[6][7]։ Սուչանովը ցույցերի շարունակման մարտավարությունը որակեց որպես ապակենտրոնացված՝ ընդհուպ մինչև ժողովրդական նախաձեռնություններ և ստեղծագործականություն[7]։
2020 թվականի հոկտեմբերին Սուչանովը հայտարարեց, որ ՕՍԿ-ն քաղաքական կուսակցություն չէ, բայց որոշ անդամներ նպատակ ունեն դառնալ Սեյմի անդամ, և որ Կատարժինա Կոտուլան ՕՍԿ Շչեցինից արդեն պատգամավոր է[7]։
Խորհրդատվական խորհուրդ
2020 թվականինի նոյեմբերի 1-ին ի պատասխան 2020թվականի հոկտեմբերի ցուցարարների տարածված պահանջների, որոնք դուրս էին եկել աբորտների հետ կապված որոշման դեմ բողոքի շրջանակներից, ՕՍԿ-ն ստեղծեց Խորհրդատվական խորհուրդ, որը հիմնված էր Բելառուսի Համակարգող խորհրդի մոդելի վրա, որը ստեղծվել էր ավելի վաղ՝ 2020 թվականի օգոստոսին՝ 2020 թվականի բելառուսական բողոքի ցույցերի ժամանակ[7][8]:
Պատմություն
2016–2017: Հիմնումը և վաղ ցույցեր
Համալեհական կանանց գործադուլը ստեղծվել է որպես 2016 թվականի սեպտեմբեր և հոկտեմբեր ամիսներին տեղի ունեցած բողոքի ցույցերը կազմակերպող խմբերից մեկը՝ ընդդեմ առաջարկվող օրենսդրության, որը խստացնում էր հղիության արհեստական ընդհատման մասին օրենքը[1]: Բողոքի ցույցերը համախմբել են 100 հազար ցուցարարների, ովքեր երթ են անցկացրել Լեհաստանի 143 գյուղերում, քաղաքներում և քաղաքներում[5]: Արգենտինացի կանանց իրավունքների ակտիվիստների հետ միասին, որոնցից էր Նի Ունա Մենոսը, OSK-ը 2017 թվականին սկսեց Կանանց միջազգային գործադուլը 28 այլ երկրների կանանց հետ[9]։ Սուչանով Լը Մոնդին տված հարցազրույցում ասել է, որ նախաձեռնությունը գալիս է Լեհաստանից. «Լեհաստանում մենք գիտենք, թե ինչպես անել հեղափոխություններ»[10]: Մի քանի տարի անց՝ 2020 թվականին, Սուչանավը հրատարակեց «Սա պատերազմ է» գիրքը[11], որտեղ նա նկարագրում է ՕՍԿ-ի և Կանանց միջազգային գործադուլի ծագումը, որը իսպաներեն հայտնի է որպես «Paro Internacional de Mujeres»:
2017–ից առ այսօր․ Բռնաճնշումներ և շարունակվող բողոքներ
2017 թվականի հոկտեմբերի 4-ին, ՕՍԿ-ի կողմից կազմակերպված բողոքի ցույցերից հետո, ոստիկանությունը ներխուժել է Կանանց իրավունքների կենտրոնի և Բաբայի գրասենյակները Վարշավայում, Գդանսկում, Լոձում և Զիելոնա Գորայում։ Արշավանքները մեկնաբանվել են որպես ահաբեկում: ՕՍԿ-ի ղեկավար ղեկավար Մարտա Լեմպարտը արշավանքները որակեց որպես «իշխանության չարաշահում», որը խաթարեց կանանց աշխատանքը՝ առգրավելով համակարգիչները և փաստաթղթերը։ Ոստիկանությունը ինը ժամ անցկացրել է Baba-ի գրասենյակում ՝ ֆայլեր հեռացնելով[1]: 2020 թվականի հուլիսին Լեհաստանի կառավարությունը քննարկել է Ստամբուլի կոնվենցիայից դուրս գալու հարցը, որի նպատակն է կանխել կանանց նկատմամբ բռնությունը և ընտանեկան բռնությունը։ Երկու հազար կին բողոքի ցույց է անցկացրել Ordo Iuris-ի շտաբի դիմաց։ Մարտա Լեմպարտը նկարագրել է կառավարության վերաբերմունքը կանանց իրավունքներին՝ հայտարարելով. «Այս կառավարությունը տարիներ շարունակ ծիծաղում է գենդերային բռնության զոհերի երեսին[12]։
2020 թվականի հոկտեմբերյան ցույցեր
ՕՍԿ-ն 2020 թվականի հոկտեմբերին Լեհաստանի բողոքի ցույցերի համակարգողներից մեկն էր, որը հաջորդեց 2020 թվականի հոկտեմբերի 22-ի Սահմանադրական տրիբունալի որոշմանը, որն արգելում էր Լեհաստանում փոքր թվով օրինական աբորտներ թույլ տված երեք դեպքերից ամենատարածվածը[13]: Հոկտեմբերի 27-ին ՕՍԿ-ի անունից և քաղաքացիների առաջարկներով հայտարարեցին, որ բողոքի ակցիաների նպատակն է՝ օրենքի գերակայության վերադարձը[14].
