Ֆյոդոր Վլադիմիրի Եմելյանենկո (սեպտեմբերի 28, 1976(1976-09-28), Ռուբեժնոե, Լուգանսկի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ռուս ծանրքաշային ընդհանուր մենամարտիկ (MMA), սամբիստ, ձյուդոիստ, աշխարհի քառակի չեմպիոն, «Pride FC» մեկնակերպում, ըստ «RINGS»-ի կրկնակի, ըստ «WAMMA»-ի չորս անգամ աշխարհի չեմպիոն և յոթ անգամ Ռուսաստանի մարտական սամբոյի չեմպիոն։ Սամբոյի վաստակավոր վարպետ[1] և միջազգային կարգի սպորտի վարպետ, ձյուդոյից[2][2]։

Ֆյոդոր Վլադիմիրի Եմելյանենկո
Դիմանկար
Ծնվել էսեպտեմբերի 28, 1976(1976-09-28) (47 տարեկան)
ԾննդավայրԽորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ, Լուգանսկի մարզ
ՔաղաքացիությունՌուսաստան Ռուսաստան
Կրոնուղղափառություն
ԿրթությունԲելգորոդի պետական համալսարան
ՄասնագիտությունՄարմնամարզիկ, սամբիստ, ձյուդոիստ
ԿուսակցությունՄիասնական Ռուսաստան
Պարգևներ և
մրցանակներ
Կայքfedoremelianenko.tv
 Fedor Emelianenko Վիքիպահեստում

2003-2010 թվականները Եմելյանենկոյին ճանաչել են ամենահայտնին սպորտային լրատվամիջոցներում («ESPN», «Sherdog»[3][4][5], «Full Contact Fighter», «MMA Weekly», «Nokaut»)[6], ամենալավ մարտիկն է ММА-ում[7][8]։ Նույն ժամանակահատվածում եղել է լավագույն մարտիկների ցուցակներում, անկած քաշային կատեգորիայից (անգլ.՝ pound-for-pound), ըստ «MMA.com»-ի՝ եղել է առաջին տեղում, իսկ ըստ «MMANews»-ի՝ երկրորդ տեղում է եղել, «Sherdog»-ի երրորդ տեղում և լավագույն փորձագետներ նրան ճանաչել են լավագույն մարտիկ պատմության մեջ։ Նա հաղթողների ցուցակում էր, որի մեջ էին նաև՝ Անտոնիու Ռոդրիգու Նոգեյրան, Սեմմի Սխիլտը, Մարկ Կոուլմենը, Միրկո Ֆիլիպովիչը, Թիմ Սիվայա, Անդրեյ Օռլովսկիյը[п 1]։

Շուրջ տասը տարի Ֆյոդորը մնաց անպարտելի, որ MMA-ի պատմության մեջ աննախադեպ է։ Առաջին պաշտոնական պարտությունը Եմելյանենկոն ստացել է հասկանալի հանգամանքների պատճառով՝ 2000 թվականի դեկտեմբերի 22-ին, «King of Kings 2000 Block B» մրցաշարի շրջանակներում, ճապոնացի կործանիչ Ցույոսի Կոսակայի[9]. հետ խաղում, երբ Ֆյոդորը չթույլատրված հարված կատարեց հակառակորդի հոնքին և արդեն 17-րդ վայրկյանում բժիշկները ստիպված եղան դադարեցնել խաղը։ Քանի որ խաղը եզրափակիչ էր, այն դատում էին շատ խիստ։ Եմելյանենկոն այլևս չի կարողանում շարունակել մրցաշարում, ուստի մարտում հաղթող ճանաչվեց Կոսական։ Բայց այս պարտությունը հաշվի չառան նրա երկրպագուները, Եմելյանենկոն համարվում էր ММА-ի[10][11][12] անպարտելի մարտիկը, մինչև Ֆաբիրիու Վերդումուի հետ մարտում տարած պարտությունը։

Կենսագրություն խմբագրել

 

