Թխենի

Թխենի
Թխենի
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Վարդածաղկավորներ (Rosales)
Ընտանիք	Վարդազգիներ (Rosaceae)
Ենթաընտանիք	Սալորայիններ (Amygdaloideae)
Տրիբա	Amygdaleae
Ցեղ	Սալորենի (Prunus)
Տեսակ	Թխենի (P. padus)
Միջազգային անվանում
Prunus padus L., 1753
Տարածվածություն և պահպանություն
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝ Քիչ մտահոգող տեսակ Տաքսոնի տարածվածությունը

Թխենի (լատին․՝ Padus), վարդազգիների (վարդածաղկավորներ) ընտանիքի տերևաթափ ծառերի կամ թփերի ցեղ։

Տարածում խմբագրել

Տարածված է Հայաստանի գրեթե բոլոր անտառներում։

Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել

Բարձր, մինչև 8 մ է։ Տերևները հերթադիր են, ամբողջական, էլիպսաձև։ Ծաղկաբույլը երկարավուն է, ողկուզանման, ծաղիկները՝ բուրավետ, մանր, սպիտակ։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիսին։ Պտուղը սև, կլորավուն, կնճռոտ, քաղցրադառնահամ կորիզապտուղ է։

Նշանակություն խմբագրել

Պարունակում է թթուներ, շաքարներ, աղաղանյութեր, ներկանյութ և այլն։ Պատրաստուկներն օգտագործում են բժշկության մեջ, մանրաշերտ բնափայտը՝ տարբեր մանր շինվածքների, իրերի արտադրության մեջ։ Ցրտադիմացկուն է։ Գեղազարդիչ է և մեղրատու։ Աճեցվում է այգիներում և պուրակներում։

Դասակարգում խմբագրել

Հայտնի է մոտ 20, Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝ թխենի սովորական (P. racemosa)։

Տաքսոնոմիա խմբագրել

Թխկենու տեսակը մտնում է Բալենիների (Cerasus) ենթադասի մեջ դաս Սալորենիներ (Prunus), ենթաընտանիք Spiraeoideae, Վարդազգիների (Rosaceae) ընտանիք, կարգ Վարդածաղկավորներ (Rosales)^[1]։.

ևս 25 ընտանիք 25 (համաձայնAPG II Համակարգի)

ևս 100-250 տեսակ (համաձայնAPG II Համակարգի)

կարգ Վարդածաղկավորներ

դասՍալորենիներ

f1

բաժին
Ծաղկավորներ կամ Ծածկասերմեր

ընտանիք Վարդազգիներ

տեսակ Թխենի սովորական

ավելի քան 44 կարգի ծաղկավոր բույսեր
(համաձայնAPG II Համակարգի)

ևս 7-ից մինչև 40 դաս (համաձայնAPG II Համակարգի)

f2

Հոմանիշներ խմբագրել

Ըստ 2013 թվականի տվյալների The Plant List

Cerasus padus (L.) Delarbre
Cerasus padus (L.) DC.
Druparia padus (L.) Clairv.
Padus asiatica Kom.
Padus avium Mill.
Padus borealis (Schübeler) N.I.Orlova
Padus racemosa (Lam.) Gilib.
Padus vulgaris Borkh.
Padus vulgaris Host
Prunus fauriei H.Lev.
Prunus germanica Borkh.
Prunus racemosa Lam.

Ենթատեսակներ խմբագրել

Տեսակների սահմաններում բաժանվում են տարբեր տեսակների^[2]։

Prunus padus var. commutata Dippel
Prunus padus var. glauca Nakai
Prunus padus var. laxa Rehder
Prunus padus var. padus
Prunus padus var. pubescens Regel & Tiling
Prunus padus var. seoulensis (H.Lév.) Nakai

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ D. Potter, T. Eriksson, R. C. Evans, S. Oh, J. E. E. Smedmark, D. R. Morgan, M. Kerr, K. R. Robertson, M. Arsenault, T. A. Dickinson, C. S. Campbell: Phylogeny and classification of Rosaceae. Plant Systematics and Evolution, Band 266, 2007, S. 5-43. doi:10.1007/s00606-007-0539-9
↑ По данным сайта GRIN (см. карточку растения).

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Черёмуха на сайте USDA NRCS(անգլ.)
Tips to identify bird cherry Արխիվացված 2012-03-16 Wayback Machine from btcv Արխիվացված 2010-04-18 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թխենի» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թխենի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 191)։

[Potter-1] D. Potter, T. Eriksson, R. C. Evans, S. Oh, J. E. E. Smedmark, D. R. Morgan, M. Kerr, K. R. Robertson, M. Arsenault, T. A. Dickinson, C. S. Campbell: Phylogeny and classification of Rosaceae. Plant Systematics and Evolution, Band 266, 2007, S. 5-43. doi:10.1007/s00606-007-0539-9

[GRIN-2] По данным сайта GRIN (см. карточку растения).

[1]

[2]