- կանանց լիարժեք իրավունքներ. օրինական ընտրովի աբորտի խնամք, սեռական դաստիարակություն և օգտագործման վայրում անվճար տրամադրվող հակաբեղմնավորիչ միջոց[15]
- դատարանի նախագահ Յուլիա Պշիլեմբսկայայի կողմից հայտարարված Սահմանադրական տրիբունալի որոշման մեկնաբանությունը որպես Պշիլեմբսկայայի անձնական վկայություն, այլ ոչ թե որպես իրավական որոշում
- անկախ Սահմանադրական տրիբունալի վերադարձ
- անկախ Գերագույն դատարանի վերադարձ, որը չի ղեկավարվում Օրենք և արդարություն քաղաքական կուսակցուցյան կողմից
- անկախ, ոչ իշխող կուսակցությունից որևէ մեկի Լեհաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի նշանակումը, որը կփոխարինի Ադամ Բոդնարին, ով իր լիազորությունների ավարտին է հասել:
_graffiti.jpg)
2020 թվականի հոկտեմբերի 28-ին Սուչանովը հայտարարեց, որ ՕՍԿ-ի սկզբնական ներգրավվածությունը բողոքի ցույցերին եղել է կանանց իրավունքների պաշտպանությունը, այլ ոչ թե կառավարությանը հեռացնելը: Նա հայտարարեց, որ բողոքի ակցիաների նպատակներն ընդլայնվել են՝ հիմնվելով մեկնաբանությունների, կարգախոսների և ցույցերին միացած մարդկանց հետ լայն քննարկումների հետո[7]։
Սուչանովը, ով վիրավորվել էր ոստիկանության կողմից նախորդ տարիներին բողոքի ակցիաների ժամանակ, ինչը հանգեցրեց ողնաշարի վիրահատության, Յարոսլավ Կաչինսկու ելույթը մեկնաբանեց որպես Սահմանադրական տրիբունալի որոշումը հետ կանչելու մերժում և բռնության սրման խրախուսում[7]:
Մարտա Լեմպարտը բողոքի ակցիաների առնչությամբ դիմել է կաթոլիկներին՝ ռադիոհարցազրույցում ասելով. «Սիրելի կաթոլիկներ, դուք հնարավորություն ունեք հենց հիմա ընդդիմանալ ձեր եկեղեցուն: Հենց հիմա դուք մասնակցում եք եկեղեցու կատարած նողկալի գործերին։ Եվ դա ձեր վերջին նախազգուշացումն է, քանի որ դուք պետք է ըմբոստանաք»[16]:
Բողոքի ցույցերի ընթացքում Լեհաստանի որոշ հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցիներ գրաֆիտի են ենթարկվել և պատարագի արարողությունները խաթարվել են[17]: Ցուցարարները նաև փակել են մի շարք քաղաքների փողոցները[18]։ Ի պատասխան հարցազրուցավարի այն հայտարարության, որ գրաֆիտիներն ու զանգվածային ընդհատումները ավելորդ են, Լեմպարտն ասել է. «Իհարկե, դա անհրաժեշտ է ։ Դուք պետք է անեք այն, ինչ կարծում եք, որ Գրաֆիտի Վարշավայում 2020 թվականի հոկտեմբերին բողոքի ցույցերի ժամանակ արդյունավետ է, և դա այն է, ինչին արժանի եք[16]»:
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Police raid offices of women's groups in Poland after protests». The Guardian. 2017-10-05. Արխիվացված օրիգինալից 2017-10-05-ին. Վերցված է 2020-10-29-ին.