Եմելյանենկոն ծնվել է 1976 թվականին, Լուգանսկոյ շրջանի Ռուբեժնեյե քաղաքում, Վլադիմիր Ալեքսանդրովայի, զոդագործի և Օլգա Ֆյոդորովնայի ընտանիքում։ Ազգությամբ երկուսն էլ ռուս են։ Եմելյանենկոն ունի ավագ քույր՝ Մարինան և փոքր եղբայր՝ Ալեքսանդրը և Իվանը։ 1978 թվականին Եմելյանենկոյի ընտանիքը տեղափոխվում է Բելգորոդսկի մարզի Հին Օսկոլ քաղաքը, որտեղ Ֆյոդորը ապրեց և շարունակեց մարզումները։ Եմելյանենկոյի ամբողջ ընտանիքն ապրում էր մի բնակարանում (սենյակ, սենյակ նախատեսված հագուստի չորացման համար, խոհանոց, բաղնիք)։

10 տարեկանում Եմելյանենկո սկսեց ուսումնասիրել սամբո և ձյուդո։ Բազում անգամներ է նա գիշերել մարզասրահներում։ ֆյոդորը իր կրտսեր եղբայրների համար եղել է մարզիչ, այս պարապմունքների շնորհիվ Ալեքսանդրը դարձավ աշխարհի 10 լավագույն ծանրաքաշայիններից մեկը[13]։ ֆյոդորն անընդհատ շարունակել է իր պարապմունքները (դպրոցում, և դրանից հետո), նա սովորում էր տեղի 22-րդ դպրոցը, որն ավարտել է 1994 թվականի գերազանց առաջադիմությամբ։ Բայց ֆյոդորը չի ավարտել իր ուսումնարանը՝ 2003 թվականի նա ընդունվել է Բելգորոդի համալսարանի ֆիզկուլտուրայի ֆակուլտետը, որն ավարտել է 2009 թվականին, և 2011 թվականին սովորում էր ասպիրանտուրայում։

1995-1997 թվականներին Եմելյանենկոն ծառայել է ռուսական բանակի առաջին գծում, իսկ հետո Նիժնի Նովգորոդում՝ տանկային բաժնում։ Բանակում ֆյոդորը շարունակել է մարզումները։ Նա ի տարբերություն իր եղբոր՝ Ալեքսանդրի, Ֆյոդորը իր հոր հետ պահպանել է հարաբերությունները մինչև մահանալը։

1999 թվականին նա ամուսնանում է Օքսանեի հետ[14]։ Նույն տարում նրանք ունեցան դուստր, Մաշա անունով։ 2006 թվականի զույգն ամուսնալուծվեց։ Այս ժամանակներում նա շատ օրինակելի քաղաքացի էր, հետո նա որոշեց ճամփորդել Բիվևոյում։ Հավատքի մասին լրջորեն նա սկսել էր մտածել զինվորական տարիներին, բայց նա սկսեց ցույց տալ իր հավատքը 2006 թվականից։

2007 թվականի դեկտեմբերի 29-ին ծնվեց նրա մյուս աղջիկը՝ Վասիլիսան (այս ժամանակ Մարինան 2 տարեկան էր)։ 2013 թվականին Ֆյոդորը ամուսնալուծվել է և հետ է վերադարձել իր նախկին կնոջ մոտ, որի հետ ամուսնացել է եկեղոցում։

2012 թվականի մայսիս 16-ին ММА-ի որոշմամբ Ֆյոդորը դարձել է խառը մարտարվեստների նախագահ[15]։

Սպորտի և կարիերայի սկիզբը խմբագրել

Ֆյոդորը սպորտ ներխուժեց սամբոյով և ձյուդոյով։ Մեկ տարի անց նա ընդունվել է սպորտի դասերի, մարզիչ Վլադիմիր Վորոնովայի մոտ։ Եմելյանենկոն իր մանկության տարիների երբեք չի առանձնացել իր հասակակից երեխաներից, և հաջողության է հասել իր ընկերների հետ միասին։

