Լեդա

Լեդա; հին հունարեն՝ Λήδα
Ամուսին	Տինդարեուս
Ծնողներ	հայր՝ Ֆեստի, մայր՝ Deidamia?
Երեխաներ	Կլիթեմնեստրա, Հեղինե Չքնաղ, Պոլիդևքոս, Կաստոր, Timandra?, Phoebe? և Կաստոր և Պոլիդևքես
	Leda Վիքիպահեստում

Լեդա (հին հունարեն՝ Λήδα), հին հունական առասպելաբանության մեջ^[4]^[5] Էտոլիայի արքա Ֆեստիի և Եվրիտեմիդայի դուստրը (կամ էլ, ըստ Եվմելոս Կորնթացու, Սիզիփոսի և Պանտիդիայի դուստրը^[6]), Սպարտայի արքա Տինդարիոսի կինը^[7]։ Հիշատակվում է «Իլիականում» (III 384) և «Ոդիսականում» (XI 298):

Հիանալով Լեդայի գեղեցկությամբ՝ Զևսը Էվրոտ գետի ափին, կարապի կերպարով, հայտնվում է Լեդային և տիրանում նրան^[8]։ Նա ունենում է երկու ձու^[9], և նրանց միության արդյունքը լինում են Պոլիդևքոսը և Հեղինեն։ Մեկ այլ վարկածի համաձայն էլ, նա երեք ձու է ունեցել^[10], որի արդյունքում ծնվել են Կաստորը, Պոլիդևքոսը և Հեղինեն^[11]։ Կամ էլ երկու ձվերից ծնվել են 4 երեխաներ^[12]։ Մեկ այլ առասպելի համաձայն էլ, զբոսանքի ժամանակ նա գտել է ձու, որը կրել է Նեմեսիսը^[13]։

Դիոնիսիոս Սիրակուզցին գրել է «Լեդա» պիեսը։ Լեդան կախվել է Հեղինեի առևանգությունից հետո^[14]։

Ի պատիվ Լեդայի կոչված են (38) Լեդա աստերոիդը, որը հայտնաբերվել է 1856 թվականին Վեներայի բլուրներից մեկը։

Ծագումնաբանություն խմբագրել

Լեդայի անվանումը որոշ առասպելաբաններ կապում են Լետոյի անվան հետ, և անվանումը բացատրում են նրանով, որ Լեդան սկզբնական շրջանում եղել է գիշերվա մարմնավորումը, լուսատուների մայրը։ Մեկ այլ վկայությամբ, Լեդա անվանումը ոչ այլ ինչ է, քան լիկիական գրվածքներում հանդիպող «Lada» անվանումն է, որը նշանակում է կին (ամուսին իմաստով), կին։ Բառը ունի կարիա-լելեգական ծագում։

Կա վարկած, համաձայն որի, քանի որ աշխարհի շատ ազգերի դամբարաններում, այդ թվում նաև Կրետեի մինոսյան դամբարաններում, կան ջայլամի ներկված ձևեր, այն հիմք է հանդիսացել լեգենդի ծագման համար^[15]։

Արվեստ խմբագրել

Իտալացի նկարիչներ Լեոնարդո դա Վինչիին, Միքելանջելոն և Կորեջիոմ Լեդային պատկերել են Զևսի գրկում կամ առանց նրա։ Լեդայի պատկերը կարապի հետ միասին ունի ինչպես էրոտիկ (Պիեռ Ռոնսար), այնպես էլ փիլիսոփայական նշանակություն (Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս)։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Любкер Ф. Tyndareus (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1429.
↑ Любкер Ф. Leda (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 727.
↑ Любкер Ф. Helena (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 597.
↑ Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.47-48
↑ Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.249
↑ Схолии к Аполлонию Родосскому. Аргонавтика I 146, Эдмондс
↑ Гесиод. Перечень женщин, фр.23а М.-У.; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 7, 10 далее
↑ Гигин. Мифы 77
↑ Гораций. Наука поэзии 147
↑ Авсоний. Гриф о числе три 10 и комм.
↑ Первый Ватиканский мифограф I 77, 2
↑ Первый Ватиканский мифограф III 1, 64
↑ Сапфо, фр.166 Лобель-Пейдж
↑ Էվրիպիդես։ Հեղինե 136, 200
↑ Немировский А. И. Этруски: От мифа к истории. М., 1982. С.222

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լեդա» հոդվածին։

[_7aea1d3f953ad5d6-1] Любкер Ф. Tyndareus (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1429.

[_c8188e613dfa7134-2] Любкер Ф. Leda (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 727.

[_ebda7143fb47a4c0-3] Любкер Ф. Helena (ռուս.) // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 597.

[4] Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.2. С.47-48

[5] Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.249

[6] Схолии к Аполлонию Родосскому. Аргонавтика I 146, Эдмондс

[7] Гесиод. Перечень женщин, фр.23а М.-У.; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 7, 10 далее

[8] Гигин. Мифы 77

[9] Гораций. Наука поэзии 147

[10] Авсоний. Гриф о числе три 10 и комм.

[11] Первый Ватиканский мифограф I 77, 2

[12] Первый Ватиканский мифограф III 1, 64

[13] Сапфо, фр.166 Лобель-Пейдж

[14] Էվրիպիդես։ Հեղինե 136, 200

[15] Немировский А. И. Этруски: От мифа к истории. М., 1982. С.222

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Լեդա հին հունարեն՝ Λήδα

Ամուսին	Տինդարեուս^[1]^[2]
Ծնողներ	հայր՝ Ֆեստի, մայր՝ Deidamia?
Երեխաներ	Կլիթեմնեստրա, Հեղինե Չքնաղ^[3], Պոլիդևքոս, Կաստոր, Timandra?, Phoebe? և Կաստոր և Պոլիդևքես
Leda Վիքիպահեստում