Բրաջուր
Բրաջուր (ադրբ.՝ Kərəmli), նախկին հայկական գյուղ Ադրբեջանի Հանրապետության Գյոյգյոլի (նախկին Խանլարի) շրջանում՝ շրջկենտրոն Շակաշենից 9 կմ հարավ-արևմուտք, Միրզիկ գյուղից 3 կմ հյուսիս, ծովի մակարդակից 980-1040 մ բարձրության վրա[1]։
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Բրաջուր ադրբ.՝ Kərəmli | ||
| Երկիր |  Ադրբեջան | |
| Շրջան | Գյոյգյոլի շրջան | |
| ԲԾՄ | 1015 մետր | |
| Բնակչություն | 295 մարդ (2009) | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Բրաջուրում, ի տարբերություն տարածաշրջանի այլ հայկական գյուղերի, գերակշռում էին հիմնականում գետնափոր և հողածածկ տանիքներով տները։ Փողոցները ունեին կանոնավոր տեսք[1][2][3]։
Ղարաքեշիշ անվանումով ընդգրկված է եղել Արևելյան Հայաստանի Ելիզավետպոլի նահանգի Ելիզավետպոլի գավառում[4][5]։
Անվան ծագում խմբագրել
Գյուղի անվանումը կապված է այն հանգամանքով, որ գյուղի տարածքում երկու տեղ ջուրը գետնի տակից բրելով են դուրս բերվել[1][6]։
Բնակչություն խմբագրել
Բրաջուր գյուղի բնակչությունը անհիշելի ժամանակներից մինչև 1988-1989 թվականների բռնագաղթը եղել է բացառապես հայկական, ընդ որում, կազմված հիմնականում բնիկ հայերից։ 20-րդ դարի վերջին հայերի բռնագաղթից հետո գյուղում բնակություն են հաստատել հիմնականում ադրբեջանցիներ[1][7]։
Համաձայն վիճակագրական տվյալների՝ 18-ից մինչև 20-րդ դարի սկիզբը գյուղի բնակչությունն հիմնականում ունեցել է աճման միտում։ Նվազման առանձին դեպքերը կապված են արտագաղթի, քաղաքական անկայուն վիճակի, այդ թվում՝ 1905-1906 և 1918-1920 թվականների հայ-թաթարական ընդհարումների, առաջին համաշխարհային պատերազմի հետ[1]։
Սոցիալ-տնտեսական կյանք խմբագրել
Բրաջուրեցիների հիմնական զբաղմունքը եղել է երկրագործությունը, անասնապահություը և մասամբ էլ սայլապանությունը[1][8]։
Բնակիչներից ոմանք զբաղվել են նաև հանքագործությամբ։ Գյուղի հարավային կողմում եղել է կայծքարի պիտակ քարի հանքեր, որտեղից ստացված հանքանյութը վաճառքի նպատակով ուղարկվում էր Բաքու[1][7]։
Բրաջուրում զարգացած էր նաև գորգագործությունը, որով զբաղվում էին հիմնականում կանայք և աղջիկները։ Վերջիններիս գործած գորգերն ու գույնզգույն կարպետները մրցում էին տվյալ ժամանակի Պարսկական հայտնի գորգագործական ընկերությունների արտադրանքի հետ[1][8]։
Պատմամշակութային հուշարձաններ խմբագրել
Բրաջուր գյուղի տարածքում գտնվում են բազմաթիվ պատմամշակութային հուշարձաններ՝ Սուրբ Գաբրիել եկեղեցին, Հովսեփի, Քարե կամուրջները[1]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 RAA գիտական ուսումնասիրություններ(չաշխատող հղում), Գիրք Զ։ Հյուսիսային Արցախ, Սամվել Կարապետյան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, Երևան 2004թ. ISBN 5-8080-0566-3 (հայ.) Արխիվացված 2019-04-01 Wayback Machine, (անգլ.) Արխիվացված 2021-01-12 Wayback Machine
- ↑ «Նոր-Դար», 1890, N 119, էջ 2։
- ↑ Լալայեան Ե., Գանձակի գաւառ, էջ 315։
- ↑ «Елисаветпольский уезд на 1908 год». Վերցված է 2021 Հունիս 8-ին.
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 1, էջ 741
- ↑ «Արձագանք», 1886, N 20, էջ 295։
- ↑ 7,0 7,1 Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, էջ 278։
- ↑ 8,0 8,1 «Նոր-Դար», 1890, N 70, էջ 3։