Պատկերասրահ խմբագրել

Վիճակագրությունը ММА–ում խմբագրել

№ Մարտեր Արդյունք Ռեկորդ Հակառակորդ Ձև Առաջնություն Անցկացման վայր Օր Ռաունդ Ժամանակ
40 Հաղթանակ 35-4 (1)   Պեդրո Ռիզզո Նոկաուտ M-1 Global։ Fedor vs. Rizzo   Սանկտ Պետերբուրգ Հունիսի 21, 2012 (2012-06-21) 1 1։24
39 Հաղթանակ 34-4 (1)   Սատոսի Իսիի Նոկաուտ Fight For Japan։ Genki Desu Ka Omisoka 2011   Սայտամա Դեկտեմբերի 31, 2011 (2011-12-31) 1 2։29
38 Հաղթանակ 33-4 (1)   Ջեֆ Մոնսոն Միաձայն որոշում M-1 Global։ Fedor vs. Monson   Մոսկվա Նոյեմբերի 20, 2011 (2011-11-20) 3 5։00
37 Պարտություն 32-4 (1)   Դեն Հենդերսոն Տեխնիկական նոկաուտ[16] Strikeforce։ Fedor vs. Henderson   Չիկագո Հուլիսի 30, 2011 (2011-07-30) 1 4։12
36 Պարտություն 32-3 (1)   Անտոնիու Սիլվա Տեխնիկական նոկաուտ Strikeforce։ Fedor vs. Silva   Իստ Ռադերֆորդ Փետրվարի 12, 2011 (2011-02-12) 2 5։00
35 Պարտություն 32-2 (1)   Ֆաբրիցիու Վերդում Խեղդող հնարք Strikeforce։ Fedor vs. Werdum   Սան Խոսե Հունիսի 27, 2010 (2010-06-27) 1 1։09
34 Հաղթանակ 32-1 (1)   Բրետ Ռոջերս Նոկաուտ Strikeforce։ Fedor vs. Rogers   Հոֆման Էսթեյթս Նոյեմբերի 7, 2009 (2009-11-07) 2 1։48
33 Հաղթանակ 31-1 (1)   Անդրեյ Օռլովսկի Նոկաուտ Affliction։ Day of Reckoning   Անահայմ Հունվարի 24, 2009 (2009-01-24) 1 3։14
32 Հաղթանակ 30-1 (1)   Թիմ Սիլվիա Խեղդող հնարք Affliction։ Banned   Անահայմ Հուլիսի 19, 2008 (2008-07-19) 1 0։36
31 Հաղթանակ 29-1 (1)   Չղվե Հոն Ման Նոկաուտ Yarennoka!   Սայտամա Դեկտեմբերի 31, 2007 (2007-12-31) 1 1։54
30 Հաղթանակ 28-1 (1)   Մեթ Լինդլանդ Միաձայն որոշում BodogFIGHT։ Clash of the Nations   Սանկտ Պետերբուրգ Ապրիլի 14, 2007 (2007-04-14) 1 2։58
29 Հաղթանակ 27-1 (1)   Մարկ Հանթ Տեխնիկական նոկաուտ PRIDE Shockwave 2006   Սայտամա Դեկտեմբերի 31, 2006 (2006-12-31) 1 8։16
28 Հաղթանակ 26-1 (1)   Մարկ Քոլմեն Խեղդելու հնարք PRIDE 32։ The Real Deal   Լաս Վեգաս Հոկտեմբերի 21, 2006 (2006-10-21) 2 1։15
27 Հաղթանակ 25-1 (1)   Զուլուզինյու Տեխնիկական նոկաուտ PRIDE Shockwave 2005   Սայտամա Դեկտեմբերի 31, 2005 (2005-12-31) 1 0։26
26 Հաղթանակ 24-1 (1)   Միրկո Ֆիլիպովիչ Միաձայն որոշում PRIDE Final Conflict 2005   Սայտամա Օգոստոսի 28, 2005 (2005-08-28) 3 10։00
25 Հաղթանակ 23-1 (1)   Ցույոսի Կոսակա Տեխնիկական նոկաուտ PRIDE Bushido 6   Կանագավա Ապրիլի 3, 2005 (2005-04-03) 1 15։00
24 Հաղթանակ 22-1 (1)   Անտոնիու Ռոդրիգու Նոգեյրա Միաձայն որոշում PRIDE Shockwave 2004   Սայտամա Դեկտեմբերի 31, 2004 (2004-12-31) 3 5։00
23 Չկա արդյունք 21-1 (1)   Անտոնիու Ռոդրիգու Նոգեյրա Խաղի ընդատումը եղել է բժիշկի որոշումով PRIDE Final Conflict 2004   Սայտամա Օգոստոսի 15, 2004 (2004-08-15) 1 3։52
22 Հաղթանակ 21-1   Նաոյա Օգավա Միաձայն որոշում PRIDE Final Conflict 2004   Սայտամա Օգոստոսի 15, 2004 (2004-08-15) 1 0։54