- ↑ «Strajk Kobiet». strajkkobiet.eu. 2017. Վերցված է 5 July 2022-ին.
- ↑ Urzędowska D., D.; Suchomska, J. (2020). «Feministki w sieci. Nowe media w działaniach przeciwko ograniczaniu praw kobiet w Polsce» (PDF). Dyskurs & Dialog (լեհերեն). doi:10.5281/zenodo.3946532. Կաղապար:Zenodo. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020-11-04-ին.
- ↑ «O nas | Ogólnopolski Strajk Kobiet» (լեհերեն). Վերցված է 2020-10-31-ին.
- ↑ 5,0 5,1 Cocotas, Alex (2017-11-30). «How Poland's far-right government is pushing abortion underground». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-29-ին. Վերցված է 2020-10-29-ին.
- ↑ Koper, Anna; Goclowski, Marcin (2020-04-03). «Spat over presidential election tests Poland's ruling coalition». Thomson Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2020-04-04-ին. Վերցված է 2020-04-10-ին.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Szczęśniak, Agata (2020-10-28). «Suchanow: 'Ludzie chcą obalić rząd'» [Suchanow: 'People want to remove the government']. OKO.press (լեհերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-28-ին. Վերցված է 2020-10-29-ին.
- ↑ Karwowska, Anita; Paś, Waldemar (2020-10-27). «Dymisja rządu i Julii Przyłębskiej. Czego jeszcze żąda Ogólnopolski Strajk Kobiet? Co się wydarzy w środę 28 października?» [Government and Julia Przyłębska to resign. What else does All-Poland Women's Strike want? What will happen on Wednesday 28 October?]. Gazeta Wyborcza (լեհերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-11-01-ին. Վերցված է 2020-11-01-ին.
- ↑ James, Selma (2018-03-08). «Decades after Iceland's 'day off', our women's strike is stronger than ever». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-29-ին. Վերցված է 2020-10-29-ին.
- ↑ Montoya, Angeline (7 March 2017). «Journée des droits des femmes : « En Pologne, nous savons comment faire les révolutions »». Le Monde. Վերցված է 5 July 2022-ին.
- ↑ Suchanow, Klementyna (2020). «To jest wojna. Kobiety, fundamentaliści i nowe średniowiecze». Վերցված է 5 July 2022-ին.
- ↑ Santora, Marc (2020-07-27). «Poland Considers Leaving Treaty on Domestic Violence, Spurring Outcry». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2020-07-27-ին. Վերցված է 2020-10-29-ին.
- ↑ Davies, Christian (2020-10-26). «Polish pro-choice protests continue with blockades and red paint». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-29-ին. Վերցված է 2020-10-29-ին.
- ↑ Siedlecka, Ewa (2020-10-28). «Siedlecka: To jest wojna, która zmienia się w rewolucję» [Siedlecka: It's war that is changing into revolution]. OKO.press (լեհերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-28-ին. Վերցված է 2020-10-29-ին.
- ↑ «POSTULATY | Ogólnopolski Strajk Kobiet» (լեհերեն). Վերցված է 2020-11-28-ին.
- ↑ 16,0 16,1 «Lempart o dewastowaniu kościołów: Trzeba robić to, co się czuje» [Lempart on damaging churches: You should do that which you feel is right]. Telewizja Polska (լեհերեն). 2020-10-29. Արխիվացված օրիգինալից 2020-12-08-ին. Վերցված է 2020-12-08-ին.
- ↑ «Szczecin, Gdańsk, Warszawa. Ataki na kościoły nie ustają, mimo apeli». PolskieRadio24.pl. Վերցված է 2020-11-28-ին.
- ↑ «Poland abortion ruling: Protesters block roads across country». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2020-10-26. Վերցված է 2021-03-05-ին.