Սուրբ Թադևոս-Բարդուղիմեոս եկեղեցի
Սուրբ Թադևոս-Բարդուղիմեոս եկեղեցի, հայ առաքելական եկեղեցի Իրանի մայրաքաղաք Թեհրանում։ Պատկանում է Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության Թեհրանի թեմին։ Գտնվում է Հազրաթի շուկայի տարածքում՝ Մոլավի պողոտայի խաչմերուկում[2]։
| Սուրբ Թադևոս-Բարդուղիմեոս եկեղեցի | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | մշակութային արժեք |
| Երկիր |  Իրան |
| Տեղագրություն | Թեհրան |
| Թեմ | Թեհրանի թեմ (Կիլիկիո Կաթողիկոսություն) |
| Ներկա վիճակ | գործող |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Իրանի ազգային ժառանգություն[1] |
| Ճարտարապետական տիպ | բազիլիկա |
| Կառուցման ավարտ | 1808 |
| Գմբեթ | 1 հատ |
 | |
 | |
Պատմություն խմբագրել
Թեհրանում հայերը հաստատվում են Ղաջարիների իշխանության գալուց հետո, երբ այն դառնում է Իրանի մայրաքաղաքը։ Ի սկզբանե հայերի մի խումբ բռնագաղթվում և այստեղ է բնակեցվում Արցախից, ապա նաև՝ Սպահանից, Ֆերեյդանից, Փերիայից։ 18-րդ դարի վերջին հայերն այստեղ կառուցում են առաջին մատուռը՝ սուրբ Գևորգ, որը 1871 թվականին ձևափոխվում է եկեղեցու[3]։
Ռուս-պարսկական պատերազմի տարիներին՝ 1808 թվականին, կառուցվել է երկրորդ հոգևոր կառույցը, որը կոչվում է Հայաստանում քրիստոնություն քարոզած երկու առաքյալների՝ սուրբ Թադևոսի և սուրբ Բարդուղիմեոսի անունով։ Նրա հիմնադրիները Ֆաթհ-Ալի շահի հրամանով եկել էին Նոր Ջուղայից՝ Թեհրանի Գոլեսթանի պալատի ապակիների հետ կապված աշխատանքների համար։ Տեղի ծխական դպրոցում ուսանել են նշանավոր իրանահայեր, օրինակ՝ Հովհաննես Մասեհյանը։
Ճարտարապետություն խմբագրել
Սուրբ Թադևոս-Բարդուղիմեոս եկեղեցու հատակագծի մակերեսը մոտ 220 մ2 է, բակի և սենյակների հետ միասին կազմում է 350 մ2։ Նախքան սուրբ Գևորգի՝ եկեղեցի դառնալը, այս եկեղեցու բակը եղել է Թեհրանի քրիստոնեաների առաջին և միակ գերեզմանոցը։ Եկեղեցու բակում ամփոփվել են հայ, ռուս և անգլիացի անվանի քաղաքական գործիչների, ինչպես նաև Ալեքսանդր Բագրատիոնի, Վալտեր Սքոթի երկրորդ որդու՝ Չարլզի, զինվորական բժիշկ Դավուդ-Խանի, Իրանում Անգլիայի դեսպան Չարլզ Անիսթոնի և այլոց շիրիմներ[4]։
Հիմնադրումից ավելի քանի մեկուկես դար անց, երբ Թեհրանում կառուցվում էին նոր եկեղեցիներ, այստեղ անցկացվել են նորոգման աշխատանքներ։ Դրանց ժամանակ, պատերի գաջի տակ բացվել են մի քանի որմնանկարներ։ Դրանք ներկայացնում են ծաղկով լեցուն ծաղկաման և թութականման թռչուններ[2]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրութհուններ խմբագրել
- ↑ Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
- ↑ 2,0 2,1 Թեհրանի Սուրբ Թադէոս - Բարդուղիմէոս Եկեղեցի
- ↑ Janet D. Lazarian. Encyclopedia of Iranian Armenians. Hirmand Publication, Second Edition: 2009.
- ↑ Թեհրանի Ս. Թադեոս և Բարդուղիմեոս եկեղեցին
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Игумен Александр (Заркешев). «Посольство А.Грибоедова и его мученическая кончина в Тегеране в 1829 году. Фрагмент из книги "Русская Православная Церковь в Персии-Иране (1597-2001 гг.)". [История Церкви]». www.portal-credo.ru. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 19-ին.