21 Հաղթանակ 20-1   Քևին Ռենդլմեն «Կիմուրա» PRIDE Critical Countdown 2004   Սայտամա Հունիսի 20, 2004 (2004-06-20) 1 1։33
20 Հաղթանակ 19-1   Մարկ Քոլմեն Խեղդող հնարք PRIDE Total Elimination 2004   Սայտամա Ապրիլի 25, 2004 (2004-04-25) 1 2։11
19 Հաղթանակ 18-1   Յուդզի Նակատա Տեխնիկական նոկաուտ Inoki Bom-Ba-Ye 2003   Կոբե Դեկտեմբերի 31, 2003 (2003-12-31) 1 1։02
18 Հաղթանակ 17-1   Գարի Գուդրիջ Տեխնիկական նոկաուտ PRIDE Total Elimination 2003   Սայտամա Օգոստոսի 10, 2003 (2003-08-10) 1 1։09
17 Հաղթանակ 16-1   Կաձույուկի Ֆուդիտա Խեղդող հնարք PRIDE 26։ Bad to the Bone   Կանագավա Հունիսի 8, 2003 (2003-06-08) 1 4։17
16 Հաղթանակ 15-1   Էգիդիյուս Վալավիչիյուս Խեղդող հնարք RINGS Bushido Rings 7։ Adrenalinas   Վիլնյուս Ապրիլի 5, 2003 (2003-04-05) 2 1։13
15 Հաղթանակ 14-1   Անտոնիու Ռոդրիգու Նոգեյրա Միաձայն որոշում PRIDE 25։ Body Blow   Կանագավա Մարտի 16, 2003 (2003-03-16) 3 5։00
14 Հաղթանակ 13-1   Հիթ Հերրինգ Տեխնիկական նոկաուտ PRIDE 23։ Championship Chaos 2   Տոկիո Նոյեմբերի 24, 2002 (2002-11-24) 1 10։00
13 Հաղթանակ 12-1   Սեմի Սխիլտ Միաձայն որոշում PRIDE 21։ Demolition   Սայտամա Հունիսի 23, 2002 (2002-06-23) 3 5։00
12 Հաղթանակ 11-1   Քրիս Հեյսման Տեխնիկական նոկաուտ RINGS։ World Title Series Grand Final   Կանագավա Փետրվարի 15, 2002 (2002-02-15) 1 2։50
11 Հաղթանակ 10-1   Լի Հեսդելլ Խեղդող հնարք RINGS։ World Title Series 5   Կանագավա Դեկտեմբերի 21, 2001 (2001-12-21) 1 4։10
10 Հաղթանակ 9-1   Րյուսի Յանագասիվա Միաձայն որոշում RINGS։ World Title Series 4   Տոկիո Հոկտեմբերի 20, 2001 (2001-10-20) 3 5։00
9 Հաղթանակ 8-1   Բոբի Հոֆման Հակառակորդը հրաժարվել է մենամարտից RINGS։ 10th Anniversary   Տոկիո Օգոստոսի 11, 2001 (2001-08-11) 0 0։00
8 Հաղթանակ 7-1   Ռենատու Սոբռալ Նոկաուտ RINGS։ 10th Anniversary   Տոկիո Օգոստոսի 11, 2001 (2001-08-11) 2 5։00
7 Հաղթանակ 6-1   Քերի Շոլ Խեղդող հնարք RINGS։ World Title Series 1   Տոկիո Ապրիլի 20, 2001 (2001-04-20) 1 1։47
6 Հաղթանակ 5-1   Միխայիլ Ապոստոլով Խեղդող հնարք RINGS Russia։ Russia vs. Bulgaria   Եկատերինբուրգ Ապրիլի 6, 2001 (2001-04-06) 1 1։03
5 Պարտություն 4-1   Ցույոսի Կոսակա Տեխնիկական նոկաուտ (рассечение) RINGS։ King of Kings 2000 Block B   Օսակա Դեկտեմբերի 22, 2000 (2000-12-22) 1 0։17
4 Հաղթանակ 4-0   Ռիկարդու Արոնա Խեղդող հնարք RINGS։ King of Kings 2000 Block B   Օսակա Դեկտեմբերի 22, 2000 (2000-12-22) 3 5։00
3 Հաղթանակ 3-0   Հիրոյա Տակադա Նոկաուտ (հարված) RINGS։ Battle Genesis Vol. 6   Տոկիո Նոյեմբերի 28, 2000 (2000-11-28) 1 0։12
2 Հաղթանակ 2-0   Լևոն Լագվիլավա RINGS Russia։ Russia vs. Georgia RINGS Russia։ Russia vs. Georgia   Տուլա Օգոստոսի 16, 2000 (2000-08-16) 1 7։24
1 Հաղթանակ 1-0  Մարտին Լազարով RINGS Russia։ Russia vs. Bulgaria RINGS Russia։ Russia vs. Georgia   Տուլա Մայիսի 21, 2000 (2000-05-21) 1 2։24

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Фёдор Емельяненко поздравил своих коллег — белгородских кикбоксёров, признанных сильнейшими в России». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 15-ին.
  2. 2,0 2,1 П.Лысенков. «Чемпион мира по боям без правил Федор Емельяненко: У Валуева против меня, увы, нет шансов…». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 16-ին.
  3. «Rankings: Dead heat». Yahoo. 2009 թ․ փետրվարի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 14-ին.
  4. «MMA Rankings: Middleweights shuffle while others hold steady». Sports Illustrated. 2009 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 14-ին.
  5. «Top Ten Pound for Pound Mixed Martial Arts Fighters». Fighting-MMA.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  6. Дополнительно:
  7. «Barnett, Severn Featured on 'Inside MMA'». Sherdog. 2008 թ․ մայիսի 10. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 14-ին.
  8. «Fedor Emelianenko — The Baddest Man On The Planet Documentary». MMA TKO. 2009 թ․ հունվարի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 14-ին.
  9. «Емельяненко Федор». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  10. «Fedor Emelianenko takes out Brett Rogers — All hail the Last Emperor!». Doghouseboxing.com. 2009 թ․ նոյեմբերի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 15-ին.
  11. «Fedor, Fedor Emelianenko, Book — Barnes & Noble». Search.barnesandnoble.com. 2009 թ․ ապրիլի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 15-ին.
  12. «Fedor Or Anderson Silva: Who Is Number One Pound For Pound?». Bleacher Report. 2008 թ․ օգոստոսի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 15-ին.
  13. «Sherdog's Official Mixed Martial Arts Rankings». 2008. Վերցված է 14 февраля 2011-ին.
  14. «Сегодня Фёдор и Марина Емельяненко обвенчались». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 14 февраля 2011-ին.
  15. «Федор Емельяненко избран президентом Союза ММА России». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 17-ին.
  16. «Strikeforce Results: Dan Henderson TKOs Fedor Emelianenko in First Round; Russian Claims Early Stoppage» (անգլերեն). MMAWeekly.com. 2011 թ․ հուլիսի 31. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 31-ին.

Նշումներ խմբագրել

  1. Очень распространённым является неверное написание «Арловский» և այլ մարտիկներ